Læknablaðið - 15.06.2006, Qupperneq 37

KLÍNISKAR LEIÐBEININGAR / HJARTA- OG ÆÐASJÚKDÓMAR
Tafla 1. Fjöldi einstaklinga eftir aldri og kyni sem eru taldir í mikilli áhaettu (>10% áhættu á að fá kransæðasjúkdóm
innan 10 ára)
Þýði Fjöldi með hjarta- og Fjöldi einkennalausra sem teljast Samtals (%)
æðasjúkdóma í mikilli áhættu (>10% innan 10
(%) ára) (%)
Karlar
35-45 ára 23.488 627 0 627
(3%) (0%) (3%)
46-52 ára 13.580 974 276 1250
(7%) (2%) (9%)
53-57 ára 8125 1114 1671 2785
(14%) (24%) (34%)
58-62 ára 6096 1321 2964 4285
(22%) (62%) (70%)
63-67 ára 4644 1435 2842 4277
(31%) (89%) (92%)
Konur
35-45 ára 23.434 232 0 232
(1%) (0%) (1%)
46-52 ára 13.149 260 0 260
(2%) (0%) (2%)
53-57 ára 7704 285 0 285
(4%) (0%) (4%)
58-62 ára 6140 581 31 612
(9%) (1%) (10%)
63-67 ára 4801 660 128 788
(14%) (3%) (16%)
Karlar 55.933 5471(10%) 7754(14%) 13.225 (24%)
Konur 55.228 2018 (4%) 159 (0,3 %) 1861 (3%)
Alls 111.161 7490 (6,7%) 7912 (7,11%) 15.402 (14%)
í nýlegri útgáfu bandarísku leiðbeininganna er
lagt til að reynt verði að ná LDL-kólesteróli niður
fyrir 1,8 mmól/L hjá þeim sem eru í mjög mikilli
áhættu og niður fyrir <2,6 mmól/L hjá þeim sem
eru í mikilli áhættu (9).
Endurskoðaðar sænskar leiðbeiningar frá 2004
setja sem meðferðarmarkmið að kólesteról sé <5,0
mmól/L en við mjög mikla áhættu sé það <4,5
mmól/L. Samsvarandi markmið fyrir LDL-kólest-
eról er <3,0 mmól/L og <2,5 mmól/L (21).
Rétt er að taka fram að rannsóknir hafa sýnt
að þeir sem eru í mikilli áhættu hafa gagn af kól-
esteróllækkandi lyfjameðferð óháð upprunalegu
LDL-kólesterólgildi (2). í ASCOT-LLA rann-
sókninni var einnig sýnt fram á ávinning þess að
meðhöndla kólesteról þó það sé ekki sérlega hátt
(<6,5 mmól/L) hjá háþrýstingssjúklingum sem
höfðu að minnsta kosti þrjá aðra áhættuþætti
æðakölkunarsjúkdóma (4).
Rannsóknir seinni tíma virðast því allar benda
til þess að lækka eigi meðferðarmarkmið hjá þeim
sem eru í mjög mikill áhættu, en enginn veit hversu
neðarlega skuli fara með heildarkólesteról eða
LDL-kólesteról (4).
Tvennt þarf þó að hafa í huga í þessu sam-
hengi. í fyrsta lagi eru áhrif kólesteróllækkandi
lyfja (statína) sennilega ekki eingöngu bundin við
kólesteróllækkunina sem slíka heldur virðast þau
einnig hafa önnur áhrif, meðal annars að hemja
bólguþættií því skyni að æðakölkunarskellur verði
stöðugri og rofni síður. í öðru lagi eru aukaverk-
anir statína vel þekktar og virðast vera skammta-
háðar. Mikilvægi reykinga, offitu, hreyfingarleysis
og óheilbrigðs lífsstíls er einnig ótvírætt og ætti
að huga að þessum þáttum í öllu forvarnarstarfi.
Loks þarf að hyggja að félagsiegum aðstæðum og
almennri vellíðan.
Með hliðsjón af framansögðu eru ráðlögð eft-
irfarandi meðferðarmarkmið:
• Minnka eða koma í veg fyrir reykingar, of háan
blóðþrýsting og offitu.
• Fyrir sjúklinga með þekkta hjarta- og æðasjúk-
dóma og/eða sykursýki er miðað við heildarkól-
esterólgildi <4,5 mmól/L og/eða LDL-kólesteról
<2,5 mmól/L.
• Fyrir einkennalausa einstaklinga sem eru taldir
í mikilli áhættu (>10% áhættu á að fá krans-
æðasjúkdóm innan 10 ára) samkvæmt íslensku
Læknablaðið 2006/92 465