Þjóðlíf - 01.02.1989, Side 52

MENNING
„Hef öðlast
meiri trú á
lífið“
Segir Guðbjörg
Guðmundsdóttir,
höfundur
bókarinnar
/
Astvinamissir.
„Ég lá oft andvaka og fékk martraðir á með-
an ég fékkst við bókina. Óhjákvæmilega tók
ég að óttast missi ástvina, jafnvel barnanna
minna. Þegar ég var að því komin að gefast
upp á þessu var sem ég öðlaðist óútskýranleg-
an styrk til að ljúka verkinu“, sagði Guð-
björg Guðmundsdóttir höfundur bókarinnar
„Ástvinamissir“ þegar Þjóðlíf spurði hana
hvort vinnan við bókina hafi ekki reynst erf-
ið.
— I bókinni eru frásagnir um ástvina-
missi, allt miklar harmsögur. Þegar upp var
staðið fannst mér sem ég hefði engar sorgir
upplifað sjálf. Viðmælendum mínum reynd-
ist erfitt að tjá sig um reynslu sína því óhjá-
kvæmilega varð slíkt til að ýfa upp gömul sár.
Flestir veigra sér við að tala um sorg sína við
aðra en sína allra nánustu. Satt best að segja
undraðist ég oft þann kjark og styrk sem
viðmælendur mínir sýndu í frásögnum sín-
um. Vonandi verður það til þess að fleiri
opni sig um þessa hluti og finni leið í frásögn-
um þessa fólks til að koma orðum að tilfinn-
ingum sínum.
— Maðurinn er alltaf samur við sig, en
þjóðfélagið hefur breyst mikið á undanförn-
um árum. I dag er litið á dauðann sem feimn-
ismál. Dauðinn er falinn fyrir okkur flestum
og við lítum ekki á hann sem eðlilegan hlut.
Það er vart hægt að segja að við fáum að sjá
okkar nánustu þegar að dauðinn ber að dyr-
um. Dauðinn hefur að mörgu leyti verið
gerður að einkamáli „stofnana“ og fyrir vik-
ið verður erfiðara fyrir okkur að hafa stjórn á
tilfinningunum. Aður fyrr ólst fólk upp við
að umgangast dauðann.
— Að mínu mati hefur komið fram
óþarfa ótti við dauðann, ótti við eitthvað
sem við þekkjum ekki. Við lítum ekki lengur
á dauðann sem sjálfsögð endalok. Með þessu
er ég þó ekki að segja að manni beri ekki að
óttast dauðann.
Hvaða hugsun iá á bak við gerð bókarinn-
ar?
Guðbjörg Guðmundsdóttir.„Að mínu mati hefur komið fram óþarfa ótti við dauðann,
ótti við eitthvað sem við þekkjum ekki.“
— Það var fyrir áeggjan Önundar Björns-
sonar forleggjara og Matthíasar Viðars
Sæmundssonar bókmenntafræðings að ég
tók að mér að skrifa þessa bók. Hugmyndin
að bókinni kom því frá útgefandanum en
ekki mér. Ég er þeim hinsvegar mjög þakklát
fyrir að hafa leitað til mín, því ég ég hef lært
mikið við gerð bókarinnar. Ég hef fengið
nýja sýn á lífið og ef eitthvað er þá hef ég
öðlast meiri trú á það.
— Ég tók þá ákvörðun þegar í upphafi að
gera bókina þannig úr garði að hún yrði fólki
sem orðið hefur fyrir ástvinamissi einhver
huggun gegn harmi. Fyrir mér varð það hug-
sjón að reyna að hjálpa fólki, sem býr oft við
erfiðar sorgir án þess að leita sér aðstoðar.
Ég kynnti mér starfsemi Sorgarsamtakanna,
og einn viðmælenda minna er reyndar einn
af stofnendum þeirra samtaka.
— í bókinni eru viðtöl við níu íslendinga
sem rifja upp sínar dýpstu og sárustu tilfinn-
ingar. Að auki tók ég viðtal við séra Jón
Aðalstein Baldvinsson, sendiráðsprest í Lon-
don, og fékk séra Sigfinn Þorleifsson til að
skrifa stutta grein um Samtök um sorg og
sorgarviðbrögð. Það er rétt að taka það fram
að bókin tengist þessum samtökum ekki sem
slíkum að öðru leyti.
— Til að gefa þessari viðtalsbók fræðilegt
gidi fékk ég Högna Óskarsson geðlækni til að
ræða um dauðann, sjálfsvíg o£ sorgina út frá
sjónarhóli læknisfræðinnar. Ég hugsaði sem
svo að ef viðtalsbók sem þessi ætti að rista
eitthvað dýpra heldur en t.d. venjuleg blaða-
viðtöl yrði ég að tengja viðtölin, án þess þó
að það skyggði á þau sem slík. Ég ákvað því
að birta í henni ljóð frá ýmsum öldum til að
minna lesendur á að sorg og sorgarviðbrögð
hafa fylgt manninum frá örófi alda. Þannig
valdi ég Sonatorrek Egils Skallagrímssonar
og ýmis önnur ljóð þekktra skálda. Til þess
að tengja viðtölin enn fastar saman fékk ég
til liðs við mig Kristján Árnason bókmennta-
fræðing til að skrifa hugleiðingu um þessi
ljóð og þá hugmyndafræði sem birtist í þeirn.
Hvaða viðbrögð hefur þú fengið frá les-
endum?
— Viðbrögð lesenda hafa verið mjög góð,
mun betri en ég átti von á. Bókin hefur feng-
ið góða dóma og spurst vel út. Ég er mjög
ánægð með viðtökurnar og sérstaklega í ljósi
þess að þessi bók er engin „jólabókabóla“.
— Ég hygg að við lestur bókarinnar geti
syrgjendur fundið samsvörun í reynslu við-
mælenda minna. Það getur reynst fólki mikil
stoð í sorg sinni að finna að það er ekki eitt
um sorgina. Það eru margir í okkar litla sam-
félagi sem eiga um sárt að binda vegna ást-
vinamissis og ég trúi því að bókin geti hjálp-
að því fólki við að sætta sig við orðinn hlut.
Sú einlægni sem kemur fram í máli viðmæl-
enda minna um hvernig þeir upplifðu ást-
vinamissi og sorgina sem henni fylgdi er að
mínu mati styrkur bókarinnar og ætti að geta
lýst upp veginn fyrir aðra er þurfa að stíga
hin þungu spor. Ég trúi því að bókin hafi
tilgang, sagði Guðbjörg Guðmundsdóttir að
lokum.
Kristján Ari.
52