Læknablaðið - 15.11.2009, Blaðsíða 38

ftétt ák vöröun
Reynsla sem treysta má2
CELEBRAT
(C ELECOXI B)
Ábendingar TH meðhöndlunar á einkennum slitgigtar, iktsýki og hryggikt. Ákvöröun um
aö ávísa sérhæföum COX-2 hemli skal grundvallast á mati á heildaráhættu hvers
sjúklings. Skammtar og lyfjagjöf. Vegna þess aö hætta á hjarta- og æðasjúkdómum af
völdum celecoxibs getur hugsanlega aukist með auknum skömmtum og aukinni
meöferðarlengd, á meðferöartími aö vera eins stuttur og mögulegt er og nota á minnsta
virkan sólarhringsskammt. Endurmeta á reglulega þörf sjúklings fyrir verkjastillingu og
svörun viö meöferö, einkum hjá sjúklingum meö slitgigt. Stitgigt: Ráölagður sólarhrings-
skammtur er yfirleitt 200 mg einu sinni á sólarhring eöa skipt í tvo skammta. Hjá sumum
sjúklingum meö ófullnægjandi linun einkenna getur veriö ávinningur (því að nota 200 mg
tvisvar sinnum á sólarhring. Ef lækningalegur ávinningur hefur ekki náöst eftir 2 vikur ætti
aö íhuga önnur meöferöarúrræöi. Iktsýki: Ráölagöur upphafs-sólarhringsskammtur er
200 mg skipt í tvo skammta. Síöar meir má, ef þörf krefur, auka skammtinn í 200 mg
tvisvar á sólarhring. Ef lækningalegur ávinningur hefur ekki náöst eftir 2 vikur ætti aö íhuga
önnur meöferðarúrræöi. Hryggikt: Ráölagöur sólarhringsskammtur er 200 mg einu sinni á
sólarhring eöa skipt í tvo skammta. Hjá fáeinum sjúklingum með ófullnægjandi linun
einkenna getur verið ávinningur í því aö nota 400 mg einu sinni á sólarhring eða skipt í tvo
skammta. Ef lækningalegur ávinningur hefur ekki náöst eftir 2 vikur ætti aö íhuga önnur
meöíerðarúrræði. Ráölagöur hámarksskammtur á sólarhring, fyrir allar ábendingamar, er
400 mg. Nota má Celebra með eöa án matar. Aldraöir. Eins og hjá fullorönum er ráölagöur
upphafsskammtur 200 mg á sólarhring. Síöar meir má, ef þörf krefur, auka skammtinn í
200 mg tvisvar á sólarhring.Gæta skal sérstakrar varúðar hjá öldruðum sem eru innan viö
50 kg aö líkamsþyngd. Skert lifrarstarfsemi: Hefja skal meðferð með helmingi ráðlagðs
skammts hjá sjúklingum meö staöfesta í meöallagi skerta lifrarstarfsemi sem hafa 25-35
g/l af albúmíni í sermi. Hvaö þennan sjúklingahóp varöar liggur einungis fyrir reynsla frá
sjúklingum með skorpulifur. Skert nýmastarfsemi: Reynsla af notkun celecoxibs handa
sjúklingum með vægt til í meöallagi skerta nýmastarfsemi er takmörkuö og skal þvi
meðhöndla slíka sjúklinga meö varúð. Böm: Celecoxib er ekki ætlað bömum. Sjúklmgar
með skert CYP2C9 umbrot: Gæta skal varúöar viö gjöf celecoxibs handa sjúklingum, sem
vitaö er um eöa þar sem grunur leikur á aö um skert CYP2C9 umbrot sé að ræða, byggt á
arfgerð eöa fyrri sögu/reynslu með öðmm CYP2C9 hvarfefnum, þar sem hættan á
skammtaháöum aukaverkunum eykst. Ihuga skal aö minnka minnsta ráðlagðan skammt
um helming. Frábendingar Saga um ofnæmi fyrir virka efninu eöa einhverju hjálpar-
efnanna. Þekkt ofnæmi fyrir sulphonamidum. Virkt ætisár eöa blæöingar í meltingarvegi.
