Læknablaðið - 15.11.2009, Blaðsíða 59

U M R Æ Ð U R O G FRÉTTIR
F R Á SIÐANEFND
tilmælum verði beint til landlæknis að fram fari athugun á meðferð
og umönnun barnsins á Landspítala.
Landlæknir ritaði kærendum bréf dagsett 2. nóvember 2005
segir í lok bréfsins að landlæknisembættið hafi farið yfir sjúkraskrár
enda hafi [...] verið á sjúkrahúsinu nær allan þann tíma sem um
ræði. Sjúkdómsgangur hafi verið mjög erfiður og leysa hafi þurft
mörg vandamál sem upp hafi komið. Ekki hafi tekist að greina
neinn atburð öðrum líklegri þar sem mögulegt væri að rifbrot
gætu hafa orðið þó erfitt sé að útiloka neitt með fullkominni vissu í
þessum efnum. Hér sé því um óútskýrða atburði eða fylgivandamál
að ræða sem því miður séu ekki óalgengir í meðferð alvarlega veikra
einstaklinga. Virtist tilefni til að ljúka málinu á þeim nótum að því
er segir í bréfinu og taldi landlæknisembættið ekki tilefni til frekari
aðgerða í málinu.
Tilkynning sú sem kært er út af hljóðar svo:
Tilkynning samkvæmt 17. gr. Barnaverndarlaga varðandi:
[...]:
Foreldrar [...] eru [...].
[...] eiga dóttur sem er fædd [...], og tvíburasystur fæddar [...].
Önnur systirin [...] fæddist með [...] heilkenni en báðar systurnar
dvöldu á vökudeild Barnaspítalans fyrst eftir fæðingu. Eftir
útskrift af vökudeild hefur [...] ítrekað þurft að leggjast inn á
barnaspítalann.
[...] hefur í tvígang greinst með rifbrot sem ekki virðast eiga sér
eðlilega skýringu. (sjá skýrslu barnalæknis)
í ljósi þessa er málið tilkynnt til Barnaverndarnefndar.
Af hálfu kærenda er því haldið fram að af tilkynningunni frá
22. mars 2005 hafi mátt ráða að rifbrot hafi greinst hjá [...] sem
eigi sér ekki eðlilegar skýringar og í tilkynningunni sé vísað til
álits barnalæknis þess efnis að rifbrotin séu á klassískum stað
fyrir shaken baby syndome og hafi ekki staðið í sambandi við
endurlífgun eða aðgerðir. Að því sé látið liggja að brotin verði
ekki heldur skýrð með vísan til [...] heilkennis. Fullyrðingar
af þessu tagi verði ekki skýrðar öðruvísi en svo að gengið hafi
verið úr skugga um hvort efni séu til að staðhæfa slíkt. Ljóst sé
að barnaverndarnefnd sem fengið hafi þessa tilkynningu treysti
staðhæfingum spítalans um að engar aðgerðir hafi farið fram á
spítalanum sem skýrt geti þetta. Gefi tilkynning þessi því rækilega
undir fótinn að áverkarnir séu af mannavöldum og shaken baby
syndrome komi til greina. Tilkynningin beinist samkvæmt orðum
hennar sjálfrar að foreldrunum og geti ekki beinst í aðrar áttir þar
sem henni sé beint til barnaverndarnefndar í umdæmi foreldranna.
Félagsráðgjafi skrifi undir tilkynninguna og viti að það eina sem
barnaverndarnefnd geti gert sé að rannsaka heimili foreldranna.
Beinist ekki grunur að því heimili hafi tilkynningin engan tilgang.
Þá segir að mál þetta snúist um hvort skilyrði barnaverndarlaga hafi
verið fyrir hendi til að senda tilkynningu sem aðeins hafi getað lotið
að heimilisaðstæðum barnsins. Ekki komi fram nein rök af hálfu
Landspítala fyrir þessari tilkynningu. Engin rök um að nokkuð
það hafi átt sér stað sem snúi að barnaverndaryfirvöldum í [...] eða
foreldrum [...]. Því hafi 17. gr. bamaverndarlaga ekki átt við og því
ljóst að siðareglur hafi verið brotnar.
Kærði ber fyrir sig að það hafi verið skylda hans að tilkynna
mál þetta á sínum tíma og vísar um það til ákvæða 17. gr.
barnaverndarlaga.
NIÐURSTAÐA
Af sjúkragögnum verður ekki ráðið með óyggjandi hætti hvemig
barnið [...] rifbeinsbrotnaði. Fram kemur í málinu það álit landlæknis
að um hafi verið að ræða óútskýrða atburði eða fylgivandamál sem
ekki séu óalgengir í meðferð alvarlega veikra einstaklinga. Taldi
embættið ekki tilefni til frekari aðgerða í málinu.
Siðanefnd telur að í ljósi þessa verði á því að byggja að það eitt
hafi legið fyrir að barnið hafi rifbeinsbrotnað en lítur svo á að sú
staðreynd ein og sér hafi verið tilefni til þess að tilkynna um atvikið
til viðkomandi barnaverndaryfirvalda í heimasveit barnsins.
Hér verður að líta til ákvæðis 1. mgr. 17. gr. barnaverndarlaga nr.
80/2002 en það hljóðar svo:
Hverjum þeim sem stöðu sinnar og starfa vegna hefur afskipti
af málefnum barna og verður í starfi sínu var við að barn búi við
óviðunandi uppeldisskilyrði, verði fyrir áreitni eða ofbeldi eða að
barn stofni heilsu sinni og þroska í alvarlega hættu er skylt að gera
barnaverndarnefnd viðvart.
Þá segir í 3. mgr. 17. gr. að tilkynningarskylda samkvæmt grein-
inni gangi framar ákvæðum laga eða siðareglna um þagnarskyldu
viðkomandi starfsstétta.
Sú staðreynd að bam er rifbeinsbrotið bendir ótvírætt til þess að
ákvæði 1. mgr. kunni að eiga við um hagi barnsins.
Þá verður að hafa í huga eftirfarandi sem fram kemur í athuga-
semdum með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 80/2002
Það getur að sjálfsögðu verið matsatriði hvenær tilkynningar-
skylda fyrrgreindra aðila verður virk og hvenær aðstæður eru með
þeim hætti að tilkynna beri um þær. Vissulega getur tilkynning
til barnaverndarnefndar verið viðkvæmt mál og óheppilegt að
tilkynnt sé þegar ekki er ástæða til. Við túlkun samsvarandi ákvæðis
gildandi laga, og raunar einnig eldri laga, hefur það sjónarmið verið
orðað að tilkynningarskyldan eigi við þegar aðstæður barns eru
með þeim hætti að líklegt er að þær geti leitt til sérstakra ráðstafana
af hálfu bamavemdaryfirvalda. Þessi túlkun þrengir þó óþarflega
að tilkynningarskyldunni og er til þess fallin að dregin verði sú
ályktun að tilkynnandi eigi ekki að tilkynna nema hann telji líklegt
að aðstæður séu þannig að leiði til sérstakra ráðstafana af hálfu
nefndar. Hefur þessi túlkun leitt til þess að aðilar telja sig þurfa að
kanna mál nánar áður en þeir tilkynna og í sumum tilfellum hefur
þetta leitt til sérstakrar málsmeðferðar af hálfu þessara aðila áður
en ákvörðun er tekin um að tilkynna. Þetta er að sjálfsögðu ekki
LÆKNAblaöið 2009/95 795