Læknablaðið - 15.05.2007, Blaðsíða 34

YFIRLITSGREIN / LOFTBRJÓST
Mynd 4. Brjóstholskerí ar, ekki síst til að meta betur hvort ástæða sé til
ásamt verkfœrum fyrír lungnaskurðaðgerðar (40).
ísetningu. Þrýstiloftbrjóst er fyrst og fremst klínísk
greining, enda er oft sem ekki gefst tími til að
senda slíka sjúklinga í myndrannsóknir (41).
Mikilvæg mismunagreining er hj artaþröng (cardiac
tamponade) (tafla III), en mjög erfitt getur verið
að greina það frá þrýstiloftbrjósti.
Meðferð
Meðferð loftbrjósts felst aðallega í tvennu; annars
vegar að fjarlægja loft úr fleiðruholinu og draga
þannig út lungað og hins vegar að fyrirbyggja end-
urtekið loftbrjóst (31). Meðferðarúrræði eru mörg
og eru þau helstu sýnd í töflu IV.
Bíða og sjá til: Meðferð ræðst bæði af stærð loft-
brjóstsins og einkennum sjúklingsins. Ef minna
en 20% samfall hefur orðið á lunganu kemur oft
til greina að bíða og sjá til (31, 32, 42). Þetta á þó
eingöngu við um sjúklinga með lítil eða engin
einkenni. Ef sjúklingar eru hafðir undir eftirliti
í nokkrar klukkustundir og loftbrjóst helst lítið
er hægt að senda þessa sjúklinga heim og er þá
fengin lungnamynd daginn eftir og önnur viku
síðar. Ef loftleki hefur stöðvast sést hvernig loft-
brjóstið minnkar strax á fyrstu tveimur sólarhring-
unum og yfirleitt er loftbrjóstið horfið innan viku
(frásog lofts er í kringum 2% á sólarhring) (43).
Inniliggjandi sjúklinga er æskilegt að meðhöndla
Tafla IV. Meðferðarúrræði við sjálfkrafa loftbrjósti.
Bíða og sjá til
Lofttæming með nál
Brjóstholskeri
Fleiöruerting
Skurðaðgerð með brjóstholssjá
Opin brjóstholsaðgerð
með súrefni í nös, en súrefni frásogast hraðar en
andrúmsloft og flýtir því frásogi loftbrjóstsins (43,
44).
Brjóstholskeri: Hjá sjúklingum með stórt loft-
brjóst er fyrsta meðferð yfirleitt brjóstholskeri
(45) sem tengdur er við sog (oftast -20 cm H.O)
(myndir 4, 5). Yfirleitt er notast við tiltölulega
svera kera (16F-22F). Hægt er að notast við minni
kera (7F-14F) (46, 47) og getur þá verið hentugt
að koma þeim fyrir í gegnum 2. rifjabil þar sem
stutt er að toppi lungnanna. Hafa ber þó í huga
að grannir kerar stíflast frekar en sverir. Sogið er
oftast tengt við vegg og er sjúklingurinn þá bund-
inn við sjúkrastofuna. Til eru sérstök rafmagns-
sog sem unnt er að tengja við rafhlöður og eru
sjúklingarnir þá frjálsari ferða sinna (48). Ekki
er nauðsynlegt að beita sogi í meðferð loftbrjósts
(31,32,42,49). Til dæmis er hægt er að tengja ker-
ann við Heimlich®-loku sem er einstefnuloki (50)
og hóstar sjúklingurinn þá loftinu úr fleiðruholinu
(mynd 6). Heimlich®-loki á þó ekki við ef loftleki
er mikill. í dag er til fjöldi loka á markaði sem
svipar til Heimlich®-\oka, til dæmis McSwain-
loki® (51). Þessir lokar eru flestir fyrirferðarminni
en Heimlich®-\dk\ en galli við þá flesta er að þeir
ráða illa við mikinn loftleka og eiga til að stíflast
(31, 42). Þessir lokar eiga því síður við í meðferð
sjúklinga með alvarlega lungnasjúkdóma og frek-
ar er mælt með því að slíkir sjúklingar séu lagðir
inn og meðhöndlaðir með brjóstholskera sem
tengdur er við sog (42).
Oftast stöðvast loftleki eftir nokkurra daga
sogmeðferð, eða í 80-90% tilvika við fyrsta loft-
brjóst (52). Þetta hlutfall lækkar við hvert end-
urtekið loftbrjóst, til dæmis stöðvast loftleki
einungis hjá 15% sjúklinga með þriðja loftbrjóst
sömu megin (52). Meðferð með brjóstholskera
er því árangursrík meðferð við fyrsta loftbrjósti
og hún er talin vænlegri til árangurs en eingöngu
Mynd 5. Sogflaska.
J
418 Læknablaðið 2007/93