Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 21

V í S I N D I
Á V 0 R D 0 G
F Y L G I R I T
U M
5 6
aðferðum. Sams konar mælingar eru gerðar til samanburðar í
sneiðmyndatæki.
Niðurstöður: Geislaskammtar í CTDI líkönum mælast 28-
56 mGy við CBCT myndatökur en í sneiðmyndatæki á
Myndgreiningardeild Landspítala á bilinu 31-52 mGy. Taka þarf
tillit til stillinga á tökuþáttum eins og kV, mAmp o.s.frv.
Myndgæði CBCT mynda eru umtalsvert verri en hinna hefð-
bundnari sneiðmynda, en þó er myndirnar nýtilegar fyrir
sértækar mælingar á þykkt og staðsetningu líffæra.
Ályktun: CBCT myndir auka öryggi við geislameðferð krabba-
meina. Með notkun þessarar tækni er unnt að auka eftirlit með
hreyfingu líffæra og fá fram vinnuhagræðingu við undirbúning
meðferðar. Geislaskammtar sem mælast við CBCT myndatöku
mælast af sambærilegum gildum og hefðbundnari sneiðmynda-
tökur. Rétt er að leita eftir hámarks ávinningi með sem lægstum
viðbótar geislaskammti.
V-30 Myndtækni nýtt til þróunar og endurbóta í
geislameðferð krabbameins í blöðruhálskirtli
Agnes Þórólfsdóttir1, Garðar MýrdaP
’Geislameðferð krabbameinslækninga,2 geislaeðlisfræðideild
krabbameinslækninga, Landspítala
agnest@landspitali. is
Inngangur: Rannsóknir hafa sýnt að með hækkun geisla-
skammta í meðferðarsvæði megi ná fram auknum lækningalík-
um. Við aukinn geislaskammt er þörf á að minnka öryggismörk
um meðferðarsvæði til að hlífa sem mest heilbrigðum vef.
Stefnt er á að hafa á Landspítala styrkmótaða geislameðferð (e.
Intensity Modulated Radiation Therapy) sem gefur möguleika
á hærri geislaskömmtum í meðferðarsvæði og heilbrigðum vef
yrði jafnframt betur hlíft.
Mikinn rmdirbúning þarf til að hefja slíka meðferð og skoða
þarf alla þætti meðferðar, eins og tæknilega þætti, gæðaeftirliti,
fræðslu o.fl.
Markmið: Að fá tölulegt mat á nákvæmni geislameðferðar við
staðbundnu krabbameini í blöðruhálskirtli með stafrænu mynd-
kerfi til ákvörðunar á stærð öryggismarka um meðferðarsvæði.
Skoðuð voru áhrif líkamsmassastuðuls (BMI) á nákvæmni
meðferðar. Athuguð voru áhrif hans á nákvæmni innstillingar
með tilliti til ákvörðunar á stærð öryggismarka og möguleika
sjúklinga með hátt BMI að fá IMRT meðferð.
Aðferðir: Myndir voru skoðaðar í myndskoðunarkerfi eftir að
meðferð sjúklings var lokið. Þátttakendur voru 40, það er allir
þeir sjúklingar sem fengu geislameðferð vegna staðbundins
krabbameins í blöðruhálskirtli á geisladeild Landspítala árið
2006. Mæld voru frávik í innstillingu þessara sjúklinga.
Heildarfjöldi mynda sem teknar voru og metnar í myndskoð-
unarforriti var 3032. Myndir sem hægt var að meta voru 2595.
Fundnar voru kerfisskekkjur innstillingar (SSE) og slembiskekkj-
ur innstillingar (cSE) í stefnur M-L (hægri -vinstri á sjúkling), S-I
(til höfða-fóta og A-P (fram-aftur á sjúkling). Niðurstöður voru
notaðar til að reikna út ráðlögð öryggismörk utanum kjörmeð-
ferðarsvæði (CTV-PTV).
