Læknablaðið - 15.02.2012, Blaðsíða 20

RANNSÓKN
í miðlagi (media)} Æðabólgan einkennist af hnúðabólgu (granu-
lomatous), hnattkjarnaátfrumum (monocyte) og stórátfrumum
(macrophage). Bólgan þróast úr bráðri í króníska nokkuð samtímis
í öllum æðum.20 Eftir því sem lengra líður á bólguferlið birtast
IgA-seytandi plasma-frumur í æðaveggjum.21 Rannsóknir hafa
sýnt að IgA er ráðandi bólgusvar í Kawasaki-sjúklingum.22 Hvorki
daufkyrningar (neutrophils) né fibrin sjást, það greinir bólguna frá
polyarteritis nodosaP Bólgan og skemmdirnar aukast smám saman
og að lokum getur þetta leitt til eyðileggingar á miðlaginu og gúl-
myndunar í kransæðum og víðar.1,23
Amerísku hjartasamtökin (American Heart Association) gáfu
út leiðbeiningar um greiningu, meðferð og langtímaeftirfylgd
Kawasaki-sjúklinga árið 2004.4 Hefðbundin meðferð Kawasaki-
sjúkdóms, sú sem Amerísku hjartasamtökin mæla með, er gjöf
mótefna í æð (IVIG) og acetýlsalicýlsýru um munn. Gefa á tvö g/
kg af mótefnum í æð í einni gjöf, helst innan 10 daga frá upphafi
veikinda. Nota á háskammta (80-100 mg/kg/dag) acetýlsalicýl-
sýru í bráðu veikindunum og síðan lágskammta (3-5 mg/kg/dag)
acetýlsalicýlsýru í 6 til 8 vikur. Acetýlsalicýlsýra og mótefnin eru
bólguhamlandi, auk þess sem acetýlsalicýlsýra hefur áhrif á sam-
loðun blóðflagna.4
Pétur Júlíusson og félagar rannsökuðu faraldsfræði Kawasaki-
sjúkdóms á íslandi á árunum 1979-1997.6 Rannsóknin leiddi í ljós
nýgengi 8,5/100.000 hjá börnum <5 ára á ári. Kynjahlutfallið var 2:1
(drengir:stúlkur).6 Kransæðagúlar mynduðust hjá fjórum Kawa-
saki-sjúklingum á tímabilinu. Þrír fengu klíníska hjartabilun og
lést einn af hennar völdum.6
Markmið okkar með rannsókninni nú var að kanna faralds-
fræði Kawasaki-sjúkdóms á íslandi, meta afleiðingar sjúkdóms-
ins á hjarta til lengri tíma svo og að meta meðferð og árangur
hennar. Margt er enn á huldu um þennan áhugaverða sjúkdóm.
Rannsóknir á honum munu færa okkur nær aukinni þekkingu og
mögulega betri árangri í meðferð og eftirfylgd sjúklinga.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin var afturskyggn. Gögnum barna með Kawasaki-sjúk-
dóm var safnað úr sjúkraskrám Landspítala og Sjúkrahússins á
Akureyri. Skráð voru einkenni, aldur við greiningu og kyn, ásamt
tíma greiningar, meðferð og tíma frá upphafseinkennum að með-
ferð. Rannsóknasvör voru yfirfarin með tilliti til almenns blóðhags,
deilitalningar hvítra blóðkorna, CRP, sökks, ASAT, ALAT og yGT
í blóði og hvítra blóðkorna og próteina í þvagi. Til viðmiðunar
var notast við viðmiðunargildi rannsóknarstofu Landspítalans. I
framhaldsrannsókn á langtímaáhrifum var þeim sjúklingum sem
greindust á Landspítala boðin þátttaka. Við endurkomu var farið
yfir almenna heilsufarssögu og fjölskyldusögu, gerð var hjartaóm-
skoðun og tekin blóðprufa til að meta mögulega sýkingu eða til-
vist annarra bólgusjúkdóma (blóðhagur, deilitalning hvítra blóð-
korna, fjöldi blóðflagna, ANA og RF).
