Læknablaðið - 15.05.2007, Síða 13

FRÆÐIGREINAR / SYKURSÝKI
Algengi sykursýki af tegund
tvö á íslandi 1967-2002
Jóhannes
Bergsveinsson1
Læknanemi
Thor Aspelund2,4
Tölfræðingur
Vilmundur
Guðnason1,2
Læknir og
ERFDAFRÆÐINGUR
Rafn
Benediktsson1,2,3
SÉRFRÆÐINGUR í
LYFLÆKNINGUM,
INNKIRTLA OG
EFNASKIPTASJÚDÓMUM
'Læknadeild HÍ,
Vatnsmýrarvegi 16,101
Reykjavík, 2Hjartavernd,
Holtasmára 1,201
Kópavogi, Mnnkirtla- og
efnaskiptasjúkdómadeild
Landspítala, Fossvogi,
108 Reykjavík,4HÍ,
stærðfræðiskor.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Rafn Benediktsson, innkirtla-
og efnaskiptasjúkdómadeild,
Landspítala Fossvogi, 108
Reykjavík.
Sími: 543-1000, fax: 543-6568.
rafn@efnaskipti.com
Lykilorð: sykursýki aftegund
2, algengi.
Ágrip
Inngangur: Algengi sykursýki af tegund 2 hefur
aukist gríðarlega en á síðustu árum hafa verið
lögð til ný og mismunandi greiningarskilmerki
fyrir sykursýki sem leitt hefur til ósamræmis hvað
algengistölur varðar. Tilgangur þessarar rann-
sóknar er að meta algengi sjúkdómsins á Islandi
á tímabilinu 1967-2002 með greiningarskilmerkj-
um American Diabetic Association (ADA) ’97.
Einnig að bera saman þjú mismunandi greining-
arskilmerki: World Health Organization (WHO)
’85, ADA’97, WHO’99.
Efniviður og aðferðir: Notuð voru gögn úr þrem-
ur rannsóknum Hjartaverndar: Hóprannsókn
Hjartaverndar, Afkomendarannsókn og Rannsókn
á ungu fólki, alls 16393 einstaklingar, 7852 karlar
og 8541 konur. Skoðað var aldursbilið 45-64 ára.
Rannsóknartímabilinu var skipt niður í fimm
þversniðstímabil og var algengið metið á hverju
tímabili.
Niðurstöður: Aldursstaðlað algengi (95% örygg-
ismörk) sykursýki samkvæmt ADA’97 hefur á 30
ára tímabili vaxið úr3,3% (2,6-4,0)14,9% (3,5-5,3)
hjá körlum sem er um 48% hækkun og úr 1,9%
(1,4-2,4) í 2,9% (1,9-3,9) hjá konum á sama aldri
eða um 53% hækkun. Fyrir hvern einn sem er með
þekkta sykursýki eru nú um tveir með óþekkta
sykursýki. Greiningarskilmerki WHO’99 hafa
mesta næmið. Algengi hjá þeim sem teljast of feitir
er 10,6% (95% CI: 8,6-12,6) hjá körlum og 7,1%
(95% CI: 5,5-8,7) hjá konum.
Alyktun: Ljóst er að sama þróun á sér stað hér-
lendis og annars staðar hvað varðar aukningu en
þó er algengi hér með því lægsta sem þekkist í
Evrópu. Pörf er á að fylgja klínískum leiðbeining-
um og beita skimun í skilgreindum áhættuhópum,
sérstaklega þeim sem eiga við offituvandamál að
stríða. Líklega er það vaxandi hlutfall ofþyngdar
og offitu sem stuðlar hvað mest að auknu algengi.
Inngangur
Sykursýki greinist í tvær höfuðtegundir, tegund 1
og tegund 2 en níu af hverjum tíu einstaklingum
með sykursýki hafa tegund 2 (SS2). Helstu fylgi-
kvillar sykursýki eru hjarta- og æðasjúkdómar (1),
augnbotnabreytingar (2), nýrnamein (3) og tauga-
kvilli í úttaugum, en hér á landi er tíðni þessara
fylgikvilla lág eða svipuð og í öðrum vesturlanda-
þjóðum. Margt bendir til að blóðsykurstjórnun hjá
þeim sem hafa verið greindir með SS2 hér á landi
ENGLISH SUMMARY
Bergsveinsson J, Aspelund T, Guðnason V, Benediktsson R
Prevalence of Type 2 Diabetes Mellitus in lceland 1967-2002
Læknablaðið 2007; 93:397-402
Background and aims: The prevalence of type 2
diabetes (T2DM) is increasing at an alarming rate
worldwide. The prevalence of T2DM in lceland has been
comparatively low. The aim of this study is to estimate
the prevalence of T2DM in lceland from 1967-2002 using
American Diabetic Association (ADA) '97 criteria and to
assess the effect of employing three different diagnostic
criteria: World Health Organization (WHO) '85, ADA’97,
WHO’99.
Materials and methods: This study is based on data
from the lcelandic Heart Association (IHA), mostly from a
representative random sample of the lcelandic population
(The Reykjavik Study). The total population of this survey
is 16393, 7852 males and 8541 females, aged 45-64.
The study period was divided into five equal size cross-
sectional periods, each about 6 years. The prevalence of
T2DM was computed for every period.
Results: The age-standardized prevalence (95% Cl) of
T2DM in males, computed according to ADA‘97 criteria
has in a 30 year period risen from 3.3% (2.6-4.0) to 4.9%
(3.5-5.3) which is an increase of 48%. In females the
prevalence rose from 1.9% (1.4-2.4) to 2.9% (1.9-3.9) in
the same period, a 53% increase. The Ratio of unknown
T2DM is 0.66. Prevalence of T2DM in obese males and
females is 10.6% (95% Cl: 8.6-12.6) and 7.1% (95% Cl:
5.5-8.7) respectively.
Conclusion: The prevalence of T2DM is now increasing
in lceland as in the rest of the world although the
increase has taken place somewhat later than elsewhere.
The prevalence of T2DM is however still relatively low
when compared to other western countries. Early
detection of T2DM is of importance and screening should
be used according to clinical guidelines. The current
increase in T2DM is most likely due to increasing obesity.
Key words: Type 2 diabetes mellitus, prevalence.
Correspondence: Rafn Benediktsson rafn@efnaskipti.com
Læknablaðið 2007/93 397