Læknablaðið - 15.02.2011, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
sem oftast er notuð til að áætla orkunotkun við
hreyfingu er MET (e. metabolic eqaivalent), en 1MET
jafngildir þeirri orku sem líkaminn eyðir í algerri
hvíld, sem aftur jafngildir grunnbrennslu (e.
resting metabolic rate - RMR) fullorðins einstaklings
í hvíld (1 MET = 3,5 ml02/kg/mín). Hreyfing
fullorðinna sem eykur efnaskipti líkamans þrefalt
til sexfalt umfram grunnbrennsluna (3-6 MET)
hefur verið skilgreind sem meðalerfið hreyfing, en
hreyfing yfir 6 MET sem erfið hreyfing.2 Ef ákefð
hreyfingar samkvæmt MET er skilgreind fyrir
böm verður að taka tillit til þess að grunnbrennsla
þeirra sem hlutfall af líkamsþyngd er almennt
nokkru hærri en fullorðinna. Sýnt hefur verið
fram á að grunnbrennslan minnkar úr 6 ml/kg/
mín við fimm ára aldur niður í 3,5 ml/kg/mín
við 18 ára aldur.22 Þreföld grunnbrennsla bama
er því hærri en 10,5 ml/kg/mín (3 MET) og ákefð
hreyfingar sem samsvarar slíkri orkueyðslu yrði
ofmetin. Allmargar rannsóknir hafa engu að síður
birt niðurstöður um hlutfall barna sem hreyfa sig
samkvæmt hreyfiráðleggingum, en taka framan-
greint ekki til greina.19-23,24
Rösk ganga barna á aldrinum 6-16 ára hefur
verið mæld og skilgreind á bilinu 4,6-6,4 km/klst
en á slíkum hraða slógu hröðunarmælarnir um og
yfir 3000 slög/mín og orkueyðsla barnanna var
um og yfir 4 MET sé miðað við grunnbrennslu
fullorðinna.16'17 Séu 3 MET hins vegar notuð til
viðmiðunar og spájöfnu24 beitt, kemur í ljós að
neðri mörk meðalerfiðrar hreyfingar 9 ára barna
eigi að vera um 1000 slög/mín. Því hafa verið
færð fyrir því rök15 að algeng viðmið24 séu of lág
og valdi rangri flokkun hreyfingar út frá ákefð
hennar.
Niðurstöður erlendra rannsókna sem tekið
hafa til greina viðmiðin um að mörkin skuli
ekki sett neðar en við 3000 slög/mín, séu
ActiGraph™ hröðunarmælarnir notaðir, eru
hreint ekki uppörvandi, en þó mjög í anda þeirra
niðurstaðna sem birtar eru hér. Viðamikil bresk
rannsókn (n=5595) sýndi fram á að einungis
2,5% 11 ára barna hreyfðu sig í 60 mínútur eða
meira af meðalerfiðri og erfiðri ákefð dag hvern
(skilgreind sem >3600 slög/mín).12 Niðurstöður
bandarísku NHANES 2003-2004 og 2005-2006
rannsóknarinnar á úrtaki (n=2498) á aldrinum
8-17 ára sýndu ennfremur að 7,6% bama uppfylltu
ráðleggingar um 60 mínútur á dag af meðalerfiðri
og erfiðri hreyfingu (skilgreind sem >3000 slög/
mín).25 Miðað við stöðu ofþyngdar og offitu meðal
evrópskra og bandarískra barna26 má kannski
segja að þessar niðurstöður komi ekki algerlega
á óvart.
Hreyfimynstur yngri barnanna í þessari rann-
sókn var að vissu leyti frábrugðið því sem
so
0-15 mtn 15-30 mín 30-45 mln 45-60 mín 60-75 mín 75mín +
Mynd 3. Meðallengd daglegrar hreyfingar af miðlungserfiðri ákefð (>3400 slög/mín) meðal
16215 ára barna.
20
9árastelpur 9árastrákar lSárastelpur lSárastrákar
mældist hjá þeim eldri því hreyfilotur þeirra
yfir viðmiðunarmörkum meðalerfiðrar hreyfingar
vöruðu að meðaltali skemur, en vom aftur á móti
fleiri. Ennfremur má lesa út úr gögnunum, ef
litið er til hreyfingarinnar út frá miðgildisslögum
á mínútu, að yngri bömin hreyfðu sig almennt
meira. Það er að segja, þau yngri voru líklega
meira á léttri hreyfingu en eldri þátttakendurnir.
Þessar niðurstöður koma heim og saman við
ályktanir sem dregnar hafa verið af öðrum
niðurstöðum rannsókna á hreyfimynstri bama.27
Rannsóknin styður niðurstöður fjölda erlendra
rannsókna á hreyfingu hvað varðar muninn á
meðalerfiðri og erfiðri hreyfingu milli kynja.7
Bent hefur verið á að þar sem rannsóknir frá
mismunandi löndum með mismunandi félags-
legt, menningarlegt, veðurfarslegt og náttúm-
Mynd 4. Hlutfall
þátttakenda yfir ráðlögðum
viðmiðum Lýðheilsustöðvar
um miðlungserfiða og
erfiða hreyfingu hvern dag
vikunnar.
LÆKNAblaðið 2011/97 79