Læknablaðið - 15.04.2011, Blaðsíða 19

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Sæmundur J.
Oddsson1
deildarlæknir
Hannes
Sigurjónsson1'2
deildarlæknir
Sólveig
Helgadóttir1
kandídat
Martin I.
Sigurðsson1’2
kandídat
Sindri Aron
Viktorsson2
læknanemi
Þórarinn
Arnórsson1
hjarta- og lungnaskurðlæknir
Tómas
Guðbjartsson1'2
hjarta- og lungnaskurðlæknir
Lykilorð:
kransæðahjáveituaðgerð,
offita, fylgikvillar, dánartíðni,
áhættuþættir, lífshorfur
’Hjarta- og
lungnaskurðdeild
Landspítala,2læknadeild HÍ.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Tómas Guðbjartsson,
prófessor hjarta- og
lungnaskurðdeild
Landspítala, læknadeild
Háskóla íslands.
tomasgud@landspitali. is
Tengsl offitu við árangur
kransæðahjáveituaðgerða
Tilgangur: Offita hefur almennt verið talin
auka tíðni fylgikvilla eftir skurðaðgerðir. Niður-
stöður rannsókna á tengslum offitu við opnar
hjartaaðgerðir eru þó misvísandi og til eru
rannsóknir sem sýna sambærilega og jafnvel
lægri tíðni fylgikvilla. Tilgangur þessarar rann-
sóknar var að kanna tengsl offitu við árangur
kransæðahjáveituaðgerða á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á
720 sjúklingum sem gengust undir kransæðahjá-
veituaðgerð á Landspítala frá 2002-2006. Sjúkling-
um var skipt í tvo hópa; offituhóp með líkams-
þyngdarstuðul >30 kg/m2 (n=207, 29%), og við-
miðunarhóp með stuðulinn s30 kg/m2 (n=513,
71%). Hóparnir voru bornir saman með ein- og
fjölþáttagreiningu og áhrif offitu metin með
tilliti til tíðni fylgikvilla, skurðdauða s30 daga og
langtíma lífshorfa.
Niðurstöður: Áhættuþættir hjarta- og kransæða-
sjúkdóma voru sambærilegir í báðum hópum en
sjúklingar í offituhópi tóku oftar blóðfitulækkandi
lyf (83,3% sbr. 71,2%, voru 2,4 árum yngri,
með lægra EuroSCORE (4,3 sbr. 5,0) en aðeins
lengri aðgerðartíma. Sjaldnar þurfti að tappa
af fleiðruvökva í offituhópi (8,2% sbr. 15,0%),
en annars var tíðni fylgikvilla og dánartíðni
s30 daga (2,0% sbr. 3,7%) sambærileg. Við fjöl-
þáttagreiningu reyndist offita ekki sjálfstæður
áhættuþáttur minniháttar fylgikvilla, alvarlegra
fylgikvilla, dánartíðni s30 daga eða langtíma lífs-
horfa.
Ályktun: Fylgikvillar og dánartíðni eftir krans-
æðahjáveituaðgerð reyndust ekki marktækt
aukin hjá offitusjúklingum, jafnvel eftir að leið-
rétt var fyrir hugsanlegri valbjögun, eins og
lægra EuroSCORE, aldri og notkun statínlyfja
í offituhópi. Langtímalifun virðist einnig sam-
bærileg.
Inngangur
Offita er samkvæmt skilgreiningu Alþjóðaheil-
brigðisstofnunarinnar (WHO) líkamsþyngdar-
stuðull yfir 30 kg/m2.1 Á Vesturlöndum er offita
á meðal helstu heilbrigðisvandamála og svo er
einnig hér á landi. Þannig er talið að á árrrnum
2004-2007 hafi 22% íslendinga á aldrinum 25-84
ára átt við offitu að stríða og eykst hlutfallið
stöðugt.2 3 Þetta er áhyggjuefni, ekki síst í ljósi
tengsla offitu við þekkta áhættuþætti hjarta- og
æðasjúkdóma, svo sem sykursýki og háþrýsting.
Auk þess hafa rannsóknir sýnt að lífsgæði og
ævilengd offitusjúklinga eru skert og kostnaður
heilbrigðiskerfisins aukinn vegna offitutengdra
kvilla.4
Offita hefur ennfremur verið tengd aukinni
tíðni fylgikvilla eftir skurðaðgerðir, meðal annars
hærri tíðni skurðsýkinga.5 Þetta á einnig við um
kransæðahjáveituaðgerðir en auk sýkingavanda-
mála hefur hærri tíðni nýrnabilunar, gáttatifs/
flökts og lungnabjúgs, lengri legutíma og hærri
dánartíðni verið lýst hjá offeitum sjúklingum.6'8 í
nokkrum nýlegum rannsóknum hefur hins vegar
ekki komið fram hærri tíðni fylgikvilla né aukin
dánartíðni meðal offeitra sjúklinga eftir krans-
æðahjáveituaðgerð.910 Þannig sýndi rannsókn
Syrakas og félaga að offitusjúklingar höfðu
þvert á móti lægri dánartíðni á sjúkrahúsi en
sjúklingar í kjörþyngd.11 Mikilvægt er að öðlast
frekari skilning á tengslum offitu og árangurs
kransæðahjáveituaðgerða, enda um að ræða um-
fangsmikla skurðaðgerð í sjúklingahópi þar sem
tíðni offitu fer vaxandi.
Á Landspítala er tíl viðamikill gagnagrunnur
með upplýsingum um alla sjúklinga sem gengust
undir kransæðahjáveituaðgerð á íslandi á fimm
ára tímabili. Því var markmið rannsóknarinnar
að kanna áhrif offitu á tíðni snemmkominna
fylgikvilla og dánartíðni hjá sjúklingum sem
gengust undir kransæðahjáveituaðgerð á íslandi.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin var afturskyggn og náði til allra sem
fóru í kransæðahjáveituaðgerð á Landspítala frá
1. janúar 2002 til 31. desember 2006, sam-
tals 720 sjúklinga. Listi yfir nöfn sjúklinga
fékkst úr tveimur skrám: úr aðgerðaskrá hjarta-
og lungnaskurðdeildar Landspítala og úr
sjúklingabókhaldi Landspítala þar sem leitað
var að aðgerðamúmerum fyrir kransæðahjá-
veituaðgerð.
Upplýsingar um sjúklinga fengust úr sjúkra-
skrám og vora skráðar alls 96 breytur. Má þar
LÆKNAblaðið 2011/97 223