Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 25

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 56
unum benda til þess að PHQ kvarðarnir hafi viðunandi
innri samkvæmni, allir nema áfengiskvarðinn. Þrír kvarðar
fengu stuðning við hugsmíðarréttmæti: Líkömnunarröskunar-
kvarði, þunglyndiskvarði og felmturskvarði. Kvíðakvarðinn
fékk stuðning sem almenn mæling á depurð, kvíða og „vanda
skjólstæðings" fremur en sem hrein kvíðamæling. Réttmæti
PHQ tækisins í heild fékk stuðning af athugun á því hvernig
fólk með misalvarlegar PHQ greiningar mældist á öðrum óháð-
um mælitækjum.
V-40 Mat á alvarleika áráttu- og þráhyggjueinkenna:
Próffræðilegir eiginleikar sjálfsmatsútgáfu Yale-Brown
Obsessive-Compulsive Scale (Y-BOCS-SR) í úrtaki
háskólanema
ívar Snorrason, Ragnar P. Ólafsson, Jakob Smári
Geðsviði Landspítala, HÍ
ragnarpo@landspitali.is
Aðferðir: Sjálfsmatsútgáfa Yale-Brown Obsessive-Compulsive
Scale (Y-BOCS-SR; Bear, 1991; Steketee, Frost og Bogart, 1996)
var notuð til að meta alvarleika áráttu- og þráhyggjueinkenna
427 háskólanema. Einnig voru iagðir fyrir spurningalistar sem
notaðir eru til að meta alvarleika mismunandi tegunda áráttu-
og þráhyggjueinkenna (OCI-R), þrálátar áhyggjur (PSWQ) og
einkenni almennrar kvíðaröskunar (GAD-Q-IV). Áreiðanleiki
þráhyggju- og áráttukvarða Y-BOCS-SR reyndist vera góður.
Heildarskor Y-BOCS-SR hafði marktækt hærri fylgni við
heildarskor á OCI-R heldur en við skor á PSWQ og GAD-Q-IV.
Niðurstöður: Staðfestandi þáttagreiningar (Confirmatory
Factor Analysis) sýndu að tveggja þátta líkan þar sem fimm
þráhyggjuatriði listans og fimm áráttuatriði listans hlóðu
á aðskilda en tengda þætti, lýstu þáttabyggingu listans
best í samanburði við önnur líkön sem hafa verið prófuð í
rannsóknum.
Ályktanir: Niðurstöður þessarar rannsóknar benda til að
próffræðilegir eiginleikar íslenskrar gerðar Y-BOCS-SR séu
góðir í úrtaki háskólanema. Kanna þarf eiginleika listans í úrtaki
sjúklinga og athuga samræmi í mati á alvarleika áráttu- og
þráhyggjueinkenna sem fæst með sjálfsmatsútgáfunni annars
vegar og með viðtalsútgáfu mælitækisins hins vegar.
Baer L. Getting control: Overcoming obsessions and compulsions. Little
Brown, Boston 1991.
Steketee G, Frost R, Bogart K. The Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale:
Interview versus self-report. Behav Res Therapy 1996; 34: 675-84.
V-41 Samband tengslamyndunar í tilfinningasamböndum
og undanlátssemi
Jón Friðrik Sigurðsson12, Gísli H. Guðjónsson* * 3, Linda Bára Lýðsdóttir1,
Halldóra Ólafsdóttir', Pétur Ingi Pétursson1
’Geðsviði Landspítala, 2læknadeild HI, 3Institute of Psychiatry, King's
College, University of London
jonfsig@landspitali. is
Inngangur: Undanlátssemi hefur fyrst og fremst verið rannsökuð
í tengslum við yfirheyrslur hjá lögreglu og félagaþrýsting á
afbrotahegðun unglinga, en lítið í tengslum við persónuleg
samskipti og náin tilfinningatengsl.
