Læknablaðið - 15.02.2011, Blaðsíða 48

UMRÆÐUR 0 G FRÉTTIR
ADHD Á LÆKNADÖGUM
í notkun þar eru skoðuð, virðist sem aðgengi að
greiningunni sé auðveldara hér á landi þar sem
einstaklingar geta leitað til sérfræðinga á stofum,
meðan greiningin er mun miðstýrðari víðast
armars staðar.
Við í vinnuhópnum höfum verið gagnrýnd
fyrir að hafa notað orðið „yfirumsjón" varðandi
greiningu, meðferð og eftirfylgd fullorðinna með
ADHD, sem geðsviði Landspítala er falið. Okkar
eina markmið er þó eingöngu að tryggja að þeir
sem þurfa á lyfinu að halda fái það en aðrir ekki.
Þetta er vandasamt og viðkvæmt mál og vand-
rataður meðalvegur. Grundvallaratriðið er að
standa vörð um góða þjónustu fyrir fullorðna
með ADHD. Það er ekki vafi í mínum huga að við
íslendingar getum bætt þjónustuna við þennan
hóp um leið og við drögum úr þeim kostnaði sem
fellur til vegna of- og misnotkunar metýlfenídat-
lyfja hér á landi."
Breyttar verklagsreglur
Páll Matthíasson tekur undir skoðanir Kristins og
Geirs varðandi meinta misnotkun metýlfenídat-
lyfjanna og að mikilvægt sé að koma í veg fyrir
hana. Páll segir að vinna þeirra Kristins ásamt
landlækni hafi snúist um að setja verklagsreglur
fyrir ADHD-greiningarferli fullorðinna og fram-
kvæmd eftirlits með útgáfu lyfjaskírteina fyrir
metýlfenídat-lyf og það komi öllum til góða, jafnt
sjúklingum sem læknum sem þeim sinna. „Þessar
tillögur voru unnar af nefndinni sem Álfheiður
Ingadóttir skipaði í haust. Niðurstaða vinnu
þeirrar nefndar var sú að geðsvið Landspítala ætti
að hafa yfirumsjón með frumgreiningu fullorðinna
á ADHD. Þetta skapaði kurr meðal geðlækna
þar sem þeim þótti mörgum sem með því væri
geðsviði falið eftirlitshlutverk sem með réttu
ætti að vera í höndum landlæknisembættisins.
Við Kristinn Tómasson og Geir Gunnlaugsson
mynduðum í framhaldi af þessu óformlegan hóp
þar sem við unnum verklagsreglur og höfðum til
hliðsjónar mörg af þeim sjónarmiðum sem komið
höfðu fram meðal geðlækna í umræðum þeirra
á milli í netheimum. Þá höfum við einnig haft til
hliðsjónar klínískar leiðbeiningar um greiningu á
ADHD sem unnar voru fyrir nokkrum árum og
hafa verið til endurskoðunar að undanförnu hjá
nefnd sem í eiga sæti Magnús Haraldsson geð-
læknir, Gísli Baldursson barnageðlæknir og Páll
Magnússon sálfræðingur. Hugmyndir okkar um
verklagsreglur um ferli ADHD-greiningar ganga
út á að einstaklingur leiti fyrst til heilsugæslunnar
eða sálfræðings sem vísi viðkomandi til geðlæknis
til greiningar. Geðlæknirinn gefur út beiðni um
lyfjaskírteini til Sjúkratrygginga eftir ákveðið
staðfestingarferli sem gæti verið sex mánuðir.
Séu öll greiningarskilmerki til staðar gefa
Sjúkratryggingar út lyfjaskírteini til viðkomandi.
Við teljum að útiloka eigi einstaklinga með
geðrofssjúkdóma, F20-29, frá því að fá þessi lyf
þar sem þau geta kynt undir sturlun, ennfremur
að einstaklingar með sögu um fíknsjúkdóm sem
hafa ekki staðfestan eins árs langan þurrk frá
vímuefnum fái þau ekki, og í þriðja lagi þurfi
að skoða sérstaklega tilfelli þar sem greiningin
er geðhvarfasjúkdómur. Hugmyndin er að
viðkomandi fái í fyrstu lyfjaskírteini til sex mánaða
og ef reynslan af notkun lyfsins er góð verði gefið
út skírteini til 12 mánaða. Ef sjúkratryggingar
eru í vafa geta þær vísað umsókninni um
lyfjaskírteinið til landlæknisembættisins þar sem
til staðar eru gagnagrunnar frá SÁÁ, sem
og lyfjagagnagrunnur og hægt að ganga úr
skugga um meðferðarsögu viðkomandi. Það
sem skiptir máli er að enginn á að geta fengið
metýlfenídat-lyf nema gegn lyfjaskírteini. I dag
geta einstaklingar fengið lyfin án þess, ef þeir
eru tilbúnir að greiða þau fullu verði. Það verð
er hátt en þó talsvert lægra en það sem greitt er
fyrir það á svörtum markaði af sprautufíklum.
Loks er hugmyndin sú að setja upp ADHD-teymi á
geðsviði Landspítala, sem nýtist öllum sem koma
að málinu. Landlæknir getur vísað vafatilfellum
til teymisins, geðlæknar geta fengið annað álit
á erfiðum tilfellum og ennfremur sinnir teymið
tilvísunum frá göngudeild geðsviðs Landspítala."
Páll segir að fyrirmyndin að ADHD-teyminu
sé meðal annars átröskunarteymi geðsviðs sem
starfað hefur með góðum árangri í fimm ár.
„Reynslan af því er mjög góð og það sinnir yfirleitt
aðeins erfiðustu tilfellum en tilurð þess gefur
faglegt bakland og það hefur reynst mikilvægt
að geta leitað til þess þegar flókin og erfið tilfelli
koma upp. Sama máli gegnir um ADHD sem er
vissulega flókið klínískt vandamál, þó ekki sé það
flóknara en margt annað sem geðlæknisfræðin
fæst við. Það er möguleikinn á misnotkun
lyfjanna sem gerir meðferðina flóknari."
Páll segir að kostnaður við að setja upp ADHD-
teymi við geðsviðið að viðbættri umsýslu hjá
landlækni og Sjúkratryggingum muni vera í
kringum 40 milljónir á ári. „Ef við reiknum með
að sparnaður ríkisins vegna minnkandi notkunar
lyfsins geti numið allt að 200 milljónum á ári er
ljóst að fjárhagslegur ávinningur er umtalsverður.
En mikilvægara er þó að tryggja með öruggum
hætti að þeir sem þurfa lyfin fái þau, um leið og
dregið verður úr misnotkun lyfjanna."
1 1 2 LÆKNAblaðiö 2011/97