Þjóðlíf - 01.05.1987, Blaðsíða 66

Sagan
Apríl-maí 1985
«*- Nabisco Brands ræður Shearson Leh-
man Brothers til að ráðleggja sér í samrun-
aviðræðum við R. J. Reynolds. Ira Sokol-
ow, fjármögnunarbankamaður hjá Shear-
son, segir Dennis Levine, sem vinnur hjá
Drexel Burnham Lambert, frá viðræð-
unum.
«w Houston Natural Gas sækir fjármálaráð-
gjöf til fyrirtækisins Lazard Fréres vegna
yfirtökutilboðs frá InterNorth. Robert
Wilkis, starfsmaður Lazard Fréres, lætur
Dennis Levine hjá Drexel vita.
m- Levine lætur Boesky vita um báða þessa
samninga. Boesky kaupir 337.000 hluti í
Nabisco og 301.000 hlut í Houston Natural
Gas og græðir 320 milljónir á nokkrum
vikum.
Janúar-febrúar 1986
m- David Brown, fjármögnunarbankamað-
ur hjá fyrirtækinu Goldman Sachs, segir
Sokolow sem síðan segir Levine frá hug-
leiðingum FMC um endurfjármögnun. Le-
vine kemur boðum til Boesky sem nær 40
milljónum út úr kaupum og sölum.
Apríl 1986
m- Boesky samþykkir að greiða Levine
prósentur af gróðanum á Nabisco, HNG og
FMC, auk margs annars, sem samtals gerir
að lokum tæplega 100 milljónir króna.
Maí-júní 1986
nr SEC kærir Levine fyrir að hafa þénað
ólöglega nærri hálfum milljarði króna á sex
árum. Levine játar og samþykkir að ganga
til samstarfs við rannsóknarmenn.
Júlí 1986
«•- Rannsóknin heldur áfram og SEC ræðst
að Sokolow og Wilkis fyrir að hafa veitt
Levine trúnaðarupplýsingar. Sokolow játar
og samþykkir að greiða fimm milljónir
króna og er síðar dæmdur í eins árs fang-
elsi. Wilkis játar að hafa þénað um fjórtán
milljónir króna á ólöglegan hátt og sam-
þykkir að starfa með stjórninni. David
Brown segir af sér og endurgreiðir rúmlega
fimm milljónir króna.
Nóvember 1986
SEC gerir samkomulag við Boesky.
Hann samþykkir að greiða fjóra milljarða
króna til ríkisins og hætta til frambúðar
afskiptum af verðbréfaviðskiptum. Boesky
samþykkir einnig að játa sekt sína gagnvart
ákæru sem enn er ekki komin fram. Boesky
ieyfir SEC að taka símtöl sín upp á segul-
band. Þær upptökur leiddu til þess að enn
er ekkert lát á handtökum í Wall Street.
VIÐSKIPTI O G FJÁRMÁL
veikt í kauphöllinni og vonast eftir að það
verði yfirtekið af sterku fyrirtæki, en við það
hækka hlutabréf hins veika fyrirtækis í
verði. Það getur rneira að segja staðið svo á
að hið sterka fyrirtæki þurfi bréf spákaup-
manna til að ná ráðandi meirihluta, en við
það verða bréfin enn verðmætari. Ýmis kon-
ar reglur gilda í bandarískum fjármálaheimi,
sem eiga að tryggja að spákaupendur geti
ekki komist að því á undan öðrum hvaða
yfirtökur standi fyrir dyrum. Það hvílir til
dæmis tilkynningaskylda á öllum þeim sem
kaupa meira en 5% í fyrirtæki um kaupin.
Svindlarar í hópi spákaupmanna fóru fram-
hjá þessari reglu með því að láta ýmis fyrir-
tæki kaupa fyrir sig, áttu e.t.v. mörg fyrir-
tæki, einir eða með öðrum. Ráðgjafafyrir-
tæki á fjármálasviðinu starfa í ýmsum
deildum, gefa fyrirtækjum ráð um hvernig
eigi að verjast yfirtöku og hvaða fyrirtæki
séu vænleg til yfirtöku, stunda spákaup og
útgáfu ruslabréfa til fjármögnunar yfirtöku.
Yfirtökuæðið hefur því komið fjármálafyr-
irtækjunum afar vel, og þau að sjálfsögðu
ýtt undir slík viðskipti. Eitt þeirra fyrirtækja
sem mikið hafa komið við sögu í yfirtökuæð-
inu er fjármálafyrirtækið Drexel Burham
Lambert. Þeir hafa átt mikinn þátt í útgáfu
ruslabréfa og hefur þátttaka þeirra í slíkum
bréfaviðskiptum vaxið úr örfáum
milljörðum króna árið 1981 upp í u.þ.b. 800
milljarða króna á síðasta ári. Það er að
sjálfsögðu afar mikilvægt að ekki leki upp-
lýsingar frá þeirri deild fjármálafyrirtækis
sem sér um að velja viðskiptavinum sínum
fyrirtæki til yfirtöku, til hinnar sem sér um
spákaup. Og það merkilega er, að það virð-
ist ekki hafa gerst.
En hvað var það þá sem gerðist sem var
svo slæmt að talað hefur verið um versta
fjármálahneyksli í Bandaríkjunum í nieira
en hálfa öld? Hvað var það sem enn heldur
öllum bandaríska fjármálaheiminum á nál-
um og hófst á því sem kallast innanbúðar-
viðskipti spákaupmannsins Ivan F. Boesky?
