Læknablaðið - 15.11.2009, Blaðsíða 20

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Tafla 1. Dreifing HbAlc-gilda eftir tímabilum og kyni.
Kyn Fjöldi Meðaltal Staðalfrávik Lægsta gildi Hæsta gildi
Síðasta Karlar 32 9,4 1,5 7 13
HbAlcá Konur 15 8,7 1,5 7 12

Allir 47 9,2 1,5 7 13
Fyrsta Karlar 32 8,9 1,5 6 11
HbAlcá Konur 19 9,3 1,8 7 13

Allir 51 9,0 1,6 6 13
Nýjasta Karlar 36 8,2 1,6 6 12
HbAlcá Konur 20 8,0 1,5 5 12

Allir 56 8,14 1,6 5 12
Tafla II. Fjöldi koma til eftirlits á D-G3 árið 2006.
Fjöldi Fjöldi
koma Konur Karlar Alls
0 0 13(36,1%) 13(23,2%)
1 0 5(13,9%) 5 (8,9%)
2 4 (20%) 5(13,9%) 9(16,1%)
3 5 (25%) 8 (22,2%) 13(23,2%)
4 4 (20%) 3 (8,3%) 7(12,5%)
6 2(10%) 0 2 (3,6%)
7 2(10%) 0 2 (3,6%)
9 0 2 (5,6%) 2 (3,6%)
12 1 (5%) 0 1 (1,8%)
14 1 (5%) 0 1 (1,8%)
18 1 (5%) 0 1 (1,8%)
1976-1986, sem mætt hafa í eftirlit á göngudeild
sykursjúkra (D-G3) á LS. Úrtakið var takmarkað
við þá sem greindust fyrir 18 ára aldur og
höfðu verið í eftirliti á göngudeild fyrir börn og
unglinga með sykursýki og flust yfir á göngudeild
sykursjúkra. Listi yfir mögulega þátttakendur
var fenginn frá barnalækni á sykursýkisdeild
Landspítala. Alls voru 95 manns á listanum en 72
uppfylltu þátttökuskilyrði, 45 karlar og 27 konur.
Öllum var boðið að taka þátt en svarhlutfall var
78%, þar af 36 karlar og 20 konur. Þátttökuskilyrði
voru að greinast með sykursýki tegund eitt fyrir
18 ára aldur, fæðingarár á bilinu 1976-1986 og
að flutningur á milli göngudeildar fyrir börn og
unglinga og göngudeildar sykursjúkra hafi átt sér
stað. Að auki máttu konur ekki vera óléttar meðan
á gagnasöfnun stóð þar sem þjónusta við þær
er önnur en almennt gengur og gerist. Stór hluti
þátttakenda sagðistbúa á höfuðborgarsvæðinu eða
64,3% en 33,9% á landsbyggðinni. Þátttakendum
sem áttu eldra en sex mánaða HbAlc-gildi var
boðið að fara í blóðprufu sér að kostnaðarlausu.
Gagnasöfnun fór fram árið 2007.
Framkvæmdastjóri lækninga, yfirlæknir á
göngudeild sykursjúkra og siðanefnd Landspítala
veittu leyfi til rannsóknarinnar. Einnig var
rannsóknin tilkynnt til Persónuverndar og leyfi
fengið fyrir afturvirkum hluta hennar.
sykursýki tíl að geta tekist á við sértæk vandamál
sem tengjast því að lifa með sykursýki.
Hér er varpað ljósi á hvaða þáttum þarf að
huga betur að í meðferð fólks með sykursýki
tegund eitt eftir flutning af göngudeild fyrir böm
og unglinga yfir á göngudeild fullorðinna. Lýst er
sjúkdómsmynd, meðal annars sykurstjórn, kvíða,
þunglyndi, fylgikvillum og meðferðarheldni. Sú
rannsókn11 sem greinin byggist á náði til annarra
þátta en hér er fjallað um. Niðurstöður um tengsl
sykursýki og sálfélagslegra þátta voru birtar í
Læknablaðinu í desember 2008.12
Efniviður og aðferðir
Þátttakendur
Þátttakendur voru 56 ungmenni með sykursýki af
tegund eitt á aldrinum 20-30 ára, fædd á árunum
Tafla III. Lýsandi tölfræði fyrirnýjasta HbA1c-gildi eftir mætingu.
Fjöldi koma árið 2006 Fjöldi Lægsta gildi Hæsta gildi Meðaltal Staðalfrávik
0 13 7,3 11,9 8,85 1,62
1 -2 14 6 12,1 8,23 1,93
a3 29 5,2 11,6 7,78 1,32
Mælitæki
Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS)
HADS var þróaður árið 1983 til að skima fyrir
vanlíðan eins og kvíða og/eða þunglyndi hjá fólki
sem dvelur á sjúkrahúsi.13 Listinn mælir einkenni
kvíða og þunglyndis en ekki einkenni líkamlegra
sjúkdóma sem geta verið svipuð eða þau sömu og
í kvíða og þunglyndi. Listinn er alls 14 atriði, sjö
þeirra mæla kvíða og sjö þunglyndi. Kvarðanum
er svarað á fjögurra punkta stiku þar sem hærra
heildarskor gefur til kynna fleiri einkenni kvíða
og þunglyndis. Nota má heildartölu kvarðans eða
skipta niðurstöðum í þunglyndis- og kvíðaskor.
Áreiðanleiki þeirra atriða er mæla kvíða reyndist
vera a=0,89 en a=0,85 fyrir þau sem mæla
þunglyndi.
Problem Areas in Diabetes Scale (PAID)
PAID var hannaður árið 1995 til að skima eftir
streitu tengdri því að vera með sykursýki. Þetta
er 20 atriða sjálfsmatskvarði þar sem spurt er um
ýmis tilfinningaleg vandamál sem tengjast því að
lifa með sykursýki. Svarað er á fimm punkta Likert
stiku og liggja svarmöguleikar á bilinu „ekki
vandamál" til „mjög mikið vandamál". Hægt er
að skora á bilinu 0 til 100 þar sem hærri skor gefa
756 LÆKNAblaðið 2009/95