Læknablaðið - 15.04.2006, Síða 62

UMRÆÐA & FRETTIR / HJALPARSTARF
Kynni okkar af Kenýa
íslenskir læknanemar að störfum í fátækrahverfum Naíróbí
Margrét Ólafía
Tómasdóttir
mot@hi.is
Höfundur er 5. árs nemi
í læknisfræði.
Kenýafarar við miðbaug,
frá vinstri: Þorgerður,
Eyjólfur, Erna, Margrét og
Kristín Óltna.
Naíróbí, Kenýa, ágúst 2005. Hættulegasta höfuð-
borg heims. Borg öfgafullra andstæðna. Meðfram
götunum hanga raðir fartölvuauglýsinga við ómal-
bikaðar gangstéttir og hálfhrunin hús. Rykið og
mengunin fylla vitin meðan eymdin klýfur sálina.
Af þremur milljónum íbúa lifir að minnsta kosti
helmingur í fátækrahverfum og atvinnuleysi er
yfir 70%. Millistéttin virðist engin heldur búa
langflestir við ömurleg kjör. Meðan ætl fyrsta
forsetans, Kenyatta, á helming landsins búa lög-
reglumenn í gluggalausum bárujárnshjöllum á lóð
laskaðrar lögreglustöðvar og læknar vinna margir í
sjálfboðavinnu eftir sex ára háskólanám - ef þeir á
annað borð hafa vinnu.
Landið sjálft er gjöfult. Stórbrotin, fjölbreytt
náttúra og auðugur jarðvegur en fjármagnið fer á
hendur fárra. Vestrænar þjóðir kaupa óunnið hrá-
efni og selja það aftur til landsins á tíföldu verði.
Slíkar munaðarvörur, svo sem kaffi og súkkulaði,
eru dýrari en hér á Islandi. En vestræn menning
hefur tekið stærri toll. Fólk flykkist til borganna úr
sjálfsþurftarbúskap í leit að nútímanum en finnur
aðeins atvinnuleysi, ofbeldi og eiturlyf. I sjónvarp-
inu eru vestræn tónlistarmyndbönd sem að sögn
innfæddra kenna fátt annað en að selja sig ódýrt.
Afleiðingin er aukin tíðni kynsjúkdóma og tán-
ingaþungana.
I fátækrahverfunum er atvinnuleysi yfir 90% og
HIV tíðnin hækkar stöðugt. A einum ferkílómetra
búa um 3000 manns, skólplækir liggja milli kofa-
skrifla og rusl hrúgast um allt. Hér gildir frum-
skógarlögmálið. Hver bjargar sjálfum sér og lifað
er fyrir einn dag í einu. Allt er til sölu og meðfram
moldarvegum liggja sölubásar með þýfi, skemmdu
grænmeti, brotnum diskum og fleiru sem enginn
hefur efni á að kaupa. Vændi er líka réttlætanlegt.
Afkoman gefur mat handa fjölskyldunni það
kvöldið, HIV er vandamál morgundagsins.
Spillingin hefur tröllriðið þjóðfélaginu. Ríkið
lofar ókeypis grunnskólamenntun en skólabún-
ingar eru í staðinn dýrir og leiga á skólaborði
kostar 2500 krónur á ári. Sólarhringur á ríkisspít-
alanum kostar 40.000 krónur fyrir fólk sem þénar
undir 70 krónum á dag og um tveggja sólarhringa
biðröð er til að leggjast inn. Vítahringur vonleysis
hefur skapast í samfélaginu, hringur sem erfitt er
að rjúfa.
En á stöðum sem þessum, í mestu eymdinni,
býr einnig bjartasta vonin. Fólk sem gefist hefur
upp á að björgunin komi frá öðrum hefur reynt að
taka stjórnina í sínar eigin hendur. Sjálfboðaliðar
í fátækrahverfum hafa tekið sig saman og stofnað
skóla og heilsugæslustöðvar og á götunni gilda lög
fólksins. Einstaklingar nýta menntun sína í þágu
samfélagsins þó þeir eigi ekki von á greiðslu nema
einstaka sinnum, allt er betra en að sitja heima og
bíða eftir tækifærunum.
Þannig hafa sprottið upp ýmis frjáls félaga-
samtök og er Provide International eitt þeirra.
Starfsemi Provide hófst í fátækrahverfum Naíróbí
314 Læknablaðib 2006/92