Læknablaðið - 15.07.2012, Blaðsíða 13

RANNSÓKN
Blóðfitur
Meðalkólesteról var 5,3 mmól/L en búast mætti við 5,2 mmól/L
(p=0,3355). Meðalgildi HDL var 1,23 mmól/L en búast mætti
við 1,43 mmól/L (p<0,0001). Meðalgildi HDL hjá körlum var 1,16
(p<0,0001) og hjá konum 1,55 (p=0,0739). Meðalgildi þríglýseríða
var 1,8 mmól/L en búast mætti við 1,06 mmól/L (p<0,0001).
Þyngdarstuðull
Meðalþyngdarstuðull var 29,7 kg/m2 en búast mætti við 27,6 kg/m2
(p=0,0007) miðað við aldursstaðlaðan almenning. Meðalþyngdar-
stuðull karla var 29,6 kg/m2 (p=0,0075). Meðalþyngdarstuðull
kvenna var 30,3 kg/m2 (p=0,0406). Alls voru 48 (45,3%) haldnir
offitu (þyngdarstuðull >30 kg/m2) og eingöngu 34 (32,1%) voru í
kjörþyngd (þyngdarstuðull 20-25 kg/m2).
Mittismál
Alls voru 87 (82,1%) yfir viðmiðunarmörkum samkvæmt skil-
greiningu Bandarísku hjartasamtakanna (karlar >102 cm og konur
>88 cm). Ekki eru til almennar tölur yfir íslenskt mittismál.
Umræða
Niðurstöður rannsóknarinnar sýna svo ekki verður um villst
að Iíkamlegt ástand geðklofasjúklinga á íslandi er slæmt. Eru
þær í samræmi við erlendar rannsóknir.2-3 Tíðni efnaskiptavillu
í þessari rannsókn (57%) var nokkru hærri en í Bandaríkjunum
(41%, sjá mynd 1) og Svíþjóð (35%). Út frá þessum niðurstöðum
eru geðklofasjúklingar á íslandi í mikilli áhættu fyrir hjarta- og
æðasjúkdómum. Fylgjast þarf betur með líkamlegu ástandi og
heilsufari þeirra. Fylgjast þarf reglubundið með líkamsþyngd
(mittismáli, líkamsþyngdarstuðli), blóðþrýstingi, blóðsykri, blóð-
fitum, almennum blóðhag, lifrarprófum og skjaldkirtilsprófum.16
Nauðsynlegt er að fræða sjúklinginn og styðja hann til lífsstíls-
breytingar sem felst í heilbrigðara matarræði, meiri hreyfingu og
reyk- og vímuleysi.
Til þess að ofannefnt nái fram að ganga verður teymisvinna
að eiga sér stað. Helst eru það hjúkrunarfræðingur og læknir
sjúklings sem eru í ábyrgð fyrir því að farið sé á skipulagðan
hátt í gegnum ofannefnda þætti en einnig geta þau, þar sem við
á, kallað til næringarráðgjafa, sjúkraþjálfara, iðjuþjálfa, félagsráð-
gjafa og sálfræðinga sér til stuðnings. Ef geðklofasjúklingur leitar
til heilsugæslu gildir hið sama. Allir verða að reyna að leggja hönd
á plóginn til að bæta líkamlega heilsu geðklofasjúklingsins. Þar að
auki er ekki ólíklegt að geðheilsa geti batnað með bættri líkam-
legri heilsu.
Algengi efnaskiptavillu meðal bandarískra geðklofasjúklinga (CATIE), meðal bandarísks
almennings (NHANES), meðal íslenskra geðklofasjúklinga (Island) og meðal íslensks almenn-
ings (Hjartavernd).
>o
0)
E
60
50
40
30
20
10
0
Karlar Konur
■ CATIE (N=689) ■ NHANES (n=687)
■ Island (n=106) ■ Hjartavernd (n=4663)
NHANES = National Health and Nutrition Examination Survey.
Mynd 1. Sýnir algengi efnaskiptavillu meðal almennings og geöklofasjúklinga I
Bandaríkjunum og á íslandi.
Helstu annmarkar rannsóknarinnar voru að hlutfall kvenna
var óæskilega lágt. Eigi að síður var um marktækan mun að ræða
þegar kom að efnaskiptavillu og reykingum. Einnig er það tak-
markandi að sjúklingarnir tengjast allir endurhæfingardeildum
geðsviðs Landspítala að Kleppi að einhverju leyti. Þó var góð
dreifing milli inniliggjandi og göngudeildarsjúklinga sem tóku
þátt. Vegna þess að flestir sjúklinganna tóku margar tegundir geð-
klofalyfja, í afar mismunandi skömmtum, reyndist ómögulegt að
athuga tengsl einstakra lyfja/lyfjahópa við mælinganiðurstöður.
Þakkir
Rannsóknin var styrkt af vísindasjóði Landspítala. Höfundar
þakka geðlæknum fyrir aðgang að upplýsingum um sjúklinga
í rannsókninni. Höfundar þakka þeim fjölmörgu hjúkrunar-
fræðingum og sjúkraliðum legu- og göngudeilda geðsviðsins
sem hjálpuðu til við rannsóknina. Þakkir fær Vilmundur Guðna-
son hjá Hjartavernd fyrir aðgang að rannsóknarniðurstöðum úr
afmælishandbók Hjartaverndar. Einnig þakka höfundar Sigríði
Björnsdóttur innkirtlalækni og Brjáni Bjarnasyni geðlækni fyrir
yfirlestur greinarinnar og gagnlegar ábendingar.
LÆKNAblaðið 2012/98 401