Sjúklingar sem hafa fengið astma, bráöa nefslimubólgu, nefsepa (nasal polyps),
ofsabjúg, ofsakláöa eöa annars konar ofnæmi eftir notkun asetýlsalisýlsýru eöa bólgu-
eyöandi gigtarlyfja (NSAID) þar með taldir cyclooxygenasa-2 (COX-2) hemlar. Meðganga
og konur sem geta oröið þungaöar, nema notuð sé örugg getnaöarvörn. Hjá þeim tveimur
dýrategundum sem hafa veriö rannsakaöar hefur komiö í Ijós aö celecoxib getur valdiö
vansköpunum. Hugsanleg áhætta fyrir þungaöar konur er ekki þekkt en ekki er unnt að
útiloka hana. Brjóstagjöf. Alvarlega skert lifrarstarfsemi (albúmín í sermi < 25 g/1 eöa
Child-Pugh 10). Sjúklingar með áætlaða kreatínínúthreinsun < 30 ml/min. Bólgu-
sjúkdómur í þörmum. Hjartabilun (congestive heart failure (NYHA ll-IV)). Staðfestur
hjartasjúkdómur vegna blóöþurröar, sjúkdómar í útlægum slagæðum og/eöa heilaæöa-
sjúkdómur. Sérstök varnaöarorð og varúöarreglur viö notkun Fylgikvillar í efri hluta
meltingarvegar (gatmyndun, sár eöa blæðingar) hafa komið fram hjá sjúklingum sem
fengið hafa meðferð með celecoxibi, og hafa stundum verið banvænir. Gæta skal varúöar
hjá sjúklingum sem eru í mestri hættu á aö fá aukaverkanir frá meltingarvegi í tengslum
viö notkun bólgueyöandi gigtarfyfja (NSAID); aldraðir, sjúklingar sem samhliða nota önnur
bólgueyðandi gigtartyf eöa asetýlsalisýlsýru og sjúklingar meö sögu um sjúkdóm i
meltingarvegi t. d sár eða blæðingu. Enn frekari hætta er á aukaverkunum frá meltingar-
vegi (sár í meltingarvegi eöa aörir fylgikvillar í meltingarvegi) þegar celecoxib er notað
samhliöa asetýlsalisýlsýru (jafnvel í litlum skömmtum). I langtíma klínískum rannsóknum
hefur ekki verið sýnt fram á marktækan mun hvaö varöar aukaverkanir á meltingarveg við
notkun sérhæfðra COX-2 hemla og asetýlsalisýlsýru annars vegar og bólgueyðandi
gigtariyfja og asetýlsalisýlsýru hins vegar. Foröast skal samtímis notkun celecoxibs og
bólgueyöandi gigtariyfja (NSAID), sem ekki innihalda asetýlsalisýlsýru. Aukinn fjöldi
alvarlegra hjarta- og æöasjúkdóma, aöallega hjartadrep, kom í Ijós í langtíma saman-
buröarrannsókn við lyfleysu hjá sjúklingum með kirtilsepa (sporadic adenomatous polyps)
sem fengu 200 mg tvisvar á sólarhring eða 400 mg tvisvar á sólarhring af celecoxibi,
samanboriö viö lyfleysu. Vegna þess aö hætta á hjarta- og æðasjúkdómum af völdum
celecoxibs getur hugsanlega aukist meö auknum skömmtum og aukinni meöferöariengd,
á meöferöartimi aö vera eins stuttur og mögulegt er og nota á minnsta virkan sólarhrings-
skammt. Endurmeta á reglulega þörf sjúklings fyrir linun einkenna og svörun við meðferö,
einkum hjá sjúklingum með slitgigt. Sjúklingar meö marktæka áhættuþætti fyrir hjarta- og
æðasjúkdómum (t. d. háþrýsting, blóðfituhækkun, sykursýki, reykingar) á ekki aö
meöhöndla með celecoxibi nema að vel athuguðu máli. Sértækir COX-2 hemlar koma
ekki í staö fyrirbyggjandi notkun acetýlsalicýlsýru gegn hjarta- og æöasjúkdómum af