Markmið: Að skoða hvort samband væri á milli undanlátssemi
og tegunda tengsla í tilfinningasamböndum hjá verðandi
mæðrum. Tilgáta rannsóknarinnar var sú að undanlátssemi
væri mest í ótraustum tilfinningasamböndum en minnst í
traustum tilfinningasamböndum.
Aðferðir: Þátttakendur í rannsókninni voru 377 konur
sem komu til mæðraskoðunar á 11 heilsugæslustöðvum á
höfuðborgarsvæðinu. Þetta er hluti af stærri rannsókn þar sem
fyrirhugað er að skima eftir þunglyndi, kvíða og streitu hjá um
5000 verðandi mæðrum. Spurningalistarnir Undanlátssemispróf
Gísla H. Gnðjónssonar (GCS; Gísli H. Guðjónsson, 1989) og Multi-
item Measure of Adult Romantic Attachment (MMARA; Brennan
o.fl., 1998) voru lagðir fyrir konurnar á 16 viku meðgöngu.
Niðurstöður: Niðurstöður sýndu að samband var á milli
undanlátssemi og tegunda tengsla í tilfinningasamböndum
þannig að þátttakendur sem mynda traust tengsl eru líklegri til
að sýna minni undanlátsemi en þeir sem mynda óttabundin og
eignandi tengsl.
Ályktun: Undanlátssemi er mikilvægur þáttur í tengslamyndun
í tilfirtningasamböndum.
V-42 Höfuðáverkar barna og unglinga: Forspárgildi
alvarleika áverka, slysstaðar og aldurs um einkenni fjórum
árum síðar
Jónas G. Halldórsson1, Kjell M. Flekkoy2, Guðmundur B. Amkelsson3,
Kristinn Tómasson4, Kristinn R. Guðmundsson5, Eiríkur Örn Arnarson1'6
'Sálfræðiþjónustu Landspítala, 2sálfræðideild Háskólans í Ósló
og Öldrunardeild Ullevál sjúkrahússins, Ósló, 3sálfræðideild HÍ,
4Virmueftirliti ríkisins, 5heila- og taugaskurðdeild Landspítala,
6læknadeild HÍ
jonasgh@iandspitati.is
Inngangur: Höfuðáverkar og heilaskaðar eru algengastir meðal
barna og ungmenna. Heilaskaði af völdum höfuðáverka er ein
algengasta orsök varanlegrar skerðingar, sjúkleika og dauða
í þessum aldurshópi. Heilaskaðar breyta framtíðarhorfum og
möguleikum ungs fólks á ýmsan hátt.
Markmið: Að meta forspárgildi alvarleika höfuðáverka,
slysstaðar, aldurs, kyns og búsetu hvað snertir einkenni fjórum
árum síðar.
Aðferðir: Rannsóknarhópurinn var öll íslensk börn og unglingar
0-19 ára, sem greind voru með höfuðáverka (ICD-9 850-854) á
einu ári, frá 15. apríl 1992 til 14. apríl 1993 á Borgarspítalanum
(N=405). Um var að ræða framvirka rannsókn, þar sem safnað
var upplýsingum um aldur, kyn og búsetu sjúklinga, alvarleika
höfuðáverka og hvar slysið átti sér stað, orsök og ICD-9
greiningu. Alvarleiki höfuðáverka var flokkaður samkvæmt
viðmiðum Head Injury Severity kvarðans. Búseta var annars
vegar skilgreind sem þéttbýli, þ.e. Reykjavíkursvæðið, og hins
vegar dreifbýli, þ.e. önnur svæði landsins. Spurningakörtnun,
þar sem spurt var um langvarandi afleiðingar höfuðáverka, var
send til rannsóknarhópsins fjórum árum eftir slys.
Niðurstöður: Kvörtun um langtímaafleiðingar var algengari
meðal sjúklinga með miðlungs/alvarlegan höfuðáverka en
LÆKNAblaðið 2008/94 25