Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 48

V I S I N D I A
F Y L G I R I T
V O R
5 6
D O G U
M
(q-RT-PCR) var notað til að rannsaka mRNA tjáningu.
Niðurstöður: Sprouty 1 og 3 eru almennt lítið tjáð í VAIO.
Greinileg aukning þessara próteina verður við svelti frumanna
sem bendir til tengingar við vaxtarstopp. Tjáning sprouty 4
magnast við aukna þéttni rækta. Það gefur til kynna tengingu
við temprun á vaxtarboðum gegnum RTK, þar sem frumurnar
hlýða vaxtarstöðvandi skilaboðum við aukna þéttni í rækt. Við
ofurþéttni hrapar þessi tjáning hins vegar. Þar er sprouty 2 lang
mest tjáða sprouty próteinið en tjáning þess er tiltölulega stöðug
við mismunandi þéttni rækta.
Alyktanir: Rannsóknir okkar sýna að tjáning Sprouty er breyti-
leg eftir aðstæðum Það að VAIO myndi greinótta berkju-alveolar
formgerð í þrívíðri rækt býður upp á mikla möguleika á að hægt
verði að rartnsaka betur þá innanfrumuboðferla sem stýra grein-
óttri formgerð lungna. Næstu skref eru að athuga hvaða hlut-
verk sprouty spilar við myndun greinóttrar formgerðar lungna.
V-98 Tjáning Sprouty próteina í greinóttri formgerð
brjóstkirtils
Valgarður Sigurðsson, Þórarinn Guðjónsson, Magnús Karl Magnússon
Rannsóknastofu í stofnfrumufræðum, blóðmeinafræðideild Landspítala,
h'ffærafræði læknadeildar HÍ
valgardu@landspitali.is
Inngangur: Boðferlar sem taldir eru mikilvægir fyrir greinótta
formgerð ýmissa vefja eru vel varðveittir milli mismunandi
líffæra. Boð gegnum tyrosín kínasa viðtaka eru dæmi um slíka
boðferla. Innanfrumustjórnprótein sem tilheyra sprouty fjöl-
skyldunni hafa áhrif á virkni týrósín kínasa viðtaka og hafa
fundist fjögur mismunandi sprouty gen í spendýrum; sprouty-1,
2, 3 og 4. Sprouty prótein gegna mikilvægu hlutverki í myndun
greinóttrar formgerðar í lungum, nýrum og æðakerfi og nýleg-
ar rannsóknir gefa til kynna að sprouty prótein séu mögulega
æxlisbæligen. Hlutverk þeirra og tjáning í brjóstkirtli hefur lítið
verið kannað.
Markmið: Að skilgreina tjáningamynstur sprouty próteina í
eðlilegum brjóskirtli og í greinóttri formgerð brjóstastofnfruma
í þrívíðri rækt.
Efni og aðferðir: Tjáning sprouty í brjóstavef, ræktuðum frum-
um og þrívíðum frumuræktunum var metin með mótefnalit-
unum, western blettun, og rauntíma-PCR (Q-RT-PCR).
Niðurstöður: Q-RT-PCR tilraunir sýndu litla tjáningu sprouty-1
í brjóstavef en mótefnalitanir á vefjasneiðum sýna að sprouty-2
er mikið tjáð í Þekjufrumum en minna í stoðvefsfrumum brjóst-
kirtils. Q-RT-PCR sýnir meiri tjáningu sprouty-2 í kirtilþekju
(2,5-20 falt) en vöðvaþekju. Mótefnalitanir gefa til kynna að
sprouty-3 tjáning sé einkum í vöðvaþekjufrumum en sprouty-4
finnst aðallega í æðaþelsfrumum. Til að kanna tjáningu sprouty
gena í þrívíðri rækt brjóstastofnfruma var einangrað RNA á
ræktunardögum (RD)-12, RD-14 og RD-16 og framkvæmt Q-RT-
PCR. Sprouty-1 tjáning fannst ekki en tjáning sprouty-2 var allt
að 17 falt meiri á RD-14 miðað við RD-12. Ekki sást marktækur
munur á tjáningu sprouty-3 en mikill munur var á tjáningu
sprouty-4 eftir dögum. Mest var tjáning sprouty-4 á RD-12 þar
sem 38 faldur munur var á RD-12 og RD-16.