Niðurstöður: Niðurstöður þessa verkefnis eru að öryggismörk
um meðferðarsvæði þyrftu að vera 6,2 mm í SI stefnu og 10,1
mm í AP stefnu. Reiknuð þrívíð öryggismörk vegna IMRT-með-
ferðartækni þyrftu að vera 15,8mm miðað við uppstillingarfor-
sendur á Landspítala árið 2006, sem ekki er ásættanlegt með
tilliti til líklegra aukaverkana.
Jákvæð fylgni var á milli BMI sjúklinga og skekkju til hægri eða
vinstri (M-L) (r=0,21)
Ályktun: Áður en tekin er upp IMRT-tækni þarf að fara yfir alla
þætti undirbúnings og framkvæmd meðferðar og fá fram aukna
nákvæmni. Unnið er að þeim endurbótum.
V-31 Grindarbotnsþjálfun með raförvun og án sem
meðferð við áreynsluþvagleka
Halldóra Eyjólfsdóttir1, María Ragnarsdóttir1, Guðmundur Geirsson2,
Þórarinn Sveinsson3
'Endurhæfingardeild, 2þvagfæraskurðdeild Landspítala,
3sjúkraþjálfunarskor læknadeildar HI
halldey@landspitali.is
Inngangur: Tólf -55% kvenna hafa fundið fyrir þvagleka ein-
hvern tímann á ævinni. Þetta er því algengt vandamál sem mikil-
vægt er að finna árangursríka meðferð við.
Markmið: Að kanna gagnsemi grindarbotnsþjálfunar með og án
raförvunar og bera saman hvor meðferðin gefi betri árangur.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur voru þægindaúrtak 24
kvenna 20-75 ára sem greindar voru með áreynsluþvagleka.
Barnshafandi konur og konur með bráðaþvagleka voru útilok-
aðar. Þeim var skipt í tvo hópa með slembivali, hópur 1 þjálfaði
grindarbotnsvöðva með hefðbundnum grindarbotnsæfingum,
en hópur 2 notaði raförvun að auki. Styrkur og úthald grind-
arbotnsvöðva var metinn með þreifingu frá 0-5 og vöðvarafriti
(Myomed 930 Enraf Nonius), sem sýnir hámarks-, lágmarks-,
heildar-, og meðalspennu í samdrætti og hvíld. Konumar svör-
uðu spurningalista International Continence Society um magn
og gerð þvaglekans, áhrif á daglegt-, félags- og kynlíf, fyrir með-
ferð við áreynsluþvagleka og árangur þeirrar meðferðar, fylltu
út þvaglátaskrá og mátu þvaglekan á VAS kvarða fyrir og eftir
meðferð.
Meðferð: Konur í báðum hópum gerðu grindarbotnsæfingar
tvisvar á dag, spenntu í 7 sekúndur með 7 sekúndna hléi á milli
í alls 15 mínútur. Konur í hópi 2 notuðu auk þess raförvun með
yfirborðselektróðu í leggöngum samtímis æfingunum.
Urvinnsla: Lýsandi tölfræði, Mann-Whitney U-próf og Wilcoxon
signed rank test fyrir paraðar mælingar. Við úrvinnslu var notað
Excel forritið og tölfræðigreining gerð í SPSS 11.0. Marktækni
sett við p>0,05
Niðurstöður: í upphafi meðferðar var einungis marktækur
munur á hópunum í aldri. Eftir meðferð juku báðir hópar
marktækt spennu í grindarbotnsvöðvum (p=0,007: p=0,005) og
hópur 2 hafði marktækt minni þvagleka (p=0,008) og lágmarks
spennu (p=0,013) í EMG. Munur á árangri hópanna var hvergi
marktækur.
Ályktanir: Grindarbotnsþjálfun er árangursrík við áreynslu-
þvagleka. Raförvunarhópurinn var ekki marktækt betri að með-
ferð lokinni.
LÆKNAblaðið 2008/94 21