Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 42

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 56
Aðferðir: Megindleg póstkönnun á þörfum aðstandenda sem
fylgdu alvarlega veikum/slösuðum fullorðnum sjúkling-
um slysa- og bráðamóttöku í Fossvogi og bráðamóttöku á
Hringbraut á tímabilinu 9. apríl-21. maí 2007. Lýsandi þversniðs-
könnun, með þægindaúrtaki 202 aðstandenda. Þátttakendur
svöruðu að meðaltali 16 dögum eftir veru sína á bráðamóttöku
(svarhlutfall 62,3%).
Niðurstöður: Meðalaldur þátttakanda; 55 ár (sf =14,9), fleiri
þátttakendur voru konur (n=142) en karlar (n=57). Meginþorri
(n=113, 55,9%%) var maki sjúklings. í 55,9% tilfella var tekið
á móti þeim af hjúkrunarfræðingi (n=113) samstundis í 41,5%
(n=81) tilvika.
32 þarfastaðhæfingar (af 39) voru álitnar frekar/mjög mikilvæg-
ar (85-97% þátttakenda). Mikilvægustu þarfir; vera viss um að
ættingi fengi bestu hugsanlegu umönnun, heiðarleg svör við
spumingum og finna að heilbrigðisstarfsfólki væri ekki sama
um ættingja þeirra.
Best uppfylltu þarfirnar; hitta ættingja sinn eins fljótt og auðið
var, vera með ættingja sínum hvenær sem var, og finna að heil-
brigðisstarfsfólki væri ekki sama um ættingja þeirra.
60-70% töldu 5 þáttum ekki/illa mætt af heilbrigðisstarfsfólki,
þeir lutu að tilfinningum þeirra og þjónustu sjúkrahúsprests.
Átján þarfastaðhæfingar töldu 85-97% vel/mjög vel uppfylltar,
þ.e. framkoma heilbrigðisstarfsmanna, upplýsingagjöf varðandi
meðferð sjúklings og niðurstöður rannsókna.
Ályktun: Þátttakendur eru ánægðir með dvöl sína á bráðamót-
töku þó bæta megi ákveðna þætti. Konur eru áberandi sem að-
standendur í umönnunarhlutverki sjúklinga. Niðurstöður end-
urspegla ókunnan veruleika sjúklinga og aðstandenda þeirra á
bráðamóttökum. Heiibrigðisstarfsfólk sem myndar traust sam-
band við fjölskylduna á þessum viðkvæma tímapunkti getur
auðveldað þeim að sætta sig við ástand og meðferð sjúklings.
V-84 Að sigrast á hindrunum: Upplifun filippseyskra
sjúklinga á Landspítala
Gwendolyn P. Requierme1, Auðna Ágústsdóttir2
'Endurhæftngarsviði, 2skrifstofu kennslu, vísinda og þróunar, kennslu- og
fræðasviði Landspítala
audnaag<Slandspitali.is
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að lýsa upplifun fil-
ippseyskra sjúklinga sem hafa legið á Landspítala. Tilgangurinn
var að öðlast dýpri skilning á reynslu þeirra. Stuðst var við fyr-
irbærafræði vanManen og hugmyndafræði Gadamer til að lýsa
og skilja reynslu.
Aðferðir: Átta filippseyskir þátttakendur voru valdir með til-
gangsúrtaki. Þeir voru á aldrinum 30-75 ára, þrír karlmenn og
fimm konur, sem höfðu verið búsett á íslandi í 3-16 ár og lágu á
ýmsum deildum Landspítala. Viðtöl við þátttakendur fóru fram
á filippseyskum tungumálum, Tagalog og Cebuano.