völdum segareks, því þeir hamla ekki samloöun blóöflagna. Því skal ekki hætta meöferö
meö lyfjum sem hamla samloöun blóöflagna. Svo sem við á um önnur lyf sem hemja
nýmyndun prostaglandina hefur sést vökvasöfnun og bjúgur hjá sjúklingum sem nota
celecoxib. Því skal nota celecoxib með varúð handa sjúklingum meö sögu um hjartabilun,
vanstarfsemi vinstri slegils eöa háþrýsting og hjá sjúklingum sem eru meö bjug af
einhverri annarri ástæöu, vegna þess að hömlun prostaglandina getur haft í för með sér
versnandi nýmastarfsemi og vökvasöfnun. Einnig skal gæta varúðar hjá sjúklingum sem
nota þvagræsilyf eöa geta af öörum orsökum veriö í hættu á aö verða fyrir blóöþurrð. Svo
sem viö á um öll bólgueyöandi gigtartyf (NSAID), getur celecoxib leitt til nýgengis
háþrýstings eða versnunar á háþrýstingi sem þegar er til staðar, sem hvort um sig getur
leitt til aukinnar tiöni hjarta- og æöasjúkóma. Þvi skal fylgjast náiö með blóöþrýstmgi við
upphaf meðferöar og á meöan meöferö stendur. Hjá öldruðum em meiri líkur á skertri
nýma- eöa lifrarstarfsemi og sér í lagi skertri hjartastarfsemi, og því skulu læknar hafa
viöeigandi eftirlit með sjúklingunum. Bólgueyöandi gigtariyf (NSAID), þar meö taliö
celecoxib, geta valdið eiturverkun á nýru. í klínískum rannsóknum var sýnt fram á aö
celecoxib hefur svipuö áhrif á nýru og þaö bólgueyöandi gigtarfyf (NSAID) sem miöaö var
við. Þeir sjúklingar sem eru (mestri hættu á eiturverkun á nýru eru sjúklingar sem hafa
skerta nýmastarfsemi, eru meö hjartabilun, eru með lifrarbilun og aldraðir. Fylgjast skal
náiö meö þessum sjúklingum meðan á celecoxib meöferö stendur.l tengslum við notkun
celecoxibs hefur veriö greint frá nokkrum tilvikum um alvarleg áhrif á lifur, þar á meöal
svæsinni lifrarbólgu (í sumum banvæn), drepi í lifur og lifrarbilun (i sumum tilvikum
banvæn eöa krafðist lifrarigræöslu). I þeim tilvikum þar sem greint var frá því hvenær
áhrifin komu fram, komu flestar alvarlegustu aukaverkanimar á lifur fram innan eins
mánaöar frá því aö meöferö með celecoxibi hófst. Ef starfsemi einhverra ofannefndra
líffæra versnar hjá sjúklingum á meðan á meðferð stendur, á aö gera viöeigandi
ráöstafanir og íhuga hvort hætta eigi meöferö meö celecoxibi. Celecoxib hamlar CYP2D6.
Enda þótt þaö sé ekki öflugur hemill þessa ensíms kann að vera nauðsynlegt aö minnka
skammta þeirra lyfja sem skömmtuö eru einstaklingsbundið og umbrotna fyrir tilstilli
CYP2D6. Gæta skal varúöar viö meöferö sjúklinga sem vitað er að hafa lélega CYP2C9
ensímvirkni. Eftir markaössetningu hefur veriö greint frá alvarlegum áhrifum á húö,
sumum banvænum, þar með taliö skinnflagnings-bólgu, Stevens-Johnson heilkenni og
eitrunardrepi í húö i tengslum viö notkun celecoxibs, en þetta kemur örsjaldan fyrir. Svo
viröist sem sjúklingar séu í mestri hættu fyrir þessum aukaverkunum í byrjun meðferöar: í
flestum tilvikum hafa þessi einkenni byrjaö aö koma fram á fyrstu mánuöum meöferöar.
