Læknablaðið - 15.11.2009, Blaðsíða 21

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Tafla IV. Fjöldi og hlutfall fylgikvilla hjá þátttakendum.
Sjónumein Nýrnamein Sjónu- og nýrnamein Sjónumein og úttaugakvilli Úttaugakvilli.sjónu- og nýrnamein Engir
Karlar 8 (23,5%) 1 (2,9%) 0 1 (2,9%) 0 24 (70,6%)
Konur 7 (35%) 0 1 (5%) 0 2(10%) 10(50%)
Allir 15(27,8%) 1 (1,9%) 1 (1,9%) 1 (1,9%) 2 (3,7%) 34 (63%)
til kynna meiri vandamál.14'15 í þessari rannsókn
reyndist áreiðanleiki PAID vera a =0,92.
Spurnirtgar er varða bakgrunn, almenna heilsu og
lífsstíl pátttakanda
Rannsakendur völdu og settu saman 17
spurningar sem lúta að bakgrunni, lífsstíl og
sjálfshjálparhegðun til að meta meðal annars
meðferðarheldni. Með meðferðarheldni er átt
við mætingu og að fólk fari eftir ráðleggingum
fagfólks varðandi mataræði, hreyfingu, tíðni
blóðsykursmælinga og notkun insúlíns. Flestum
spumingum er svarað á fimm punkta Likert-
stiku.
Sjúkraskrá
Farið var í sjúkraskrár þátttakenda til að fá
upplýsingar um greiningarár, ártal flutnings af
göngudeild barna og unglinga yfir á göngudeild
sykursjúkra, tíðni mætinga þangað árið 2006
og hvenær þátttakandi mætti síðast til eftirlits,
fjölda fylgikvilla, hvort um aðra lyfjameðferð
væri að ræða en insúlín, fjölda koma á slysa- og
bráðadeild vegna sýrueitrunar, síðasta HbAlc-
gildi á barnadeild, fyrsta og nýjasta HbAlc-gildi á
göngudeildinni.
Tölfræðileg úrvinnsla
Oll úrvinnsla fór fram í tölfræðiforritinu SPSS.
Lýsandi tölfræði og fylgni var reiknuð fyrir allar
breytur. Við samanburð hópa var dreifigreining
(ANOVA) og T-próf notað. Pearson-fylgnistuðull
var notaður þar sem dreifing breyta nálgast
normaldreifingu með viðunandi hætti en þar sem
svo var ekki var Spearmans rho notaður. Miðað
var við tvíhliða próf.
Niðurstöður
Meðalaldur við greiningu var 10,6 ár, miðgildi
11 ár og spönn 15 ár. Meðalaldur við flutning
af barnadeild yfir á göngudeildina var 20,1 ár,
miðgildi 19 ár og spönn 11 ár. Yfirleitt er miðað við
að fólk flytjist á fullorðinsdeild við 18 ára aldur
þegar sjálfræði er náð.
I töflu I má sjá dreifingu HbAlc-gilda
eftir tímabilum. Gerð var dreifigreining með
endurteknum mælingum þar sem borin voru
saman annars vegar síðustu gildi á barnadeild
og fyrstu gildi á fullorðinsdeild og hins vegar
fyrstu og nýjustu HbAlc-gildi á fullorðinsdeild.
Kyn var óháð breyta í útreikningunum. Fyrri
samanburðurinn var ekki tölfræðilega marktækur
en sýndi tilhneigingu til lækkunar yfir tíma
(F(l,40) = 3,028, p=0,09) en engin önnur megin-
eða samvirknihrif. Þegar borin voru saman
fyrstu og nýjustu HbAlc-gildin á fullorðinsdeild
reyndist lækkunin vera marktæk yfir tíma (F(l,49)
= 22,727, (p<0,001)). Dreifing á HbAlc-breytum
var könnuð með tilliti til hugsanlegra frávika frá
normaldreifingu. I engu tilviki var um greinilega
útlaga að ræða. í öllum tilvikum nema fyrir
nýjustu HbAlc-gildin voru skekkja (skewness)
og flatneskja (kurtosis) vel innan marka en fyrir
nýjustu HbAlc-gildin var skekkja eilítið utan
venjulegra viðmiðunarmarka (z=l,96). Af þessum
sökum var síðari dreifigreiningin endurtekin þar
sem breytum var umbreytt með logariþmískri
umbreytingu. Niðurstöður voru nánast óbreyttar.
Eins og sjá má í töflu II mættu þátttakendur að
meðaltali þrisvar sinnum í eftirlit á göngudeild
árið 2006. Sextán þátttakendur (28,6%) mættu
fjórum sinnum eða oftar til eftirlits en ráðlagt er að
mæta á um það bil þriggja mánaða fresti. Fylgni
(Spearman rho) var -0,24 á milli mætingartíðni og
nýjasta HbAlc-gildis, hún var þó ekki marktæk.
I töflu III má sjá að nýjasta HbAlc-gildi þeirra
sem mættu aldrei árið 2006 var að meðaltali hæst
og þeirra sem mættu þrisvar sinnum eða oftar
að meðaltali lægst. Ekki var marktækur munur á
nýjasta HbAlc-gildi þeirra sem mættu aldrei og
þeirra sem mættu einu sinni til tvisvar sinnum.
Það sama á við um þá sem mættu einu sinni til
tvisvar sinnum og þeirra sem mættu þrisvar
sinnum eða oftar. Hins vegar var munurinn á milli
þeirra sem mættu aldrei og þeirra sem mættu
þrisvar sinnum eða oftar nálægt marktekt eða t
(19,5) = 2,1, p=0,051.
í töflu IV sem sýnir hlutfall fylgikvilla má sjá að
fylgikvillar eru algengari hjá konum en körlum.
Fimmtíu prósent kvenna eru með fylgikvilla og
er sjónumein algengast. Tæplega 30% karla eru
með fylgikvilla og sjónumein er einnig algengast
hjá þeim.
Tafla V sýnir notkun tiltekinna lyfjategunda
hjá þátttakendum. Algengast var að þátttakendur
LÆKNAblaðið 2009/95 757