Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 35

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 56
Kannað var nýgengi og dánarhlutfall og athugaðir forspárþættir
lífshorfa með fjölbreytugreiningu. Öll æxlin voru stiguð skv.
TNM-kerfi og vefjasýni endurskoðuð. Litið var sérstaklega á
tilviljanagreind æxli og þau borin saman við æxli greind vegna
einkenna.
Niðurstöður: Alls greindust 913 sjúklingar, meðalaldur 65
ár, 557 karlar (61%). Nýgengi jókst marktækt á tímabilinu
og var 13,2/100.000/ár fyrir karla og 8,2 fyrir konur 2001-5.
Dánarhlutfall hélst hins vegar stöðugt. Af 913 sjúklingum
greindust 658 vegna einkenna (72%) og 255 fyrir tilviljun
(28%), oftast vegna tölvusneiðmyndatöku og ómskoðunar.
Tilviljanagreining jókst á tímabilinu, eða frá 11,1% 1971-5 í 39,2%
2001-5. Tilviljanagreindu æxlin voru 2,7 cm minni og af lægri
stigun og gráðu en æxli greind vegna einkenna. Aldur, kynja-
dreifing og vefjagerð voru hins vegar sambærileg. Samanburður
á hópunum er sýndur í töflu I. Fjölbreytugreining sýndi að
stigun (p<0,001) er veigamesti sjálfstæði forspárþáttur lífshorfa
en einnig aldur, greiningarár, sökk og gráða. Einkennagreindir
sjúklingar höfðu einnig marktækt verri horfur en tilviljana-
greindir (HR 1,4; 95% CI 1,02-1,93; p=0,04).
Alyktun: Lífshorfur sjúklinga með nýrnafrumukrabbamein á
Islandi fara batnandi (vaxandi nýgengi og óbreytt dánarhlut-
fall). Líklegasta skýringin er aukning tilviljanagreindra æxla en
í dag eru þau um helmingur nýgreindra nýrnafrumukrabba-
meina. Tilviljanagreining er sjálfstæður verndandi forspárþáttur
lífshorfa og hefur slíkt ekki sést áður hér á landi. Betri horfur
tilviljanagreindra sjúklinga skýrast því ekki eingöngu af lægri
stigun og gráðu heldur er tilviljanagreining ein og sér jákvæð
fyrir horfur sjúklinga.
Tafla I. (Gefinn er upp fjöldi sjúkl. og % í sviga).
Tilviljanagreind æxli Einkennagreind æxli p-gildi
Fjöldi 255 (27,9) 658(72,1)
Aldur 65,6 64,8 ns.
Karlar/konur 1,6 1,6 ns.
Stærö (cm) 5,4 8,1 <0,001
Hæ. nýra 146 (57,3) 325 (49,7) ns.
TNM-stig
1 146(57,3) 123 (18,8)
II 29(11,4) 84 (12,8) <0,001
III 54(21,2) 162 (24,7)
IV 26(10,2) 287 (43,8)
Gráöa
1+2 181(75,4) 285 (48,5)
3+4 59 (24,6) 303(51,5) <0,001
Blóörauði (g/L) 138,4 126,9 <0,001
Sökk (mm/h) 25,2 45,3 <0,001
Ns—ómarktcekt
V-66 Neikvæðar vísbendingar um tengsl PALB2 og
brjóstakrabbameins á íslandi
Haukur Gunnarsson1, Aðalgeir Arason1, Elizabeth M. Gillanders2, Bjami
A. Agnarsson1, Guðrún Jóhannesdóttir1, Óskar Þ. Jóhannsson3, Rósa B.
Barkardóttir1
’Rannsóknastofu í meinafræði, Landspítali, 2Inherited Disease Research
Branch, National Human Genome Research Institute, NIH, Baltimore,
Maryland, 3rrabbameinslækningadeild Landspítala
haukuPSIandspitali. is
Inngangur: PALB2 genið er bindiþáttur BRCA2 brjóstakrabba-
meinsgensins og stuðlar að því að BRCA2 starfi á eðlilegan hátt
sem æxlisbæligen. Stökkbreytingar í PALB2 hafa verið tengdar
aukinni hættu á brjóstakrabbameini. Ein slík stökkbreyting,
1592delT, sem rekja má til sameiginlegs forföður, hefur fundist í
finnskum brjóstakrabbameins-fjölskyldum.
Aðferðafræði: Til að kanna hvort PALB2 tengist brjóstakrabba-
meini á íslandi var tengslagreiningu beitt á 111 einstaklinga
(61 brjóstakrabbameinstilfelli) úr 9 fjölskyldum með háa tíðni
brjóstakrabbameins sem eru án skýringa í BRCAl eða BRCA2
brjóstakrabbameinsgenunum. Auk þess var skimað eftir
1592delT stökkbreytingunni í 9 brjóstakrabbameinsfjölskyld-
unum og lijá 638 óvöldum brjóstakrabbameinstilfellum.
Niðurstöður: Niðurstöður gefa ekki til kynna tengsl brjósta-
krabbameins og PALB2 í brjóstakrabbameinsfjölskyldunum auk
þess sem skimun fyrir 1592delT stökkbreytingunni var neikvæð
í öllum tilfellum.
Ályktun: PALB2 virðist því ekki vera áhrifaþáttur brjósta-
krabbameins hvað varðar fjölskyldur með háa tíðni brjósta-
krabbameins á íslandi auk þess sem 1592delT stökkbreytingin
virðist ekki vera tengd brjóstakrabbameini á Islandi.
V-67 Eru breytingar á beinþéttni handknattleikskvenna
yfir níu ára tímabil háðar því hvort þær héldu áfram
íþróttaiðkun?
Hjörtur Brynjólfsson, Díana Óskarsdóttir, Gunnar Sigurðsson
Innkirtla- og efnaskiptasjúkdómadeild Landspítala, læknadeild HÍ
gunnars@landspitali.is
Inngangur: Mjög takmarkaðar upplýsingar eru til um beintap
meðal íþróttafólks eftir að reglubundnum æfingum er hætt.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna hvort breytingar
á beinþéttni hóps handknattleikskvenna væru háðar því hvort
þær héldu áfram íþróttaiðkun.
Rannsóknarhópur: Við rannsökuðum 24 konur, fyrst árið 1998
þegar þær voru allar mjög virkar í keppnishandbolta, með-
alaldur 21,7 ár og að nýju árið 2007, n£u árum síðar, meðalaldur
30,6 ár. Alls voru þá 19 þeirra enn þá virkar í íþróttum, þar af
voru sjö þeirra enn í meistaraflokki í handbolta. Fimm höfðu
hins vegar alveg hætt reglubundnum æfingum (<1 klst á viku).
Samanburður var gerður milli þessara þriggja mismunandi
áreynsluhópa og við slembihóp af sama aldri.
Aðferðir: Beinþéttni var mæld með dual energy X-ray
absorptiometry (DXA) í mjöðm, lendhrygg og ríkjandi fram-
LÆKNAblaðið 2008/94 35