Læknablaðið - 15.05.2007, Blaðsíða 33

YFIRLITSGREIN / LOFTBRJÓST
fylgir þurr hósti. Einkenni geta gert vart við sig
í áreynslu en algengara er að þau komi í hvfld,
jafnvel í svefni (34). Sumir sjúklingar hafa engin
einkenni, sérstaklega ef loftbrjóstið er lítið (35). A
hinn bóginn geta sjúklingar með lungnasjúkdóm
haft alvarleg einkenni lungnabilunar þótt loft-
brjóstið sé lítið. Mæði er yfirleitt mest áberandi
hjá þessum sjúklingum og getur verið erfitt að að-
greina einkenni loftbrjósts frá lungnasjúkdómnum
(14,36).
Við skoðun sjúklinga með sjálfkrafa loftbrjóst
er oft lítið að finna ef um lítið loftbrjóst er að ræða.
Við stærra loftbrjóst getur sjúklingurinn orðið
móður og hjartsláttur hraður. í slíkum tilvikum
eru minnkuð öndunarhljóð yfir samfallna lunganu
og aukinn banktónn (heyrist best í holhönd með
sjúklinginn í uppréttri stöðu).
Þrýstiloftbrjóst (tension pneumothorax) getur
sést hjá öllum gerðum Ioftbrjósts en þá verður
þrýstingur innan fleiðruhols í útöndun hærri en
loftþrýstingur (37). Eins konar loki hefur þá mynd-
ast sem aðeins hleypir loftinu aðra leiðina. Loft
safnast því fyrir í fleiðruholinu þar sem það kemst
ekki út aftur (mynd 1). Við þetta getur orðið til-
færsla á miðmæti og loftbrjóstið þrýst á hjarta, mið-
mætisæðar og hitt lungað. Þrýstiloftbrjósti fylgja
oftast mikil einkenni, svo sem andnauð, blámi og
lost. Þetta er lífshættulegt ástand og krefst skjótra
viðbragða sem felast í því að létta á þrýstingnum,
til dæmis með ísetningu brjóstholskera eða með
því að stinga nál í gegnum brjóstvegginn (38).
Greining
Oftast gefur saga sjúklings sterkar vísbendingar
um greiningu. Mismunagreiningar eru þó margar
(tafla III) og í sumum tilvikum getur verið um al-
varlega sjúkdóma að ræða, eins og til dæmis bráða
kransæðastíflu. Því er mikilvægt að staðfesta grein-
inguna sem fyrst og er það gert með hefðbundinni
lungnamynd. Auðveldast er að greina loftbrjóst á
lungnamynd með sjúklinginn í uppréttri stöðu og
útöndun (mynd 2) (39). Á lungnamynd sést samfall
á lunga og loft milli þess og brjóstveggjar. Er hægt
að meta gróflega stærð loftbrjóstsins.
Tafla III. Mismunagreiningar sjálfkrafa loftbrjósts.
Lungnabólga
Brjósthimnubólga
Kransæðastífla
Lungnablóðrek
Gollurshússbólga
Hjartaþröng (cardiac tamponade)
r.
Stundum eru einnig teknar tölvusneiðmyndir,
sérstaklega í vafatilfellum (40,41). Ekki er þó talin
þörf á tölvusneiðmyndum sem rútínurannsókn við
greiningu sjálfkrafa loftbrjósts. Á tölvusneiðmynd
er auðvelt að sjá loftbrjóst sem getur verið erfitt
að greina á lungnamynd, til dæmis þegar um er að
ræða lítið loftbrjóst framan við lungað (41). Einnig
er auðvelt að greina blöðrur á lungnatoppum og
átta sig þannig betur á umfangi þeirra (mynd 3).
Sumir sjúklingar hafa stóra blöðru eða blöðrur á
lunga og getur verið mjög erfitt að aðgreina þær
frá loftbrjósti á venjulegri lungnamynd. í sh'kum
tilvikum geta tölvusneiðmyndir verið hjálpleg-
Mynd 1. Skematísk mynd
af þrýstiloftbrjósti. Loft
streymir út í fleiöruholið
í gegnum einstefmiloka.
Þrýstingur í fleiðruholinu
hœkkar smóm saman og
leiðir til þess að miðmœti
fœrist til og þrýslingur
verður ó hjarta, stóru œð-
arnar í miðmœti og gagn-
stœtt lunga.
Mynd 2. Lungnamynd
sem sýnir loftbrjóst hœgra
megin.
Mynd 3.
Tölvusneiðmyndir aflung-
um sem sýna litlar blöðrur
ó toppi beggja lungna.
Slíkar blöðrur eru dœmi-
gerðar hjá sjúklingum með
sjálfkrafa loftbrjóst (PSP).
Læknablaðið 2007/93 417