Læknablaðið - 15.04.2006, Qupperneq 70

UMRÆÐA & FRÉTTIR / HEILBRIGÐISPÓLITÍK
Skilið á milli kaupanda og seljenda
Rætt við Jónínu Bjartmarz alþingismann um tillögur nefndar um verkaskiptingu sjúkrahúsa
og sérfræðiþjónustu ásamt fleiru
Þröstur
Haraldsson
Tvi'vegis með stuttu millibili troðfylltist fundar-
salurinn í Öskju af áhugafólki um heilbrigðismál.
Fyrst var það þegar Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir
stjórnsýslufræðingur hélt erindi um sameiningu
sjúkrahúsanna og í seinna skiptið var það þegar
kynntar voru niðurstöður tveggja nefnda seni fjöll-
uðu um veigamikla þætti íslenskra heilbrigðismála.
Önnur nefndin laut forystu Guðríðar Porsteins-
dóttur lögfræðings í heilbrigðisráðuneytinu en hún
samdi frumvarp til nýrra Iaga um heilbrigðisþjón-
ustu. Um það frumvarp fjallar Páll Torfi Önundar-
son í leiðara þessa blaðs.
Hin nefndin laut einnig forystu löglærðrar konu,
var reyndar kennd við Jónínu Bjartmarz alþingis-
mann og kölluð Jónínunefnd. Eftir fundinn líflega
gekk Læknablaðið á fund Jónínu og ræddi við
hana um nefndarstörfin og afrakstur þeirra.
Samkvæmt erindisbréfi ráðherra til nefndarinn-
ar sem gefið var út haustið 2003 var nefndinni falið
að gera tillögur um endurskipulagningu verksviða
Landspítala og Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
og verkaskiptingu þessara sjúkrahúsa og annarra
aðila í heilbrigðisþjónustu, svo sem einkarekinna
læknastofa. Jónína sagðist hafa fengið heimild ráð-
herra til þess að skoða hlutina í stærra samhengi.
Einn kaupandi heilbrigðisþjónustu
En nú liggur álit nefndarinnar fyrir og þá gerist það
að fjölmiðlar taka upp eina hugmynd sem nefndin
biður menn að hugleiða og gleyma öllum tillög-
unum. Hugmyndin um það hvort rétt sé að leyfa
þeim sem það geta að borga meira, eða fullt verð án
greiðsluþátttöku almannatrygginga, var sett fram
sem einn af fjórum valkostum sem þjóðin stæði
frammi fyrir í ljósi vaxandi útgjalda til heilbrigðis-
mála. Nú hafa þingmenn og ráðherrar slátrað þeirri
hugmynd í þingsölum og kannski hægt að snúa sér
að hinum kostunum þremur sem nefndin bað okkur
að hugleiða, sem sé hvort það eigi að hækka skatta
eða þjónustugjöld eða taka upp nýtt greiðslukerfi
vegna ferliverka að evrópskri fyrirmynd.
Svo væri ekki úr vegi að ræða hinar raunveru-
Iegu tillögur nefndarinnar en þær eru allrar athygli
verðar. Nefndin gerir tillögu um að efla Land-
spítala og Fjóröungssjúkrahúsið á Akureyri með
því að styrkja stöðu þeirra sem burðarása í heil-
brigðiskerfinu. Það verði gert með því að lögfesta
hlutverk og sérstöðu stóru sjúkrahúsanna tveggja
og skipta landinu í tvö svæði sérhæfðrar þjónustu
og skilgreina sjúkrhaúsin tvö sem svæðissjúkrahús.
Einnig eru tillögur um að styrkja kennslu- og há-
skólahlutverk þessara tveggja stofnana.
En það sem kannski eru mestu nýmælin í tillög-
um nefndarinnar er að þar er lagt til að kaupandi
heilbrigðisþjónustu verði aðeins einn og að greint
verði á milli kaupanda og veitenda þjónustunnar.
„Við viljum að á Landspítala verði sérhæfðustu
verkin unnin en þróunin hefur verið sú að æ fleiri
verk eru unnin á göngudeildum eða stofum sér-
fræðinga utan sjúkrahúsa og þar sjáum við fyrir
okkur að samninganefnd geti valið um útboð eða
samninga, jafnt við sjúkrahúsin og aðra um ferli-
verk. Við verðum þó að átta okkur á því að á alltof
mörgum sviðum er mjög erfitt um vik að koma á
samkeppni vegna þess hversu fámenn við erum og
markaðurinn lítill," segir Jónína.
Ráðgjafarnefnd greinir þarfirnar
Jónína segir að nefndin taki ekki afstöðu til þess
hvar samninganefndinni sé fyrirkomið í stjórnkerf-
inu en að það geti allt eins verið í heilbrigðisráðu-
neytinu. „Hennar starf byggist hins vegar á þarfa-
greiningu sem unnin verður af þverfaglegri nefnd
sem á að vera kaupanda þjónustu til ráðgjafar.
Úrskurður hennar á að liggja til grundvallar öllum
kaupum á þjónustu. Hún á einnig að veita ráðu-
neytinu ráðgjöf og meta kostnað, hagkvæmni og
ávinning af læknisverkum og meðferðarúrræðum.
Þar má sjá fyrir sér að nefndin hafni greiðsluþátt-
töku hins opinbera í einhverjum verkum. Við
geruin það reyndar þegar fegrunaraðgerðir, vissar
augnaðgerðir og tannlækningar fullorðinna eiga í
hlut og það getur alveg farið svo með vaxandi fjár-
þörf að þeim aðgerðum fjölgi. Fólk er ekki tilbúið
til að veita meira fjármagni til heilbrigðisþjónustu.
Eftir því sem útgjöld til heilbrigðismála aukast
í takt við fjölgun aldraðra og auknar kröfur lækna
og sjúklinga um þátttöku hins opinbera í nýjum
meðferðarúrræðum þá hlýtur sú spurning að verða
æ áleitnari hvað við viljum borga fyrir. A einhverj-
um tímapunkti segja menn hingað og ekki lengra,
þetta borgum við ekki fyrir. En slíkar ákvarðanir
þurfa að byggjast á mati þessarar nefndar."
Jónína segir að þessi nefnd eigi að vera skipuð
óháðum einstaklingum - læknum, siðfræðingum,
heilsuhagfræðingum og öðrum fagmönnum. Hún á
að fylgjast með því sem gert er í öðrum löndum og
geta byggt ákvarðanir sínar á vinnu annarra.
322 Læknadlaðið 2006/92