Þjóðlíf - 01.09.1987, Qupperneq 43

LISTIR
Menningarpólitík
og menningarlíf
Gudbergur Bergsson skrifar um ofangreint
og fleira
þAÐ HEFUR LÍKLEGA ekki farið fram hjá
neinum sem hlustar á heiminn, að síðasta
aratuginn hafa verið uppi háværar raddir í
stjórnmálum um það að í atvinnulífinu eigi
að reka þau fyrirtæki ein, sem geta borið sig
sjálf, eru fær um að standa sig, án opinberrar
aðstoðar eða fyrirgreiðslu. Auðvitað halda
raddirnar því fram í leiðinni, að fyrirtæki,
sem einstaklingar stjórna, beri sig betur en
°nnur, ef þeir eru sterkir og harðduglegir
nienn. Dugnaðarandinn og harkan fara að
'áta kræla á sér aftur, eftir mikla og kvenlega
tlrna. Sem sáluhjálp er síðan borinn fram sá
boðskapur, að hinn veiki verði að spjara sig,
et hann á ekki að líða undir lok. Svipaðar
kenningar voru á kreiki í marxískri sálar-
fr$ði, á sjötta áratugnum: hinn andlega sjúki
Var í kreppu, sem þjóðfélagið hafði komið
honum í, og ef hann átti að losna úr henni
v3rð hann að rísa upp gegn því með hörku
eða farast ella á hælum. Þótt hér sé um
tvennt ólíkt að ræða er andinn ekki óáþekk-
Ur.
Kenninga um veika og sterka stofna,
Þessa anga af nýdarwinisma og viðhorfa til
s3luhjálparinnar, gætir núna mest meðal
er>gilsaxneskra þjóða; en ýmislegt í svipaða
att er ríkt meðal fólks hvarvetna, einkum hjá
erfiðismönnum í Norður-Evrópu. Skoðanir
Uarwins um það, hvaða tegundir lifa af í
nattúrunni, hafa verið færðar miskunnar-
laust yfir á efnahagsmál síðkapítalismans,
undir nafninu nýfrjálshyggja eða markaðs-
stefna, eins og það hafi ekki frá upphafi verið
stefna mannsins að bjóðafram afurðirsínará
markaði og selja með ýmsum hætti. í trausti
þess að villa og glópska hafa verið atkvæða-
miklar í kenningum vinstrimanna í áratugi,
hafa kenningarnar um markaðinn fært sig
upp á skaftið og látið gamla, endurborna
skoðun vissrar „karlmennsku" gilda um flest
svið þjóðfélagsins, í bland við einstaklings-
hyggju, sem er ættuð frá stefnu stjórn-
leysingja, en samhjálparkenningu þeirra,
sem gekk þvert á kenningar Darwins, hefur
verið stungið undir stól. Allt þetta ber að
athuga í ljósi kvennahreyfinga nútímans og
annarra „utangarðshópa“. Hin endurbætta
„dugnaðarkenning“ Darwins er andsvar
gegn þeim.
Og fyrrnefndar hreyfingar eru stundum
gegnsýraðar af anda andstæðinga sinna: þær
eru árásargjamar, duglegar og jafnvel
ósvífnar, í baráttu sinna fyrir „lífsrými”.
ÞEGAR HIN HARÐA kenning um sjálfs-
bjargarviðleitnina var færð yfir á listir og
menningu, sem eru samkvæmt eðli sínu og
hefðum í höndum hinna veiku, en lífseigu, þá
kom hún þungt niður á hvoru tveggja í hin-
um engilsaxneska heimi, sem hefur alltaf
einkennst af innilokunarkennd, einangrun

Gallerí- sýningar á döfinni Gallerí Svart á hvítu Fyrstu sýningu haustsins hjá galleríinu er nýlokið, en frá 15. ágúst til 4. september sýndi Sveinn Björnsson olíumálverk og teikningar. Þann 4. sept. hófst sýning Helga Þorgils Friðjónssonar á grafík, vatnslitamyndum og olíupastel en Helgi sýnir á sama tíma olíumálverk á Kjarvals- stöðum. Sýningu hans lýkur20. sept. 26. sept. til 11. október sýnir Sigurður Örlygsson í galleríinu en hann mun sýna á Kjarvalsstöðum í mars á næsta ári. Gallerí Borg 3. til 15. septembersýna Sigrún Guðjóns- dóttir og Gestur Þorgrímsson leirverk og skúlptúra í Gallerí Borg, Pósthússtræti 9, og frá 17. sept. til 29. stendur yfir sýning Önnu S. Gunnlaugsdóttur. Kjarvalsstaðir Septemberhópurinn verður með sýningu í Vestursal Kjarvalsstaða frá 5. til 20. sept. og á sama tíma sýnir Eydís Lúðvíksdóttir verk sín í Vesturforsal og Helgi Þorgils Friðjónsson sýnir olíumálverk í Kjarv- alssal. Frá 26. sept. til 11. okt. er Iceland Review og naívistar í Vestursal og Katrín H. Ágústsdóttir (Rúrí) sýnir 22. sept. til 12. okt. í Kjarvalssal. Listasafn ASÍ Þann 29. ágústhófstsýningfrístundamál- ara í Dagsbrún og stendur hún til 13. sept. Sýning þessi er liður í þeirri viðleitni safnsins að hlúa að listsköpun innan verkalýðshreyfingarinnar. 19. sept. opn- ar Sigurður Öm Brynjólfsson sýningu í listasafninu og stendur hún til 4. október. Norræna húsið Vilhjálmur Bergsson myndlistarmaður sýnir málverk frá 5. til 20. sept. og frá 5. sept. til 4. okt. sýna tveir danskir gull- smiðiríanddyri Norrænahússins. Héreru á ferðinni þeir Henrik Blöndal Bengtson og Ulrik Jungersen. Nýlistasafnið Hallgrímur Helgason og Hjördís Frímann opnuðu sýningu í Nýlistasafninu 28. ágúst og stendurhún til 6. september. Frá 11. sept. til 27. verður Ragna Hermanns- dóttir með myndlistasýningu í safninu og áformað er að Jón Laxdal verði með sýn- ingu frá 2. október til 18. Einnig er á dagskrá Nýlistasfnsins í haust að Helgi Sigurðsson verði þar með sýningu frá 23. okt. til 8. nóvember. Frá 13. nóv. til 29. sýnir svo Þórunn S. Þorgrímsdóttir.
oju '' • munaðarlífið rekurfólk til að leita að svölun í kvikmyndum úr vídeóleigunum, því að
,itlle diö 1 sögunum er orðið of tyrfið fyrir það og meira framandi en hið útlenda. Slíkir andlegir
'e9umenn erum við orðnir..
43