Læknablaðið - 15.02.2011, Blaðsíða 29

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
samband einkenna, rannsókna, árstíða og aldurs
við niðurstöðu ræktana og til að kanna samband
einkenna, blóðrannsókna og myndrannsókna
milli beinasýkinga og liðasýkinga. Könnun á
breytingu nýgengis á milli ára var gerð með
Poisson-aðhvarfsgreiningu.
Fengin voru tilskilin leyfi frá Persónuvemd
og Vísindasiðanefnd Landspítala auk samþykkis
framkvæmdastjóra lækninga Landspítala og
Sjúkrahússins á Akureyri.
Niðurstöður
Leit samkvæmt ICD greiningarkóðum í sjúkra-
skrám skilaði 253 tilfellum. Tveir einstaklingar
komu fyrir tvívegis. í öðru tilfellinu var um
að ræða unga stúlku með beinasýkingu í
mismunandi beinum með tveggja ára millibili. í
hinu tilfellinu var um að ræða táningsstúlku sem
fékk beinbelg (bonecyst) í kjölfar beinasýkingar.
Að fjórum árum liðnum greindist hún með
sýkingu í beinbelgnum og fékk aftur fulla meðferð
eins og um beinasýkingu væri að ræða. Bæði
tilfellin voru því talin sem nýjar sýkingar en
ekki endursýkingar. Leit í skrá sýklafræðideildar
Landspítala bætti ekki við fleiri tilfellum.
Alls uppfylltu 220 af 253 tilfellum skilyrði
rannsóknarinnar. Af 220 sjúklingum voru 161
(73%) með beinasýkingu og 59 (27%) liðasýkingu.
í 59% tilfella beinasýkinga og 44% liðasýkinga
tókst að greina orsakavald sýkingar. í töflu I
er samanburður á tilfellum með jákvæða og
neikvæða ræktun. Einungis aldur tengdist
marktækt niðurstöðu ræktana og voru neikvæðar
ræktanir algengari hjá yngstu börnunum.
Aldursdreifing barnanna var frá 34 daga aldri
að 17,7 ára aldri (mynd 1). Miðgildi aldurs barna
með beinasýkingu var 6,1 ár (spönn 0,1-17,7).
Aldursdreifingin er ekki normaldreifð og hefur
nýgengi beinsýkinga tvo toppa, um eins ár aldur
og um 11 ára aldur (mynd 1). Miðgildi liðasýkinga
var 1,8 ár (spönn 0,8-17,0). Marktækur munur
var á aldri þessara hópa (p=0,003). Kynjahlutfall
beinasýkinga var 1,3 drengir á móti hverri stúlku
og var hlutfallið 1,2 í liðasýkingum. Ekki var
marktækur munur á kynjahlutföllum.
Nýgengi beina- og liðasýkinga sést á mynd 2.
Arlegt nýgengi sýkinganna samanlagt eykst mark-
tækt á rannsóknartímabilinu (p=0,019). Sund-
urliðun í aldurshópa og greining á milli beina- og
liðasýkinga sýnir að aukningin skýrist fyrst og
fremst af vaxandi nýgengi beinasýkinga í hópi 0-5
ára (p<0,001) (mynd 3). Nýgengi sýkinga þar sem
jákvæð ræktun lá fyrir breyttist ekki á tímabilinu
en neikvæðar ræktanir jukust marktækt (p<0,001).
Hjá 219 af 220 börnum voru fengin sýni til
Tafla II. Niðurstöður ræktana beina- og liðasýkinga.
Beinasýkingar (N = 161) Liðasýkingar (N = 59)
Bakteríur (N = 95) Fjöldi Hlutfal Bakteríur (N = 26) Fjöldi Hlutfall
S. aureus 62 65% S. aureus 7 27%
Kingella kingea 6 7% Kingella kingea 3 11%
S. pyogenes 6 7% KNS 3 11%
Kóagúlasa neikvæðir staphýlókokkar (KNS) 4 4% S. pyogenes 3 11%
Corynebacterium sp. 3 3% S. pneumoniae 2 8%
S. pneumoniae 2 2% Streptókokkar af flokki C 1 4%
Bacillus sp. 1 1% N. mengingitidis 1 4%
S. mitis 1 1% S. mitis 1 4%
H. influenzae 1 1% Viridans streptókokkar 1 4%
Moraxella sp. 1 1% Streptococcus sp. 1 4%
Propionibacterium sp. 1 1% Flavobacterium sp. 1 4%
S. salivarius 1 1% S. pneumoniae + S. viridans 1 4%
Viridans streptókokkar 1 1% KNS + Bacillus sp. 1 4%
Streptókokkar af flokki C 1 1%
S. aureus + KNS 1 1%
S. aureus + S. mitis 1 1%
S. aureus + Propionibacterium sp. 1 1%
KNS + S. oralis + S. marcecens 1 1%
ræktunar. Hjá sjúklingum með liðasýkingu var
aflað liðvökva hjá 57 tilfellum af 59, en hjá þeim
tveimur sem ekki voru tekin úr liðvökvasýni var
ræktað blóð. í hópi bama með beinasýkingar
voru gerðar 124 ástungur á bein og liði en blóð
var sent í ræktun hjá 136 tilfellum af 161. Hjá einu
barni með beinasýkingu var ekkert sýni tekið til
ræktunar. í bæði beina- og liðasýkingum var S.
nureus algengasti orsakavaldurinn. Niðurstöður
ræktana má sjá í töflu II. Dreifing sýkingarvalda
Beinasýkingar
Liðasýkingar
2(3%)
28 (47%)
9(15%)
Mynd 3. Staðsetning
sýkinga í beina- og
liðasýkingum. ísumum
tilfellum var sýking ífleiri
en einu beini.
1. Heildarfjöldi sýktra beina í
ökkla.
LÆKNAblaðið 2011/97 93