Greint hefur veriö frá alvarlegu ofnæmi (bráðaofnæmi og ofnæmisbjúg) hjá sjúklmgum
sem fengu celecoxib. Sjúklingar meö sögu um ofnæmi fyrir sulphonamidum eða ofnæmi
fyrir einhverju lyfi eru hugsanlega í meiri hættu að fá ofnæmi. Hætta skal notkun
celecoxibs strax og fram koma húðútbrot, sár í slímhúö eða einhverjar aðrar vísbendingar
um ofnæmi. Celecoxib getur dulið hita og önnur merki um bólgu. Alvarlegar blæðingar
hafa komiö fyrir hjá sjúklingum sem jafnframt nota warfarin. Gæta skal varúöar þegar
celecoxib er notaö samtímis warfarini og öðrum blóöþynningarlyfjum til inntöku: Celebra
100 mg og 200 mg hylki innihalda mjólkursykur (149,7 mg og 49,8 mg, taliö í sömu roð).
Sjúklingar meö sjaldgæfan arfgengan kvilla galaktósaóþol, Lapp laktasa skort eöa
glúkósa-galaktósavanfrásog ættu ekki að taka þetta lyf. Milliverkanir viö önnur lyf og
aðrar milliverkanir Lyfhrifamilliverkanir Fylgjast skal með blóðstorkuvirkni, einkum fyrstu
dagana eftir aö celecoxib meðferð hefst eða henni er breytt hjá sjúklingum sem nota
warfarin eöa önnur blóðþynningartyf, vegna þess aö þessir sjúklingar eru i aukinni hættu á
aö fá blæðingafylgikvilla. Þess vegna er mikilvægt aö fylgjast vel með prótrombíntíma INR
hjá sjúklingum sem nota blóöþynningarlyf til inntöku, sérstaklega fyrst eftir að meöferð
meö celecoxibi hefst og þegar henni er breytt. Greint hefur verið f rá blæöingum i tengslum
viö lengingu prótrombíntima, einkum og sér í lagi hjá öldruöum sjúklingum, sem nota
samtímis warfarin og celecoxib og hefur þetta í sumum tilvikum verið banvænt. Bólgu-
eyöandi gigtarlyf geta dregiö úr virkni þvagræsilyfja og háþrýstingslyfja. Eins og viö á um
bólgueyöandi gigtarlyf (NSAID), getur hætta á bráöri nýmabilun, sem venjulega gengur til
baka, aukist hjá sumum sjúklingum sem eru í hættu á skertri nýmastarfsemi (t.d.
sjúklingar meö vessaþurrö eða aldraöir sjúklingar) viö samtímis notkun ACE hemla eöa
angíotensín II viðtakablokka og bólgueyöandi gigtarlyfja (NSAID), þar meö taliö
celecoxib. Þess vegna á að gæta varúöar viö samtimis gjöf þessaralyfja, sérstaklega hjá
öldruöum. Gefa á sjúklingum nægan vökva og íhuga eftirlit með nýmastarfsemi eftir aö
samhliöa gjöf er hafin og reglulega þar á eftir. fklínískri rannsókn, sem stóö yfir í 28 daga
hjá sjúklingum sem fengu lisinopríl við fyrsta- og annars stigs háþrýstingi, leiddi gjöf 200
mg af celecoxibi tvisvar á sólarhring ekki til klínískrar aukningar á miögildi slagbils- eða
þanbilsblóöþrýstings á sólarhring, ákvarðaö með 24-klukkustunda blóöþrýstings-
mælingu, samanboriö viö meöferö með lyfleysu. Hjá sjúklingum sem gefiö var 200 mg af
celecoxibi tvisvar á sólarhring, var álitið að 48% svöruöu ekki meðferð meö lisinopríli í
lokaheimsókn á rannsóknarsetur (skilgreint annaöhvort sem þanbils blóöþrýstingur >90
mmHg eða þanbils blóöþrýstingur aukning >10% samanborið við gmnnlínu), samanborið
viö 27% sjúklinga sem fengu lyfleysu; munurinn var tölfræðilega marktækur. Á þaö hefur
verið bent aö samtímis notkun bólgueyöandi gigtartyfja og ciclosporins eða tacrolimus
geti aukiö eiturverkanir ciclosporins og tacrolimus á nýru. Því skal fylgjast náið með
nýmastarfsemi þegar celecoxib er notað samtímis ööm hvom þessara lyfja. Nota má
celecoxib samtímis litlum skömmtum af asetýlsalisýlsým en þaö kemur þó ekki í stað
asetýlsalisýlsým sem notuö er til fyrirbyggjandi meðferöar viö hjarta- og æöasjúkdómum.
