Læknablaðið - 15.11.2009, Blaðsíða 24

Æ Ð 1 G R E I N A
N N S Ó K N
R
sig. Ungt fólk með sykursýki gæti því haft hag af
meiri fræðslu um tengsl lífsstíls og sykursýki enda
sagðist einungis rétt rúmlega helmingur þátttak-
enda vita frekar mikið um sjúkdóminn.
Nítján (34,5%) þátttakendur töldu sig hafa „tals-
verða" stjórn á sykursýkinni en einungis fimm
(9,1%) töldu sig stjórna henni „vel". Marktæk
fylgni var á milli þess hve vel þátttakendur töldu
sig stjórna sykursýkinni og allra HbAlc-mælinga,
því betri sem þátttakendur mátu stjórn því lægra
var gildið. Einnig komu í ljós tengsl á milli upp-
lifunar á stjórnun og fjölda einkenna kvíða og
þunglyndis sem og upplifunar á vandamálum
tengdum því að vera með sykursýki. Þessar
niðurstöður benda til þess að það geti skipt máli
fyrir framvindu sykursýki hve vel fólk telji sig
geta stjórnað henni. Það er í samræmi við fyrri
rannsóknir22 sem benda til þess að því betri stjóm
sem viðkomandi telur sig hafa á sjúkdómi sínum
þeim mun betri stjórn kunni hann að hafa á
andlegri líðan.
Þó að þátttakendur hafi ekki verið margir var
svarhlutfall hátt og eykur það alhæfingargildi
niðurstaðna. Einnig var kynjahlutfall þátttakenda
svipað og í þýði. Samt sem áður ber að hafa í huga
að ekki var hægt að nota önnur gögn en þau sem
til voru á Landspítala en vitað er að fólk með
sykursýki sækir einnig þjónustu annað, til dæmis
aðra spítala, heilsugæslustöðvar og einkastofur
sérfræðinga.
í framhaldi af þessari rannsókn væri áhugavert
að gera svipaða rannsókn með fleiri blóðsykurs-
mælingum og ítarlegri spurningum um bakgrunn
og meðferðarheldni, auk samanburðarhópa. 1
ljósi niðurstaðna þessarar rartnsóknar gæti einnig
verið mikilvægt að framkvæma rannsókn þar sem
aðhald á barnadeild væri skoðað hlutlægt, svo
sem tíðni mætinga og blóðsykursstjómun. Enn
fremur væri mikilvægt að gera rannsókn þar sem
öllu ungu fólki með sykursýki yrði boðið að taka
þátt án tillits til þess hvar það sækir þjónustu.
Þegar á heildina er litið virðist meðferðarheldni
hjá ungu fólki með sykursýki vera ábótavant
og virðist sem það hugi ekki nægilega að
sykursýkinni fyrr en fylgikvillar geri vart við sig.
Niðurstöður benda til þess að tilefni sé til aukinnar
samvinnu á milli göngudeildar og sálfræðinga
og/eða geðlækna og að kartna þurfi nýjar leiðir
til að ná til ungs fólks með sjúkdóminn, einkum
er varðar reykingar og meðferðarheldni líkt og
mataræði og hreyfingu.
Heimildir
1. American diabetes association. Standards of medical care in
diabetes - 2007. Diabetes care 2007; 30/Suppl. 1: 4-41.
2. The diabetes control and complications trial research
group. The effect of intensive treatment of diabetes on the
development and progression of long-term complications in
insulin-dependent diabetes mellitus. N Engl J Med 1993; 329:
977-86.
3. UK prospective diabetes study group. Association
of glycaemia with macrovascular and microvascular
complications of type 2 diabetes: Prospective observational
study. BMJ 2000; 321: 405-12.
4. UK prospective diabetes study group. Risks of progression
of retinopathy and vision loss related to tight blood pressure
control in type 2 diabetes mellitus. Arch Ophthalmol 2004;
122:1631-7.
5. Grigsby AB, Anderson RJ, Freedland KE, Clouse RE,
Lustman PJ. Prevalence of anxiety in adults with diabetes: A
systematic review. J Psychosom Res 2002; 53:1053-60.
