Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 18

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 56
V-22 Aldur hefur áhrif á tíðni endurþrengingar eftir
skurðaðgerð við meðfæddri ósæðarþrengingu hjá börnum
Sverrir I. Gunnarsson1-2, Bjarni Torfason1-2, Gunnlaugur Sigfússonu,
Hróðmar Helgason3, Tómas Guðbjartsson1-2
'Læknadeild HI, 2hjarta- og lungnaskurðdeild, Landspítala, 3Barnaspítala
Hringsins
sverrirgunnarsson@gmail.com
V-23 Ábendingar og árangur meðferðar með ECMO-dælu
á íslandi 1991-2007
Þorsteinn H. Astráðsson1, Tómas Guðbjartsson23, Bjami Torfason2-3,
Líney Símonardóttir2, Felix Valsson1
'Svæfinga- og gjörgæsludeild, 2hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala,
3læknadeild HÍ
felix@landspitali. is
Inngangur: Meðfædd ósæðarþrenging (aortic coarctation, CoA)
er í kringum 6% meðfæddra hjartagalla. Algengasta meðferðin
er skurðaðgerð en stundum er beitt útvíkkun með belg. Algengir
fylgikvillar skurðaðgerðar eru endurþrenging og háþrýstingur.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna hvort aldur við
aðgerð og/eða tegund aðgerðar hefði áhrif á tíðni fylgikvilla
eftir aðgerð.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturvirk og nær til allra
barna sem gengust undir skurðaðgerð við CoA á íslandi 1990-
2006, samtals 38 barna (22 drengir, meðalaldur 34,5 mán.).
Börnunum var skipt í hópa, annars vegar eftir því hvort þau
gengust undir aðgerð innan mánaðar frá fæðingu (n=17) eða
síðar (n=21) og hins vegar eftir því hvort gerð var bein æðateng-
ing eða subclavian flap viðgerð (tafla I). Meðaleftirfylgd var 103
mánuðir.
Niðurstöður: Alls fengu 22 börn (57,9%) háþrýsting eftir aðgerð,
sjö (18,4%) endurþrengingu og fjögur (10,5%) hjartabilun (tafla
I). Háþrýstingur eftir aðgerð var ekki tengdur endurþrengingu
í neinu tilviki og varði skemur en eina viku í öllum tilvikum.
Endurþrenging var greind að meðaltali 20,7 mán. ± 50,4 eftir að-
gerð og í öllum tilvikum var hún meðhöndluð með belgvíkkun.
Eitt barn hlaut ósæðargúl í kjölfar víkkunar og þurfti þess vegna
enduraðgerð. Skurðdauði var enginn og ekkert barn greindist
með mænuskaða.
Alyktun: Endurþrenging og tímabundinn háþrýstingur eru
algengir fylgikvillar eftir aðgerð við CoA. Háþrýstingur sást
oftar í eldri sjúklingum en endurþrenging í þeim yngri og mátti
nær alltaf meðhöndla hana með belgvíkkun. Ákveðin tilhneig-
ing til aukinna fylgikvilla sást eftir subclavian flap viðgerð en sú
aðgerð er yfirleitt notuð í alvarlegri tilfellum og því viðbúið að
tíðni fylgikvilla sé hærri.
Tafla I. Aldur við aðgerð, tegund aðgerðar og tíðni fylgikvilla (fjöidi og %
í sviga).
<1 mán. >1 mán. p-gildi
(n=17) (n=21)
Háþrýstingur 5 (29,4) 17 (81) <0,01
Endurþrenging 6 (35,3) 1 (4,8) 0,02
Hjartabilun 4(23,5) 0(0) 0,03
Bein æöatenging Subcl. flap viögerö
(n=31) (n=7)
Háþrýstingur 20(66,7) 2 (28,6) 0,09
Endurþrenging 4 (12,9) 3 (42,9) 0,10
Hjartabilun 2(6,5) 2 (28,6) 0,15
Inngangur: ECMO-dæla (extracorporeal membrane oxygena-
tion) hefur í rúma þrjá áratugi verið eitt af meðferðarúrræðum
við alvarlega öndunar- og/eða hjartabilun. Dælan er þá notuð
til að „hvíla" lungu og/eða hjörtu sjúklinganna með því að veita
blóði úr stórri bláæð í loftskiptatæki (gervilunga) og þaðan aftur
í blá- eða slagæðakerfi sjúklings. Erlendis hefur góður árangur
náðst í ECMO-meðferð nýbura en hjá fullorðnum eru ábending-
ar óljósari og árangur lakari. Tilgangur þessarar rannsóknar var
að kanna árangur ECMO-meðferðar hjá fullorðnum á íslandi á
árunum 1991-2007.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturvirk og nær til allra
tilfella þar sem ECMO hefur verið beitt hér á landi. Upplýsingar
um sjúklinga fengust úr sjúkraskrám.
Niðurstöður: 16 sjúklingar (meðalaldur 38,4 ár, bil 14-73, 12
karlar) voru meðhöndlaðir frá 1991, flestir á árinu 2007, eða átta
talsins. Níu þessara sjúklinga voru með öndunarbilun (ARDS),
oftast vegna lungnabólgu (n=4) og sjö höfðu hjartabilun, oftast
vegna kransæðastíflu (n=4). Heildarlifun var 50%, 56% fyrir
sjúklinga þar sem ábendingin var öndunarbilun og 43% fyrir
hjartabilaða. Af sjúklingum <45 ára lifðu 75% meðferðina en
25% sjúklinga >45 ára. Allar fjórar konurnar lifðu en 8 af 12 körl-
um létust. Meðaltími í öndunarvél áður en ECMO meðferð var
beitt var 4,4 dagar fyrir allan hópinn (bil 0,5-18) og meðaltími á
ECMO 12,3 dagar (bil 5-40). Sjúklingar með öndunarbilun sem
lifðu af meðferðina voru 5,2 daga í öndunarvél samanborið við
9,8 daga hjá þeim sem ekki lifðu meðferðina. Tveir sjúkling-
ar hlutu alvarlegar blæðingar sem að hluta til mátti rekja til
blóðþynningar í tengslum við meðferðina. Annars tengdist dán-
arorsök þeirra sem létust undirliggjandi sjúkdómsástandi og var
ekki rakin beint til ECMO meðferðarinnar.
Ályktun: Árangur af notkun ECMO-dælu á íslandi telst vera
góður og stenst vel erlendan samanburð. Helmingur sjúklinga
hér á landi lifir af meðferðina, svipað fyrir sjúklinga með hjarta-
og lungnabilun. Yngri sjúklingum virðist famast heldur betur
og þeim sem eru stutt í öndunarvél áður en ECMO-dælu með-
ferð er hafin. í öllum tilvikum var ECMO-dæla síðasta meðferð-
arúrræði og telja höfundar að án dælunnar hefðu þeir allir látist.
Við teljum því að þessi meðferð hafi sannað sig hér á landi.
V-24 Staðbundinn æxlisvöxtur með uppruna í fleiðru á
íslandi
Tryggvi Þorgeirsson1, Helgi J. ísaksson2, Hrönn Harðardóttir3, Hörður
Alfreðsson3, Tómas Guðbjartsson14
'Læknadeild HI, 2rannsóknarstofu í meinafræði, 3lungnadeild, 4hjarta- og
lungnaskurðdeild Landspítala
tryggvt@hi.is
18 LÆKNAblaðið 2008/94