Læknablaðið - 15.04.2006, Qupperneq 60

UMRÆÐA & FRÉTTIR / AF SJÓNARHÓLI STJÓRNAR LÍ
/
Framhaldsnám á Islandi
Bjarni Þór
Eyvindsson
bjarniey@intemet.is
Höfundur er fulltrúi Félags
ungra lækna í stjórn LÍ.
í pistlunum Af sjónarlióli
stjórnar birta stjórnarmenn
LÍ sínar eigin skoðanir
en ekki félagsins.
Á undanförnum árum hefur orðið mikil breyt-
ing á stöðu og hlutverki ungra lækna á Islandi.
Uppbygging framhaldsnáms í ýmsum sérfræði-
greinum hefur gert ungum læknum mögulegt að
hefja og jafnvel klára sérfræðinám sitt hérlendis.
Það er löng hefð fyrir því að íslenskir læknar hafi
farið erlendis í sérnám og þá jafnvel fengið ein-
hvern hluta af vinnu sinni á Islandi metið sem
framhaldsnám. Fyrir nokkrum árum var hins vegar
farið af stað með að koma þessu í fastari skorður
og setja upp námsstöður með skilgreindu hlut-
verki að erlendri fyrirmynd. Heilbrigðisráðuneytið
hefur komið að þessu með því til dæmis að borga
námsstöður í heimilislækningum. Landspítali og
Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri hafa sett á lagg-
irnar allt að þriggja ára námsstöður í nokkrum
greinum.
Fyrir unga lækna gefur þetta möguleika á því
að afla sér meiri reynslu hérlendis áður en haldið
er utan til að klára sérnám. Þetta styttir líka þann
tíma sem eyða þarf fjarri heimahögum sem getur
verið afar góður kostur fyrir lækna með fjölskyld-
ur.
Jafnframt færir þetta Landspítala reyndari
starfskrafta þar sem ungir læknar eru lengur við
störf áður en þeir fara erlendis til náms. í einstaka
greinum eins og geðlækningum er jafnvel hægt að
klára sérnámið alveg innan spítalans.
Hins vegar fylgir þessari þróun ekki bara auknir
möguleikar heldur einnig margar kvaðir. Það er
ljóst að sérfræðimenntun verður sífellt afmarkaðri
þar sem stöðugt vaxandi vitneskja um sjúkdóma og
orsakaþætti gerir það erfitt að ætla sér að viðhalda
sérfræðiþekkingu í stórum greinum. Því verður
krafan til sérfræðimenntunar sífellt meiri.
Því miður hefur uppbygging sérfræðimenntunar
á Islandi alls ekki verið nægileg góð. Það er Ijóst að
þegar málin voru skoðuð í upphafi þá var það ekki
markmiðið að minnka kröfurnar um kunnáttu og
getu að loknu sérfræðinámi. Hugmyndin var ekki
að fara að búa til „ódýra“ sérfræðinga sem hefðu
þá líklega minni reynslu og þekkingu. Þegar farið
var af stað höfðu menn háleit markmið og vissu að
á Islandi væri jarðvegur til að byggja upp öfluga
sérfræðimenntun sem skapaði samkeppnishæfa
einstaklinga í samanburði við aðrar þjóðir.
Umhverfið í dag einkennist hins vegar af mikl-
um fjárhagsvanda þar sem ekki eru til staðar pen-
ingar sem sérstaklega eru ætlaðir til kennslu ungra
lækna í framhaldsnámi hérlendis. Þetta kemur
fram í því að námslæknar eru fyrst og fremst
vinnukraftur á sínum vinnustöðum og vinnan
verður alltaf að ganga fyrir fræðslunni. Krónískur
skortur á læknum á ákveðnum sviðum gerir það
að völdum að framhaldsnám er meira orð sem
hægt er að nota á tyllidögum en að það sé virkt í
daglegu starfi. Tækifæri til rannsókna og annarra
verkefna sem fylgja ættu aukinni reynslu verða að
litlu vegna manneklu og með því tapast stór hluti
af tilgangi sérfræðimenntunar á íslandi. Á sumum
sviðum er haldið uppi námsstöðu án þess að það
liggi fyrir námslýsing og hvað ætlast sé til að læknir
kunni við lok sinnar námsstöðu.
I samanburði við sérfræðinám erlendis fær
sérfræðinám á íslandi algjöra falleinkunn. Það
er kannski ekki skrítið þegar horft er til þess að
ríkisvaldið veitir engu fjármagni til háskólastarf-
semi innan heilbrigðisstofnana og ekkert fé er sér-
staklega eyrnamerkt framhaldsnámi í einstökum
sérfræðigreinum ef heimilislækningar eru undan-
teknar. Sú mismunun ein og sér er auðvitað mjög
undarleg og stenst varla jafnræðisreglur.
Sem formaður ungra lækna fagna ég auðvitað
þeirri þróun að verið sé að vinna að uppbygg-
ingu sérfræðinrenntunar á Islandi en betur má ef
duga skal. Við getum ekki sætt okkur við að minni
kröfur séu gerðar til slíks náms hér rniðað við
önnur lönd. Ég skora því á stjórnvöld og yfirmenn
heilbrigðismála að grípa til aðgerða þannig að við
getum komið sérfræðimenntun lækna á íslandi á
þann stall sem við viljum hafa hana.
312 Læknablaðið 2006/92