48 LÆKNAblaðið 2008/94
Ályktun: Tjáning sprouty-2 virðist vera mest í kirtilþekju,
sprouty-3 í vöðvaþekju og sprouty-4 tjáning í æðaþelsfrumur.
Tjáning sprouty-1 er mjög lítil í brjóstavef. Tjáning sprouty-
2 og sprouty-4 breytast mikið meðan á myndun greinóttrar
formgerðar brjóstastofnfruma á sér stað. Niðurstöðurnar gefa
sterklega til kynna að sprouty prótein hafi áhrif á greinótta
formgerð brjóstkirtils og áframhaldandi vinna miðar að því að
kanna nánar hlutverk sprouty í þessu ferli.
V-99 Aukið algengi sjálfsofnæmissjúkdóma á meðal
einstaklinga með IgA skort og fyrstu gráðu ættingja þeirra
Guðmundur H. Jörgensen15, Ingunn Þorsteinsdóttir2, Sveinn
Guðmundsson3, Lennart Hammarström4, Björn R. Lúðvíksson13
'Læknadeild HI, 2rannsóknarstofnun Landspiíala, 3blóðbanka
Islands 4ónæmisfræðideild Karolinska spítali, Huddinge, Svíþjóð,
5ónæmisfræðideild Landspítala
gudmhj@landspitali.is
Inngangur: Sértækur skortur á mótefnaflokki A (IgA) er skil-
greindur sem magn IgA í sermi <0,07g/L, og eðlilegt magn IgG
og IgM. Sértækur IgA skortur (IgAD) er einn algengasti með-
fæddi ónæmisgallinn í mannfólki með algengið um 1:500 í N-
Evrópu. Tengsl IgAD við sjúkdóma eru ekki klár en aukin tíðni
sýkinga, ofnæmis, astma og sjálfsofnæmissjúkdóma er talin vera
til staðar.
Algengi sjálfsofnæmissjúkdóma í vestrænum löndum er talið
3-5%, en á meðal einstaklinga með IgAD er algengið á bilinu
7-36%. Orsakatengsl IgAD við sjálfsofnæmissjúkdóma eru ekki
ljós en hugsanleg skýring er að báðir sjúkdómarnir eigi að ein-
hverju leyti sameiginlegan erfðafræðilegan bakgrunn.
Markmið: Markmið rannsóknarinnar er að meta algengi sjálfs-
ofnæmissjúkdóma á meðal fyrstu gráðu ættingja einstaklinga
með IgAD. Þetta er hluti af stærri rannsókn á IgAD á íslandi.
Aðferðir: Alls 43 einstaklingar með IgAD, úr blóðbankaskim-
unum (16) og frá rannsóknarstofnun LSH (27) á tímabilinu 1992-
2006, voru kallaðir inn til skoðunar. Tekin var ýtarleg saga og
fjölskyldusaga um sjúkdóma og í kjölfarið gerð læknisskoðun
og rannsóknir. Fyrstu gráðu ættingjar voru kallaðir inn til blóð-
prufu og sjúkdómasaga tekin og fjölskyldusaga staðfest.
Niðurstöður: Alls voru 18,6% (8/43) IgAD einstaklinga með
sjálfsofnæmissjúkdóma og 25% (8/32) af fullorðnum IgAD
einstaklingum. Þeir IgAD einstaklingar sem jafnframt höfðu
sjálfsofnæmissjúkdóm reyndust í 62,5% tilfella (5/8) eiga fyrstu
gráðu ættingja með sjálfsofnæmissjúkdóm. Af 269 fyrstu gráðu
ættingjum reyndust 10% (27/269) vera með sjálfsofnæmissjúk-
dóm sem er tvöfalt hærra en áætlað algengi í þjóðfélaginu.
Ályktun: Sterk tengsl eru milli IgAD og sjálfsofnæmissjúkdóma.
Þar sem um verulega aukna tíðni sjálfsofnæmissjúkdóma meðal
ættingja IgAD einstaklinga er að ræða, þá benda niðurstöður
til sameiginlegs erfðafræðilegs bakgrunns þessara tveggja
sjúkdóma.
j