6. Snoek FJ, Skinner TC. Psychological aspects of diabetes
management. Medicine 2006; 34: 61-2.
7. Gaynes BN, Burns BJ, Tweed DL, Erickson P. Depression and
health-related quality of life. J Nerv Ment Dis 2002; 190: 799-
806.
8. de Groot M, Jacobson AM, Samson JA, Welch G. Glycemic
control and major depression in patients with type 1 and type
2 diabetes mellitus. J Psychosom Res 1999; 46: 425-35.
9. Engum A, Mykletun A, Midtiijell K, Holen A, Dahl AA.
Depression and diabetes: A large population-based study of
sociodemographic, lifestyle, and clinical factors associated
with depression in type 1 and type 2 diabetes. Diabetes Care
2005; 28:1904-9.
10. Pouwer F, Skinner TC, Pbernik-Okanovic M, et al. Serious
diabetes-specific emotional problems and depression in
a Croatian-Dutch-English survey from the European
depression in diabetes (EDID) research consortium. Diabetes
Res Clin Pract 2005; 70:166-73.
11. Steinsdóttir FK, Halldórsdóttir H. Tengsl sálfélagslegra
breyta, langtíma blóðsykursgildis og meðferðarheldni hjá
fólki á aldrinum 20-30 ára með sykursýki af tegund 1.
Háskóli íslands, félagsvísindadeild 2008; óbirt BA-ritgerð.
12. Steinsdóttir FK, Halldórsdóttir H, Guðmundsdóttir A,
Arnardóttir S, Smári J, Amarson EÖ. Ungt fólk með sykursýki
tegund 1: Fylgni sálfélagslegra þátta, blóðsykursstjómunar,
þunglyndis og kvíða. Læknablaðið 2008; 12: 823-9.
13. Bjelland I, Dahl AA, Haug TT, Neckelmann D. The validity
of the Hospital Anxiety and Depression Scale: An updated
literature review. J Psychosom Res 2002, 52: 69-77.
14. Sigurðardóttir AK, Benediktsson R. Reliability and validity of
the Icelandic version of the problem area in diabetes (PAID)
scale. Int J Nurs Stud 2008; 45: 526-33.
15. Welch GW, Jacobson AM, Polonsky WH. The problem areas
in diabetes scale: An evaluation of its clinical utility. Diabetes
Care 1997; 20: 760-6.
16. Cadario F, Prodam F, Bellone S, et al. Transition process of
patients with type 1 diabetes (TIDM) from paediatric to the
adult health care service: a hospital-based approach. Clin
Endocrin 2009; 71: 346-50.
17. Tómasson K, Tómasson H, Zoéga T, Sigfússon E, Helgason T.
Epidemiology of psychotropic medication use: Comparison
of sales, prescriptions and survey data in Iceland. Nord J
Psych 2007; 61: 471-8.
18. Sigurðardóttir ÁK, Benediktsson R, Jónsdóttir H.
Sjálfsumönnun og sjálfsefling fólks með sykursýki: tillaga
að nálgun með leiðbeinandi matskvörðum - yfirlitsgrein.
Læknablaðið 2009; 95: 349-55.
19. Lýðheilsustöð. Umfang reykinga mars - september 2008.
lydheilsustod.is/media/tobaksvarnir/rannsoknir//
Umfang_reykinga_171008_mars-sept2008.pdf.
20. Bjömsdóttir S, Rossberger J, Guðbjömsdóttir HS, Hreiðarsson
ÁB. Treatment pattern and results in an outpatient population
with type 2 diabetes in Iceland. Læknablaðið 2004; 90: 623-7.
21. Lýðheilsustöð 2009. Óbirt greining úr gögnum
rannsóknarinnar: Heilsa og líðan Islendinga Lýðheilsustöð,
Reykjavík 2007.
22. Macrodimitris SD, Endler NS. Coping, control, and
adjustment in type 2 diabetes. Health Psychol 2001; 20: 208-
16.
760 LÆKNAblaðið 2009/95