Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.05.2012, Blaðsíða 26

Læknablaðið - 15.05.2012, Blaðsíða 26
SJÚKRATILFELLI Frá Möörudal á Fjöllum að Landspítala __ Sjúklingur hnígur niður og fær krampakippi T Sjúkraflug pantað _ Sjúkralið frá Egilsstöðum kemur á staðinn Sjúkraflugvél lendir á Mývatni Sjúkrabíll á Mývatni - púls þreifast að nýju Komið á Bráðamóttöku í Fossvogi 08:00 09:00 10:00 11:00 — Flugvirki leggur af stað frá Akureyri Flogið með sjúkling frá Mývatni — LT-S túbu komið fyrir í öndunarvegi 12:00 13:00 Tölvusneiðmynd af höfði —‘ Hjartahnoð hefst — Neyðarlínu gert viðvart y Hjartaómun 14:00 Tímalína My nd 1. Lína sem sýnir tímann frá því sjúklingur veikist á Noröausturhorninu þar til hann er kominn á Landspítala og búinn að fara í hjartaómun, það eru 6 klukkutímar alls. eða sleglahraðtakt, skal gefa rafstuð hratt og örugglega.2 Með góðu hjartahnoði má ná upp slagþrýstingi kringum 110 mmHg og meðalþrýstingi í kringum 44 mmHg, mælt í lærisslagæð.3 Ef innankúpuþrýstingur (intracranial pressure - ICP) er eðlilegur ætti gegnumflæðisþrýstingur til heila (cerebral perfusion pressure - CPP) að geta verið 30-37 mmHg. Andköf geta verið merki um gegnum- flæði til heilastofns og sýna rannsóknir aukna lifun hjá einstak- lingum sem taka andköf. Aldrei skal hætta endurlífgun á meðan andköf eru til staðar.4 Þegar hjartahnoð er hafið er nauðsynlegt að opna öndunarveg sjúklings og koma súrefni niður í lungu. í sérhæfðri endurlífgun hefur barkaþræðing með aðstoð barkakýlissjár (laryngoscope) lengi verið talin besta aðferðin til að tryggja öndunarveg þannig að magainnihald geti ekki runnið ofan í lungu. Rannsóknir sýna hins vegar að barkaþræðing getur beinlínis verið hættuleg ef hún er framkvæmd af heilbrigðisstarfsfólki með ónóga reynslu, þar sem barkarenna hafnar í ófáum tilfellum í vélinda og uppgötvast seint.5 Til að ná færni í barkaþræðingum þarf fleiri tugi tilfella við bestu aðstæður á skurðstofu6 og eru svæfingalæknar sá hópur sem nær bestum árangri í barkaþræðingum utan spítala.7 Þrátt fyrir það líta svæfingalæknar sem starfa á sjúkraþyrlum í Noregi á barkaþræð- ingar utan spítala sem mjög áhættusamt inngrip og telja sig þurfa enn meiri þjálfun til að takast á við slíkar aðstæður. 75% þeirra höfðu einhvern tíma áður lent í erfiðleikum með að barkaþræða utan spítala og rúmur helmingur hafði vitneskju um tilfelli þar sem sjúklingur hafði látið lífið vegna þess að ekki var hægt að halda öndunarvegi opnum.8 Rannsóknir á LTS Il-túbum hafa hins vegar sýnt að læknar og bráðatæknar með litla sem enga reynslu af notkun LTS II þurfa langflestir einungis tvær eða færri tilraunir til að koma túbunni á réttan stað og flestir gera það á innan við 45 sekúndum.9 í okkar tilfelli var lofti blásið niður með munn við munn aðferð og síðan með öndunarbelg þar til LT-S-túba var sett niður í annarri tilraun af læknakandídat með enga fyrri reynslu af notkun hennar. Barkaþræðing var síðan framkvæmd af lækni í sérnámi í svæfingalækningum til að tryggja öndunarveg frekar fyrir áhættusaman flutning og til að geta veitt sérhæfða öndun- araðstoð með öndunarvél. LTS II er í öllum sjúkrabílum um allt land og ætti ætíð að vera fyrsta val þar til frekari hjálp berst. Byrjað var að kæla sjúkling strax eftir að púls þreifaðist við Mývatn með því að fjarlægja fatnað og gefa vökva sem voru við umhverfishita (12-20°C). Hitastig við komu á gjörgæsludeild Land- spítala var 34°C. I samræmi við klínískar leiðbeiningar var líkams- hita haldið milli 32-34°C í 24 klukkustundir. Sýnt hefur verið fram á ávinning af kælingu í hjartastoppi hjá sjúklingum með sleglatif og sleglahraðtakt og nýlegar rannsóknir benda til að einnig sé ávinningur af kælingu hjá sjúklingum með rafleysu og rafvirkni án dæluvirkni.10 Rétt er að byrja að huga að kælingu um leið og púls þreifast að nýju en varast skal skjálftaviðbrögð þar sem súr- efnisupptaka og álag á hjarta aukast umtalsvert. Því krefst slík meðferð oft djúprar svæfingar og í einstaka tilfellum vöðvaslak- andi lyfja. Að lifa af hjartastopp með rafvirkni án dæluvirkni eftir rúm- lega klukkustundar hjartahnoð við erfiðar aðstæður, án þess að heilastarfsemi skerðist verður að teljast merkilegt. Áður er lýst svo- kölluðu gervipúlsleysi (pseudo-PEA) þar sem viss dæluvirkni er til staðar en þó ekki nægjanleg til að púls þreifist í hálsslagæð. Erfitt er að greina á milli PEA og Pseudo-PEA nema með hjartaómun og mælingu koltvísýrings í útöndunarlofti (EtC02) sem því miður var ekki mögulegt í þessu tilfelli. Púls í hálsslagæð getur verið erfitt að greina, jafnvel fyrir reynt heilbrigðisstarfsfólk, og ennþá erfiðara í flutningi!1 Lífslíkur sjúklinga með PEA eru almennt litl- ar en með aðstoð ómtækis utan spítala má bæta lífslíkur til muna með snöggri greiningu og sérhæfðri meðferð!2,13 Skyndileg endur- koma púls í þessu tilfelli verður ekki skýrð með öðrum hætti en að blóðrek, sennilega söðulrek (saddle pulmonary embolus), hafi færst úr stað eða brotnað upp, mögulega við hjartahnoðið, en því hefur áður verið lýst eftir hnoð með hnoðtæki (LUCAS™ CPR)!4 Að veikjast eða slasast alvarlega fjarri byggð eykur hættu á óafturkræfum skaða eða jafnvel dauða. Sjúkraflugvél veitir sér- hæfða þjónustu á norðurhluta íslands og Vestmannaeyjum og er mönnuð svæfingalækni þegar tilefni er til. Heildarflutningstími við bráðatilfelli frá Norður- og Austurlandi utan Akureyrar er að 286 LÆKNAblaðið 2012/98
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.