Þjóðlíf - 01.02.1989, Side 68

UPPELDISMÁL
sín. Andstæðingar dagheimila gleyma gjarn-
an tilvist feðranna í þessari umræðu.
Leikskólar ódýrari -
hættulegur sparnaður
í Reykjavík birtist leikskólastefna Sjálf-
stæðisflokksins í því að aðeins 14 af hverjum
100 börnum undir skólaaldri eiga kost á dag-
heimilisvist, eða u.þ.b. 1200 börn. Leik-
skólarými eru hins vegar uin 2600. Sú gerð af
dagvistarheimilum sem borgin hefur byggt
undanfarið hefur leikskólapláss fyrir 72 börn
en aðeins 17 dagheimilispláss. Skorturinn á
dagheimilum hefur leitt til þess að á þeim eru
nær eingöngu börn úr forgangshópum: Börn
einstæðra foreldra, námsmanna og starfs-
fólks heimilanna. Börn foreldra í sambúð
sem þurfa á heils dags vistun að halda eru því
ýmist hjá dagmæðrum eða þeytast á milli
leikskóla og dagmömmu í hádeginu. Pað
sama gildir um forgangsbörnin sem enn eru á
biðlista, en biðtími þeirra hefur þrefaldast
síðan 1981.
Síðasta undirstrikun borgarstjórnarmeiri-
hlutans á leikskólastefnunni voru breytingar
á reglum um styrki til dagvistarheimila sem
rekin eru af öðrum en opinberum aðilum.
Styrkir til leikskóla voru hækkaðir, en skorn-
ir niður um 2/3 til dagheimila. Dæmi um slíkt
dagheimili er Ós, sem rekið er af foreldrum.
Par greiddu foreldrar 16.000 kr. mánaðar-
gjald fyrir áramót. Eftir niðurskurð meiri-
hlutans verður gjaldið a.m.k. 24-25 þúsund
krónur. Með þessu er öðrum en sterkefnuð-
um foreldrum gert ómögulegt að búa börn-
um sínum þau góðu uppeldisskilyrði sem
stjórnvöld hafa vanrækt.
Áhersla ráðamanna á leikskóla skýrist í
því ljósi, að rekstrarkostnaður dagheimila er
þrisvar til fjórum sinnum hærri en leikskól-
anna. Ástæðan er því sparnaður, þótt upp-
eldisrök séu notuð sem yfirvarp. Það að
halda niðri fjölda dagheimila leiðir ekki til
aukinnar samveru barna og foreldra eins og
borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins reyndu
að rökstyðja. Afleiðingin er sú að fjöldi
barna býr við verri uppeldisaðstæður en hinu
ríka íslenska samfélagi er sæmandi. Peninga-
sparnaður á þessu sviði er hættulegur nútíð
og framtíð.
Gjörbreyttar aðstæður barna
Við, sem teljurn góð dagvistarheimili fyrir
öll börn meðal brýnustu umbóta þjóðarinn-
ar, höfum engan áhuga á því að firra foreldra
ábyrgð á uppeldi barna sinna. Við vitum hins
vegar að þróunin frá gamla íslenska bænda-
samfélaginu til nútímaatvinnuhátta hefur
gjörbreytt stöðu barna í fjölskyldunni.
Pabbi, mamma, amma og afi eru ekki lengur
heima í bæ eða úti á túni. Þau eru komin út á
vinnumarkaðinn. Tiltölulega öruggt um-
hverfi barnanna splundraðist án þess að ann-
að væri tryggt f staðinn. Og það er fráleitt að
skella skuldinni á konur og segja: Ykkur var
nær að vera heima, þá væri ekki þessi nú-
tímavergangur á börnum ykkar. Börn eru
afkvæmi tveggja foreldra auk þess sem þau
eru framtíð hverrar þjóðar og þar með dýr-
mætasti, en jafnframt viðkvæmasti fjársjóð-
ur samfélagsins. Ef hægt er að tala um sam-
ábyrgð allra á einhverju, þá á það svo sann-
arlega við um uppeldisaðstæður barna.
Nýir atvinnuhættir og breytt staða kvenna
gagnvart menntun og störfum veldur því að á
fjölda heimila er enginn fullorðinn heima við
allan daginn eða hluta hans. Þann tíma eiga
börnin að geta notið öryggis og umönnunar á
Uppbyggingin á þessum áratug
Fjöldi barna 0-5 ára Fjöldi barna 0-5 ára Hlutfallsleg
á leikskólum á dagheimilum breyting (%)
milli ára
lsk. dagh.
1981 ...................5.450 1.980
1982 ...................5.776 2.158 6,0% 9,0%
1983 ....................6.015 2.125 4,1% -1,5%
1984 ...................6.559 2.218 9,0% 4,4%
1985 ...................7.067 2.337 7,7% 5,4%
1986 ....................7.343 2.537 3,9% 8,6%
1987 ....................7.628 2.555 3,9% 0,7%
Afturkippur virðist hafa orðið í uppbyggingunni. Tölur fyrir 1988 liggja að vísu ekki frir, en á
árinu 1987 fjölgaði dagheimilisplássum aðeins um 0.7%, sem er mun minna en á fimm ára
tímabili þar á undan. (Tafla þessi er unnin úr upplýsingum Hagstofunnar).
68