Eins og viö á um önnur bólgueyöandi gigtarlyf, benda rannsóknir til aö samtímis notkun
celecoxibs og lítilla skammta asetýlsalisýlsým leiði til aukinnar hættu á sáramyndun í
meltingarvegi og öðmm fylgikvillum í efri hluta meltingarvegar, samanboriö viö celecoxib
eitt og sér. Áhrif á hæfni til aksturs og notkunar véla Sjúklingar sem finna fyrir sundli, svima
eöa syfju þegar þeir nota celecoxib eiga ekki að aka bifreiö eða nota vélar. Aukaverkanir
(algengar) Sýkingar af völdum baktería og sníkjudýra: Skútabólga, sýkingar í efri hluta
öndunarvegar, þvagfærasýking. Ónæmiskerfi: Versnandi ofnæmi. Geöræn vandamál:
Svefnleysi. Taugakerfi: Svimi, ofstæling. Hjarta: Hjartadrep. Æöar: Háþrýstingur.
öndunarfæri, brjósthol og miömæti: Kokbólga, nefslímubólga, hósti, andnauö. Meltingar-
færi: Kviðverkir, niðurgangur, meltingartruflun, vindgangur, uppköst, kyngmgartregða.
Húö og undirhúö: Útbrot, kláöi. Almennar aukaverkanir og ástand tengt íkomuleið:
Flensulik einkenni, Bjúgur á útlimum/vökvasöfnun. Pakkningar og verö: 1. september
2009: Hylki, hart 100 mg: 100 stk. (þynnupakkaö) 11.670 kr. Hylki, hart 200 mg: 10 stk.
(þynnupakkaö) 3.442 kr. Hylki, hart 200 mg: 20 stk. (þynnupakkaö) 5.118. kr. Hylki, hart
200 mg: 100 stk. (þynnupakkað) 21.331 kr. Afgreiöslutilhögun: Lyfiö er lyfseöilsskylt.
Greiöslufyrirkomulag: E. Handhafi markaösleyfis: Pfizer ApS, Lautrupvang 8, 2750
Ballerup, Danmörk. Umboösaöili á íslandi: Vistor hf., Hörgatúni 2,210 Garöabæ.
Samantekt um eiginleika lyfs er stytt í samræmi við reglugerö um lyfjaauglýsingar.
Heimild: Celebra: Samantekt á eiginleikum lyfs, 12. júní 2009. www.lyfja$tQfnun,is
Heimildir: 1. Moore RA, Derry S, McQuay HJ. Cyclo-oxygenase-2 selective inhibitors and
nonsteroidal 1. anti-infl ammatory drugs: balancing gastrointestinal and cardiovascular risk.
BMC Musculoskeletal Disord 2007;8:73. 2. White WB, West CR, Borer JS, Gorelick PB,
Lavange L, Pan SX et al. Risk of cardiovascular 2. events in patients receiving celecoxib: a
meta-analysis of randomized clinical trials. Am J Cardiol 2007;99:91-8.