Læknablaðið - 15.06.2006, Side 20

FRÆÐIGREINAR / STOÐNET í BERKJU
Mynd la. Æxli sem lokar að mestu berkju til hœgra efra lungnablaðs sem er samfallið.
Tölvusneiðmynd sem þessi er mikilvæg til að meta lengd þrengingar og nauðsynlega
stœrð á stoðneti.
Mynd lb. Sami sjútklingur
eftir að stoðnel hefur verið
sett yfir fyrrgreint œxli.
Hœgra efra lungnablað er
nú loftfyllt að mestu leyti.
staðsetja mestu þrengsli (choke-point) (4). Eins
og sjá má er þessi rannsókn ákaflega mikilvæg til
að meta lengd þrengingar og nauðsynlega stærð
á stoðneti (mynd la og b). Styrkur stoðnetanna
er oft minnstur til endannna og því er mælt með
að net í fullri víkkun nái um það bil 5mm út fyrir
þrengingu beggja vegna.
Einnig er oft gerð öndunarmæling (spiro-
metria) til að meta takmörkun á öndunarstarfsemi
fyrir aðgerð og er þá mikilvægt að skoða einnig
innöndunarfasa flæðilykkju (mynd 2a og b) því
þrenging á öndunarvegum utan brjóstkassa (extra-
thoracal) veldur aðallega takmörkun á innöndun.
Aðgerðin fer fram í fullri svæfingu með barka-
þræðingu og með gegnumlýsingu. Áður hefur
verið ákveðið hvaða stoðnet skuli nota metið útfrá
þvermáli berkju og lengd á þrengingu. Sé sett
málmnet er það fest utan á legg með belg (balloon
catheter) sem áður hefur verið settur gegn-
um vinnuop á sveigjanlegu berkjuspeglunartæki.
Belgurinn er síðan blásin upp þegar leggurinn
hefur verið staðsettur heppilega. Þetta er metið
gegnum berkjuspeglunartækið og við gegnumlýs-
ingu. Netið er víkkað upp í fullt þvermál berkjunn-
ar. Þá er farið með berkjuspeglunartækið gegnum
netið og hreinsað burtu slím og blóð sem safnast
hefur fyrir handan við þrengslin.
Umræða
Stoðnet hafa verið notuð við berkjuþrengingu
víðsvegar nokkuð á annan áratug (5). Við ísetn-
ing dregur tafarlaust úr einkennum. Stoðnet eru
kjörmeðferð við ekki-illkynja orsakir þrengingar
á barka og berkjum (tracheo-bronchomalacia,
granuloma og svo framvegis.) og við illkynja
þrengingar þegar skjótur árangur er nauðsynlegur,
sérstaklega þegar æxlisvöxtur nær ekki gegnum
slímhúð heldur klemmir berkju utanfrá og brott-
nám á æxlisvef þvf ekki mögulegt.
Um tvær aðalgerðir stoðnetja er að ræða;
sílikonnet og málmnet. Þau fyrrtöldu er auðvelt að
setja með stífu berkjuspeglunartæki og auðvelt að
fjarlægja. Þau henta best við þrengingu sem ekki
er af illkynja orsök.
Málmnet er hægt að setja með sveigjanlegu
berkjuspeglunartæki en mjög erfitt að fjarlægja.
448 Læknablaðið 2006/92