Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.05.2012, Side 146

Frjáls verslun - 01.05.2012, Side 146
146 FRJÁLS VERSLUN 5. TBL. 2012 Mér finnst reyndar áhugavert að Lincoln virðist ekki hafa lesið ævisögur – að minnsta kosti eru ekki til neinar heimildir um að hann hafi lesið ævisögur fyrstu Bandaríkjaforsetanna Washingtons og Jeffersons, en lífshlaup þeirra hefði átt að vera afar áhugavert fyrir hann. En hann virðist hafa haft meiri áhuga á orð ­ um þeirra sjálfra. Það var skjalfesting sögu Bandaríkjanna – stjórnarskráin og sjálfstæðisyfirlýsingin – sem urðu honum innblástur. Hann sagðist sjálfur aldrei hafa fengið hugmynd sem ekki átti rætur að rekja til sjálfstæðisyfirlýsingarinnar. Ef Lincoln er fyrirmynd Obama ætti hann að lesa þessar tvær yfirlýsingar vel og vandlega. Ég held að hver sá sem kynnir sér þær og skilur loforðin sem þær bera í sér öðlist dýpri skilning á því hvað þjóðin þarf á erfiðum tímum, sem er einfaldlega vonin. Ert þú vongóð um að úr rætist nú þegar allt virðist vera á fallanda fæti í kringum okkur? Já, mjög vongóð. Á átakatímum getur það gerst sem ekki virðist mögulegt annars. Stjórnkerfi Bandaríkjanna er sett upp með fjölda varnagla og reglugerða svo að djúpstæðir erfiðleikar eru oft það eina sem dugir til að knýja fram nauðsynlegar breyt ingar á því. Sögulegar stundir, þar sem grundvallarbreytingar á stjórnskipan eða hugarfari eru mögulegar, koma sjaldan. Roosevelt fékk sitt tækifæri í heims krepp ­ unni; Lincoln í borgarastríðinu. Obama hefur samskonar tækifæri núna. Þær áskoranir sem bandaríska þjóðin stendur nú frammi fyrir gefa honum færi á að þjappa þjóðinni saman á nýjan hátt, teygja sig yfir flokkslínur og hefðir og skapa nýja samstöðu. Sagnfræðin gefur líka ágætis yfirsýn, því það er sama hversu illa horfir, einhvern tíma var það svartara í sögunni og Bandaríkin stóðu það af sér. Ástandið í dag er ekki jafnslæmt og það var í heimskreppunni á þriðja áratugnum, að ekki sé minnst á borgarastyrjöldina sem Lincoln þurfti að takast á við. Roosevelt flutti ræðu árið 1942 sem er í miklu uppá­ haldi hjá mér og hún minnir um margt á sigurræðu Obama í Chicago. Í þessari ræðu varar Roosevelt hlustendur sína við því að mörg mistök verði gerð og margt muni tapast áður en sigur vinnist í seinni heimsstyrjöldinni. En hann minnir jafnframt á að Bandaríkin hafi horfst í augu við erfiðleika áður og komist í gegn ­ um þá. Þessi ræða vakti þvílíkan hug í brjóstum Bandaríkjamanna að þúsundir símskeyta bárust í Hvíta húsið þar sem tekið var undir þessi orð og þau lofuð. Vissulega er fín lína milli óraunhæfrar bjartsýni og þeirrar trúar að það sé eitthvað í grunninum á bandarískri þjóðarsál sem mun hjálpa þjóðinni að yfirstíga allar hindra nir. En Roosevelt sagði einhvern tíma að hæfustu stjórnvöld gætu aldrei náð sama árangri og frjálst orkuflæði frjálsra ein staklinga í lýðræðisríki. Ég held að hann hafi haft á réttu að standa – og að þetta gildi ekki bara fyrir Bandaríkin heldur öll lýð ræðis ríki heimsins. Þú hefur rannsakað og skrifað um fjölmarga stjórnmálamenn – Kennedy, Fitzgerald, Roosevelt, Lyndon B. Johnson og Lincoln – með hverjum þeirra langar þig helst að eyða kvöldstund? Lincoln, ekki spurning. Ég var tíu ár að skrifa ævisöguna hans og hann var ein staklega skemmtilegur félagi allan tím ann. En ég myndi ekki yfirheyra hann um stjórnmál og það sem brennur á sagn fræðingum, sem er hvernig hann hafði hugsað sér að sameina þjóðina eftir sigurinn í borgarastríðinu, hefði hann lifað. Ég myndi bara biðja hann að segja mér sögur. Allir sem hann hitti minnt ust á leiftrandi skopskyn hans og ein staka frásagnarhæfileika. Enda sagði hann sjálfur að góð saga væri betri en viskítár. Ég myndi fá hann til að setjast við eldhús­ borðið og segja mér sögur allt kvöld ið og fá þannig mynd af honum eins og hann raunverulega var. HUGmYNDIN í HNOtskUrN: Snilld Abrahams Lincolns var fólgin í því að ná stjórn á metnaði og sjálfsáliti keppi­ nauta sinna til að búa til sterka liðs heild. Hæfileikar hans til að búa til slíka liðsheild lágu helst í óvenjuríkri til finn ingagreind. Hann lærði af mistökum sínum, tók á sig ábyrgð með öðrum á mis tökum þeirra og fór ekki í fýlu. Reynsla Lincolns, eins og margra leiðtoga á erfiðum tím um, gefur von um að efnahagskerfi heims ins muni komast yfir þá erfiðleika sem þau standa nú frammi fyrir. (Þessi grein birtist í Harvard Business Review í Apríl 2009.) Doris Kearns Goodwin hefur skrifað bækur um Abraham Lincoln, Franklin Roosevelt, John F. Kennedy og Lindon B. Johnson. Goodwin er kenn­ ari við Harvardskóla og pulitzerverðlaunahafi. Doris Kearns Goodwin fæddist í Brooklyn árið 1943 og er með doktorspróf í stjórnmálasögu frá Harvardháskóla. Hún var lærlingur í Hvíta húsinu í stjórnartíð Lyndons B. Johnsons sem bauð henni stöðu aðstoðarmanns síns árið 1967 þrátt fyrir að hún hefði skrifað harðorða grein í tímarit þar sem hún lagði til að Johnson segði af sér vegna afskipta af Víetnamstríðinu. Doris þáði ekki stöðuna en að­ stoðaði Johnson seinna við að skrá endurminning ar sínar meðfram kennslu við Harvardháskóla. Fyrsta bók hennar, Lyndon Johnson and the American Dream (Lyndon Johnson og ameríski draumurinn), sem byggð­ ist á samtölum hennar við forsetann fyrr verandi, kom út árið 1977 og varð metsölubók. Good win hlaut Pulitzer­verðlaunin árið 1995 fyrirbók sína No Ordinary Time, um Franklin og Eleanor Roose­ velt, og Lincoln­verðlaunin fyrir bókina Team of rivals. Goodwin vinnur nú að næstu bók sinni sem fjallar um Theodore Roosevelt og hið svokallaða framfara­ skeið (Progressive Era) í upphafi tuttugustu aldar í Bandaríkjunum. Doris Kearns Goodwin var fyrsta konan sem fékk að fara inn í búningsklefa hafnaboltaliðsins Red Sox. Hún er mikil áhugamanneskja um hafnabolta og hef ur skrifað lærðar greinar um leikinn og tekið þátt í gerð heimildamyndar um hann. Hún segir að áhugi sinn á sagnfræði hafi kviknað þegar pabbi hennar fékk hana til að skrásetja hafnaboltaleiki í útvarpinu og fara svo með þá fyrir sig þegar hann kom heim úr vinnunni. Hún er fastagestur í sjónvarpsþáttum eins og Meet the press og Charlie Rose en hefur einnig ver­ ið gestkomandi í sjónvarpsþætti Opruh Winfrey. Eigin maður Goodwin er rithöfundurinn Richard N. Goodwin sem starfaði fyrir Bandaríkjaforsetana John F. Kennedy og Lyndon Johnson í Hvíta húsinu á sjöunda áratugnum. Hann fletti einnig ofan af hneyksli varðandi spurningakeppnir í sjónvarpi á sjötta áratugn­ um og er kvikmyndin Quiz Show byggð á reynslu hans en hún var tilnefnd til Óskarsverð launa árið 1994. Þau eiga þrjá syni. Bíómynd: Kvikmynd eftir bókinni Team of rivals er væntanleg í lok ársins. Það er Steven Spielberg sem leikstýrir en með hlutverk Abrahams Lincolns og konu hans Mary Ann Lincoln fara Daniel Day­Lewis og Sally Field. Aðrir leikarar sem orðaðir hafa verið við mynd ina eru Tommy Lee Jones, Joseph Gordon­Levitt, Hal Hol brook, James Spader og John Hawkes sem munu fara með hlutverk hinna ólíku en sterku persónu leika í ríkisstjórn Lincolns. Myndin var tekin í Richmond í Virginíu ríki og fjallar að stærstum hluta um síðustu fjóra mánuðina í lífi Lincolns. Um Doris Kearns Goodwin Abraham Lincoln sagði að byssukúlan mætti aldrei koma í stað kjör­ seðils ins. Fundir, ráðstefnur, veislur, spennandi matarupplifun í kraftmiklu umhverfi A N T O N & B E R G U R www.bluelagoon.is
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164

x

Frjáls verslun

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.