Leyfi voru fengin frá Vísindasiðanefnd, Persónuvernd og fram-
kvæmdastjóra lækninga á Landspítala og Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri. Auk þess fékkst heimild til varðveislu sýna í Lífsýna-
safni Landspítalans.
Við úrvinnslu var notast við lýsandi tölfræði. Tölur um mann-
fjölda voru fengnar af heimasíðu Hagstofunnar (hagstofa.is). Við
0-1 árs 1-3 ára 3-5 ára 5-7 ára 7-9ára
Aldur
Mynd 1. Aldursdreifing barna sem fengu Kawasaki-sjúkdóm á árunum 1996-2005.
frekari úrvinnslu á niðurstöðunum var notast við kí-kvaðrat eða
Fisher's exact próf (GraphPad InStat 3.06, GraphPad Software 2007).
Alls greindust 30 börn með Kawasaki-sjúkdóm á árunum 1996-
2005, af þeim voru fimm með óhefðbundinn Kawasaki-sjúkdóm.
Yngsta barnið var tveggja mánaða og elsta 8 ára og 5 mánaða
(mynd 1). Miðaldur var tveggja ára og 10 og hálfs mánaðar (spönn
2-101 mánuðir), 76,7% voru yngri en 5 ára. Kynjahlutfallið var 2,3:1
(drenginstúlkur). Miðaldur þeirra sem voru með óhefðbundinn
Kawasaki-sjúkdóm var 22 mánuðir (spönn 2-76 mánuðir), ekki var
um marktækan mun að ræða (p=0,32).
Nýgengi sjúkdómsins á rannsóknartímabilinu var 10,7/100.000
hjá börnum <5 ára (spönn 0-28,7/100.000 börnum) (mynd 2). Ný-
gengi meðal þeirra sem voru með hefðbundinn Kawasaki-sjúk-
dóm var 8,8/100.000 hjá börnum <5 ára. Flest greindust 7 börn á
einu ári en fæst eitt. Miðfjöldi tilfella á ári var tvö og hálft tilfelli.
Greinileg árstíðarsveifla var ekki merkjanleg.
Miðfjöldi uppfylltra greiningarskilmerkja var 5 (spönn 1-6
greiningarskilmerki). Af greiningarskilmerkjum sjúkdómsins voru
útbrot algengust (93,3%), en einkenni handa og fóta og eitlastækk-
anir sjaldgæfust (76,7%) (mynd 3). Önnur algeng einkenni voru
uppköst, niðurgangur og kviðverkir.
Við athugun á niðurstöðum blóðprufa fjölgaði blóðflögum
annaðhvort í upphafi eða er á leið veikindin hjá 23 börnum (76,7%),
hvít blóðkorn voru yfir viðmiðunarmörkum hjá 20 börnum (66,7%),
CRP var mælt hjá 29 börnum og mældist hátt hjá 26 (89,7%) (>10
mg/L) og sökk var hækkað hjá 22 börnum af þeim 24 sem það var
mælt hjá (91,7%).
Öll börnin fengu meðferð með mótefnum í æð. Fjögur (13,3%)
fengu annan mótefnaskammt vegna viðvarandi hita eða óm-
breytinga í hjarta, ekkert þeirra var með óhefðbundinn Kawasaki-
sjúkdóm. Öll börnin fengu acetýlsalicýlsýru í upphafi og 26 af 30
(86,7%) fengu áframhaldandi acetýlsalicýlsýru eftir að bráðu veik-
indin voru liðin hjá. Af öðrum lyfjum voru sýklalyf algengust, 20
börn (66,7%) fengu sýklalyf.
Miðfjöldi daga frá upphafi veikinda til mótefnagjafar voru sex
(spönn 3-31 dagur). Miðfjöldi þeirra sem voru með óhefðbundinn
Kawasaki-sjúkdóm voru 10 dagar (spönn 3-14 dagar), 6 dagar hjá
hefðbundnum (spönn 3-31), en 13 dagar (spönn 3-31 dagar) hjá
þeim sem voru með víkkun eða æðagúla. Fjöldi daga fyrir mót-
Niðurstöður
92 LÆKNAblaðið 2012/98