Niðurstöður: Þrjú meginþemu voru greind. 1. Duldar tilfinningar
tengdust fyrsta tímabili eftir innlögn. Sjúklingamir upplifðu
ýmiss konar ótta eins og við að vera ein/n, vera mismunað
á grundvelli þjóðernis og þekkingarskort. Einstaka fundu til
reiði yfir að vera sett til hliðar. 2. Menningarlegir árekstrnr var
þema þar sem tókust á siðir og venjur Filippseyinganna annars
vegar og spítalans hins vegar hvað varðar líkamlega, andlega
og félagslega þætti sjúkrahúslegunnar. 3. Aö sigrast á hindrunum
lýsti hvernig filippseysku sjúklingarnir lærðu hvernig hlutimir
ganga fyrir sig á íslensku sjúkrahúsi og fengu aukið sjálfstraust
við að yfirstíga erfiðleikana sem fylgdu sjúkrahúslegu í ókunn-
ugri menningu. Sérstaklega var þeim stuðningur í trúnni, en
einnig fundu þeir stuðning frá starfsfólki, öðrum sjúklingum og
samlöndum. Þetta varð til að vekja tilfinningu um þakklæti yfir
að vera hjálpað og veitt þjónusta; tilheyra samfélaginu.
Ályktun: Það er mikilvægt að skilja og þekkja menningarlegan
bakgrunn sjúklinga til að veita þeim góða þjónustu. Taka þarf til-
lit til óska filippseyskra sjúklinga um túlk og hversu mikilvægt
hlutverk fjölskyldan hefur í veikindum og bata. Trúariðkun
og andlegur stuðningur er mikilvægur sjúklingunum. Frekari
rannsóknir ættu að beinast að leiðum til að styrkja menning-
arhæfa þjónustu á Landspítala.
V-85 Rannsókn á vinnu og vinnuumhverfi
hjúkrunarfræðinga
Helga Bragadóttir1,2, Teitur Helgason1, Sigrún Gunnarsdóttir1, Helgi Þór
Ingason1, Lovísa Baldursdóttir2, Svava Þorkelsdóttir2
■HÍ, 2Landspítala
heigabra@hi.is
Inngangur: Rannsóknir hafa verið gerðar á vinnu hjúkrunar-
fræðinga og sjúkraliða í þeim tilgangi að nýta betur starfskrafta
þeirra og þekkingu. Eldri rannsóknir á vinnu þeirra beindust
einkum að því að greina verk og verkefni sem þeir sinntu og
meta hve mikill tími fór í þau. Slíkar rannsóknir voru gerðar
á Landspítala, Borgarspítala og Landakoti á 9. áratug síðustu
aldar. Nýlegar rannsóknir frá Bandaríkjunum benda til þess að
hjúkrun sé flókið og margbrotið líkamlegt og vitsmunalegt starf
og að hjúkrunarfræðingar verði oft fyrir töfum og truflunum í
vinnu sinni. Viðvarandi skortur og vinnuálag er á hjúkrunar-
fræðingum og sjúkraliðum hérlendis sem erlendis. Alþjóðaheil
brigðisstofnunin (WHO) og Alþjóðasamtök hjúkrunarfræðinga
(ICN) hafa ályktað um vandann og mælt með því að fundnar
verði leiðir til að nýta betur starfskrafta og þekkingu heilbrigð-
isstétta. I þeim tilgangi er nú unnið að rannsókn á vinnu og
vinnuumhverfi hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða á Landspítala.
Kynntar eru fyrstu niðurstöður þeirrar rannsóknar.
Markmið: Að bæta verkferla og vinnuumhverfi hjúkrunarfræð-
inga og sjúkraliða á bráðadeildum svo að veita megi sjúklingum
betri og öruggari hjúkrun.
Aðferðir: Notuð er blönduð aðferð (mixed method) þar sem
gögnum er safnað með athugunum og verkferlagreiningu. Lögð
er áhersla á að greina tafir og truflanir í vinnunni, hvers eðlis
þær eru og hvenær þær eiga sér stað. Vinna hjúkrunarfræðinga
var flokkuð í: a) beina hjúkrun, b) óbeina hjúkrun, c) lyfjaum-
sýsla, d) skráningu gagna, e) deildarvinnu og f) persónulegan
tíma. Tafir og truflanir voru flokkaðar í: a) skort á stoðþjónustu,
b) samskipti/upplýsingar, c) breytingar á umhverfi og d) skort
á aðföngum, allir flokkar með undirflokkum. Notuð var hand-
tölva og upptökutæki við gagnasöfnun.
Niðurstöður: Fylgst var með hjúkrunarfræðingum á tveimur
42 LÆKNAblaðið 2008/94