Skyndilega var það ekki aðeins Boesky,
heldur Wall Street í heild sem spjótin
beindust að. í brennidepli Boesky-málsins
er þríhyrningur sem samanstendur af rusla-
fjármögnurum, yfirtökumönnum og spák-
aupmönnum, sem höfðu orðið ríkir á því að
endurskipuleggja stórfyrirtækjalífið í
Bandaríkjunum. Með því að ganga til sam-
starfs við SEC (Securities & Exchange Com-
mission) sem er sú stofnun sem hefur eftirlit
með viðskiptaháttum, má vera að Boesky
stöðvi þessa hreyfingu í átt til endurskipu-
lagningar. Ein af þeim spurningum sem
brennur á vörum bandarískra fjármála-
manna, er sú hvort fjármálafyrirtækið Drex-
el Burnham Lambert, og stjórnendur þess
muni sogast inn í hneykslið. Þar sem rusla-
bréf hafa verið aðalvopn yfirtökumanna,
gæti verið að Boesky-málið yrði til þess að
stöðva þá yfirtökuöldu sern riðið hefur yfir
Bandaríkin að undanförnu. Sú alda hefur
þegar hnigið og hlutabréf ýmissa fyrirtækia
sem átt hafa þátt í yfirtökuæðinu hafa fallið
hratt. Afleiðingin er m.a. sú að ýmsir spá-
kaupmenn hafa tapað miklu fé.
Vitnisburður Boeskys mun hafa víðtæk
áhrif á Wall Street. Nú hefur komið í ljós að
ýmsar stjörnur úr fjármögnunarbanka-
heiminum hafa verið ákærðar fyrir ólögleg
innanbúðarviðskipti. Þar á meðal eru menn
sem aldrei hefur fallið á grunur um slíkt,
ekki einu sinni innan fjármálasamfélagsins í
Wall Street. Haft er eftir lögfræðingi sem
hefur tekið að sér að verja eitt af fórnardýr-
um Boesky-rannsóknarinnar, að hneykslið
eigi eftir að hafa langvarandi og víðtækar
afleiðingar. Hann telur að menn muni
„spyrja grundvallarspurninga um það hvað
við höfum verið að gera hér í Wall Street."
Stjórnmálamenn og þeir sem fjárfest hafa í
hlutabréfum hafa áhyggjur, sem gætu leitt
til hertra reglna á sviði fjármála og viðskipta
almennt.
BOESKY-RANNSÓKNIN. Eftir að SEC
fór að þrengja að Boesky gerði hann samn-
ing við stofnunina sem fólst í því að hún
lofaði honum að hann myndi ekki þurfa að
sitja lengur en fimm ár í fangelsi, gegn því
að hann greiddi ríkinu fjóra milljarða króna
í skaðabætur og leyfði rannsóknarmönnum
að taka upp samtöl sín við viðskiptafélaga
sína í Wall Street á tímabilinu frá því í júní
til nóvember 1986.
Saga rannsóknarinnar hófst í maí árið
1985, þegar nafnlaust bréf barst inn á New
York-skrifstofur fjármálafyrirtækisins Merr-
ill Lynch & Co. í bréfinu var sagt frá tveim-
ur hlutabréfasölum sem störfuðu á skrif-
stofu fyrirtækisins í Caracas sem virtust að-
eins of heppnir þegar þeir veðjuðu á yfir-
tökuhlutabréf. Fyrirtækið athugaði málið og
rakti sporin til hlutabréfasala í New York. í
Ijós kom að þessi hlutabréfasali fór einfald-
lega eftir skipunum Bahama-útibús
svissneska bankans Bank Leu. Skömmu
síðar gerði Merrill Lynch & Co. SEC-eftir-
litinu viðvart. SEC setti þumalskrúfur á
Bank Leu og starfsmenn Leu byrjuðu að
svitna. Þeir höfðu í mörg ár átt viðskipti við
35 ára gamlan fjármögnunarbankamann frá
New York, Dennis B. Levine að nafni. Ba-
hama-bankamennirnir vissu að Levine réði
yfir meiriháttar hæfni til að sigta út þau
hlutabréf sem áttu eftir að hækka í verði,
sérstaklega ef um var að ræða fyrirtæki sem
áttu í samruna- eða yfirtökusamskiptum.
Sumir starfsmenn bankans notuðu sitt eigið
sparifé til að fjárfesta eftir leiðsögn Levine.
Bankamennirnir vissu raunar einnig, eins og
kom fram á minnismiðum úr bankanum, að
Levine hætti sér e.t.v. einum of langt.
Um stund þrættu Levine og Bahamabank-
inn fyrir allt svindl. Verið getur að Levine
hafi veriö gæddur járnvilja, en hann komst
fljótlega að því að tengiliðir hans í Leu-
bankanum voru það ekki. Þeir byrjuðu að
tala um nauðsyn þess að útvega lögfræðing í
málið. Levine, sem ýmislegt kunni fyrir sér,
stakk upp á Harvey L. Pitt, sem hafði verið
tímabundið ráðinn ráðgjafi SEC, tíu árum
áður, þá aðeins þrítugur að aldri. Pitt var
meðeigandi í einhverju fínasta lögfræði-
firma Bandaríkjanna: Fried, Frank, Harris,
Shriver á Jacobson. Seinna kom í ljós að
66