Læknablaðið - 15.04.2006, Qupperneq 15

FRÆÐIGREINAR / ÁHRIF REYKINGA
Tafla V. Kaplan-Meyer mat á meðalævilengd í mismunandi reykingaflokkum. I. Reykingafiokkur ákvaröaður aðeins við
fyrri heimsókn. II. Reykingafiokkur ákvarðaður með tveim heimsóknum með 15-19 ára millibili. Ci: Vikmörk.
Karlar Konur
1 Meðalævilengd II Meöalævilengd 1 Meöalævilengd II Meöalævilengd
Reykingaflokkur Ár 95% Cl Ár 95% Cl Ár 95% Cl Ár 95% Cl
Aldrei reykt 82 (80-84) 83 (81-84) 88 (86-88) 88 (86-90)
Sígarettureykingar >15/dag 74 (73-76) 70 (69-73) 79 (77-80) 78 (76-79)
Sígarettureykingar <15/dag 78 (76-79) 74 (69-77) 84 (83-86) 82 (79-85)
Hættu sígarettureykingum milli heimsókna 1 og 2 (>15/dag) - - 81 (77-83) - - 84 (81-)
Hættu sígarettureykingum milli heimsókna 1 og 2 (<15/dag) - - 81 (79-83) - - 88 (84-)
PIpu-/vindlareykingar 79 (78-80) 76 (74-78) - - - -
Fyrrverandi reykingamenn
(>15/dag) 79 (78-81) 82 (80-82) 88 (84-93) 84 (83-93)
Fyrrverandi reykingamenn (<15/dag) 81 (80-82) 83 (82-85) 85 (83-87) 86 (83-87)
settir á log-skala. Meðalævilengd var metin með
Kaplan-Meier aðferð og gefin upp sem miðgildi
(median). Ahættuhlutföll vegna reykinga voru
metin með Cox aðhvarfslíkani með aldur sem
tímabreytu. Viðmiðunarhópur var ávallt einstak-
lingar sem höfðu aldrei reykl. Leiðrétt var fyrir
heildarkólesteróli og blóðþrýstingi til samræm-
is við áhættureiknilíkan Evrópurannsóknarinnar
SCORE (14). Tölfræðiforritið SAS/STAT útgáfa
9,1 var notað til útreikninga.
SAS Institute Inc., SAS 9.1.3 Help and Docu-
mentation, Cary, NC: SAS Institute Inc., 2000-2004.
Rannsóknir Hjartaverndar hafa verið gerðar
með leyfum Tölvunefndar frá því hún tók til starfa
og síðar Persónuverndar og Vísindasiðanefndar.
Niðurstöður
Samanburdur á persónulegum og líffrœðilegum
þáttum í mismunandi reykingaflokkum
I töflu III eru nokkrir persónulegir og líffræðilegir
þættir í mismunandi reykingaflokkum sýndir og
bomir saman við sömu þætti meðal þeirra sem
aldrei hafa reykt. Sígarettureykingamenn, bæði
karlar og konur, bæði þeir sem reykja >15 síga-
rettur á dag og <15 á dag og þeir sem hættu milli
fyrri og seinni heimsóknar eru allir með nrarktækt
lægri þyngdarstuðul en þeir sem aldrei hafa reykt.
Blóðþrýstingur, bæði slagbils- og lagbilsþrýstingur,
er einnig lægri hjá þeim, en þríglyseríðar eru hærri
í öllum reykingaflokkum samanborið við þá sem
aldrei hafa reykt.
Ahœtta á dauða í mismunandi reykingaflokkum
I töflu IV er sýnl áhættuhlutfall (hazard ratio)
kransæðasjúkdóms, kransæðastíflu (banvænnar),
krabbameinsdauða og heildardauða milli reyk-
ingaflokka og þeirra sem aldrei hafa reykt. Áhættan
er minnst meðal þeirra sem voru hættir að reykja
við fyrri komu. Þeir sem hættu eftir fyrri komu voru
í næstminnstri áhættu, því næst pípu-/vindlareyk-
ingamenn en mest áhætta var meðal sígarettureyk-
ingamanna. Það var nokkur munur á áhættu vegna
reykinga meðal karla og kvenna. Meðal karla virð-
ist hámarksáhættu vegna sígarettureykinga þegar
verið náð við 15 sígarettur á dag því ekki verður
marktæk hækkun á áhættuhlutfalli við meira en
15 sígarettur á dag þó hækkunin sé nokkur. Einnig
er athyglisvert að áhættan á kransæðasjúkdómi
minnkar ekki eins mikið hjá konum eins og körl-
unt þegar þær hætta að reykja milli fyrri og seinni
heimsóknar. Áhættan á krabbameinsdauða er meiri
meðal karla en kvenna.
Lifun í reykingaflokkum efflokkurinn er ákvarð-
aður með einni eða tveim heimsóknum
I töflu V er meðallíftími í mismunandi reykinga-
flokkum sýndur. Ef reykingaflokkur er ákvarð-
aður aðeins með fyrri heimsókn leiðir það til
verulegs vanmats á styttingu á ævilíkum sem reyk-
ingar valda. Meðal karla er þetta vanmat fjögur
ár hjá þeim sem reykja >15 sígarettur á dag, fimm
á meðal þeirra sem reykja <15 á dag og fjögur ár
meðal pípu-/vindlareykingamanna. Meðal kvenna
er þetta vanmat minna en hjá körlum, eitt ár hjá
þeim sem reykja >15 sígarettur á dag en tvö ár hjá
þeim sem reykja <15 á dag.
Einnig er athyglisvert að viðbótaræviárum
fjölgar mjög þegar fólk hættir reykingum, þetta
sést bæði meðal þeirra sem hættu að reykja milli
fyrri og seinni heimsóknar og hjá þeim sem voru
hættir að reykja við fyrri heimsókn, en hjá þeim
voru ævilíkur því næst þær sömu og meðal þeirra
sem aldrei höfðu reykt.
Læknablaðið 2006/92 267