Læknablaðið - 15.04.2011, Blaðsíða 20

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Tafla I. Samanburður á aldri og áhættuþáttum kransæðasjúkdóms hjá sjúklingum
sem gengust undir kransæðahjáveituaðgerð á Landspítala 2002-2006, skipt í offituhóp
og viðmiðunarhóp. Gefinn er upp fjöldi sjúktinga og hlutfall (%) í sviga, nema fyrir
útstreymisbrot þar sem gefin eru upp meðaltöl með bili ísviga.
Otfituhópur (n=207) Viðmiðunarhópur (n=513) p-gildi
Aldur, ár 64,8 67,2 <0,01
Karlar 168 (81,2) 423 (82,5) 0,76
Sykursýki 40 (19,3) 69 (13,4) 0,07
Háþrýstingur 134(64,7) 308 (60,0) 0,16
Reykingar 50 (24,2) 123(23,9) 0,11
Statinlyfjanotkun 173(83,6) 356 (69,3) <0,01
Útstreymisbrot (EF)* (%)(bil) 52,9(10-80) 53,3 (10-80) 0,73
EuroSCORE 4,3 5 0,02
*EF = Ejection fraction
nefna aldur, kyn og áhættuþætti kransæðasjúk-
dóma. Einnig var skráð hæð og þyngd allra
sjúklinga og út frá þeim upplýsingum reiknaður
út líkamsþyngdarstuðull (LÞS eða Body Mass
Index, BMI). Sjúklingum var skipt í tvo hópa;
offituhóp með LÞS >30 kg/m2 (n=207, 29%), og
viðmiðunarhóp með LÞS s30 kg/m2 (n=513,71%).
Við skiptinguna var höfð til hliðsjónar skilgrein-
ing Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar á offitu.1
Kannað var hvort sjúklingar hefðu áður fengið
kransæðastíflu eða hjartsláttaróreglu og hvert
útstreymisbrot (ejedion fradion, EF) vinstri slegils
var fyrir aðgerð. Einkenni sjúklinga fyrir aðgerð
voru metin samkvæmt NYHA-flokkun (New York
Heart Association)12 og reiknað út EuroSCORE
(European System for Cardiac Operative Risk
Evaluation) sem er staðlað áhættumat fyrir hjarta-
skurðaðgerðir.13 Útbreiðsla kransæðasjúkdóms
var skráð, það er hvort um var að ræða þriggja
æða sjúkdóm eða marktæk þrengsli í vinstri
höfuðstofni. Einnig var kannað hvort þetta var
val- eða bráðaaðgerð og skráður aðgerðartími
(húð-til-húðar), tangartími (aortic cross-damp time)
og tími á hjarta- og lungnavél.
Aðgerðimar voru annaðhvort framkvæmdar
með aðstoð hjarta- og lungnavélar (n=536), þar
sem töng var sett á ósæð og hjartað stöðvað með
kaldri kalíumríkri lausn (cardioplegia), eða á slá-
Tafla H.Aðgerðartengdirþættirhjá sjúklingum sem gengust undirkransæðahjáveituaðgerð
á Landspítala 2002-2006. Fyrir aðgerðartegund er gefinn upp fjöldi sjúklinga og hlutfall (%)
isviga en annars meöaltöl og bil ísviga, nema annað sé tekið fram.
Offituhópur (n=207) Viömiðunarhópur (n=513) p-giidi
Aðgerð á sláandi hjarta (OPCAB)* 53 (25,6) 131 (25,5) 0,29
Aðgerðartími, mínútur (miðgildi/meðaltal) (bil)) 200/210,5 (90-460) 200/202,4 (85-555) 0,06
Tangartími, mínútur 40 (16-191) 39 (13-106) 0,47
Blæöing eftir aðgerð (ml) 720 (130-3182) 820 (100-5620) 0,04
Blóðgjöf (eining) 2,2 (0-30) 2,6 (0-31) 0,02
*Off-pump coronary artery bypass
andi hjarta (off pump coronary arterial bypass,
OPCAB).
Fylgikvillar eftir aðgerð voru skráðir og flokk-
aðir í minniháttar fylgikvilla (gáttatif/flökt,
sýking í skurðsári, lungnabólga, aftöppun fleiðm-
vökva) eða alvarlega fylgikvilla (heilablóðfall,
sýking í bringubeini, kransæðastífla, nýrna-
skaði, enduraðgerð vegna blæðingar, fjölker-
fabilun). Nýrnastarfsemi var metin samkvæmt
RIFLE-skilmerkjum og vom sjúklingar sem
féllu í áhættu (R=risk), skaða (I=injury) eða
bilunarflokk (F=failure) skilgreindir með bráðan
nýrnaskaða.14 Skráð var blæðing í brjósthols-
kera fyrstu 24 klukkustundirnar eftir aðgerð og
hversu margar einingar af rauðkornaþykkni voru
gefnar. Skurðdauði (operative mortality) var skil-
greindur sem andlát innan 30 daga frá aðgerð.
Langtíma eftirfylgd byggði á dánampplýsingum
frá Hagstofu og voru skráð dánardægur fram til
31. desember 2009. Meðaleftirfylgd var 60,4 mán-
uðir (bil 0-96).
Breytur voru skráðar í forritið Excel (Microsoft
Corp, Redmond, WA) og það notað við lýsandi
tölfræði. Við samanburð hópa var notast við t-
próf fyrir samfelldar breytur og Fischer Exact eða
Kí-kvaðrat próf fyrir hlutfallsbreytur. Blæðing
eftir aðgerð og aðgerðartími voru borin saman
milli hópanna með prófum sem krefjast ekki
normaldreifingar (Wilcoxon ranked sum prófi)
vegna skekktrar dreifingar þeirra. Marktæki
miðaðist við p-gildi <0,05. Sett var upp logistískt
áhættulíkan fyrir 30 daga skurðdauða og einnig
alvarlega og minniháttar fylgikvilla. Inn í líkanið
vom settar breytur sem hafa þekkta fylgni við
útkomubreytumar, auk offitu. Þannig var reynt
að draga úr áhrifum bjagandi (confounding)
breyta. Auk þess að nota offitu sem flokkabreytu
var gert líkan af ofangreindum útkomubreytum
og líkamsþyngdarstuðull notaður sem sam-
felld breyta. Heildarlífshorfur (overall survival)
og sjúkdóma-sértækar lífshorfur (disease specific
survival) voru metnar með aðferð Kaplan-Meier.
Allir tölfræðiútreikningar voru gerðir í R, útgáfu
2.5.10 (R foundation for Statistical Computing,
Vín, Austurríki).
Áður en rannsóknin hófst fengust öll tilskilin
leyfi frá Vísinda- og siðanefnd, Persónuvemd og
frá framkvæmdastjóra lækninga á Landspítala.
Niðurstöður
Samanburður á áhættuþáttum kransæðasjúkdóms
hjá 207 sjúklingum í offituhópi og 513 í viðmið-
unarhópi er sýndur í töflu I. Einnig eru sýndar
niðurstöður rannsókna fyrir aðgerð í hópunum
tveimur. Sjúklingar með offitu voru að meðaltali
224 LÆKNAblaðií 2011/97