Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 40

VISINDi A VORDOGUM
FYLGIRIT 56
í aðstæðum þeirra og aðbúnaði geta haft neikvæð áhrif á líðan
þeirra og heilsu.
Aðferðir: Eigindlegar aðferðir voru notaðar til að afla gagna við
rannsóknina. I fyrsta lagi voru gerðar vettvangsathuganir þar
sem rannsakandi dvaldi á vinnustöðunum báðum og safnaði
eigindlegum gögnum um aðstæður, samskipti og líðan starfs-
manna. í kjölfar greiningar gagna frá vettvangsathugunum tók
rannsakandi viðtöl við átta starfsmenn á báðum vinnustöðum.
Auk gagna frá vettvangsathugunum og viðtölum voru skýrslur
um skipulag og starfsmannamál vinnustaðanna tveggja notaðar
við úrvinnslu gagna.
Niðurstöður rannsóknanna sýna að starfsfólk í eldhúsi og
þvottahúsi Landspítala vinnur við mjög krefjandi aðstæður og
álag á starfsmenn er umtalsvert. Þrátt fyrir erfiðar aðstæður í
vinnuumhverfi njóta margir starfsmenn vinnunnar og líður vel
í starfi. Mikilvægustu þættir sem hafa áhrif á vellíðan starfs-
manna eru uppbyggjandi samskipti við starfsmenn og stjórn-
endur, sérstaklega næsta yfirmanna. Niðurstöður benda einnig
til þess að starfsmenn sem hafa áhuga og sýna ábyrgð gagnvart
eigin velferð og annarra í starfi hafa meiri möguleika til að hafa
yfirsýn yfir störf sín og aðstæður. Slík yfirsýn eykur möguleika
til að sjá tækifæri á vinnustaðnum til að hafa jákvæð áhrif á eigin
vinnuaðstæður og líðan í starfi.
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar styðja niðurstöður
erlendra rannsókna um jákvæð áhrif góðra samskipta á líðan
starfsmanna og áhrif stjórnunarhátta næsta yfirmanns á velferð
starfsmanna. Jafnframt styðja niðurstöðurnar rannsóknir um
mikilvægi þess að starfsmenn hafi áhrif á eigin störf og tengsl
þess við líðan og árangur í starfi.
V-79 Lykilhlutverk deildarstjóra hjúkrunar - tengsl
uppbyggjandi samskipta og öryggis sjúklinga og
starfsmanna
Sigrún Gunnarsdóttir
Þróunarskrifstofu hjúkrunarforstjóra Landspítala
sigrungu@landspitali.is
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna vinnuumhverfi hjúkr-
unarfræðinga og ljósmæðra og tengsl þátta í vinnuumhverfi
við líðan starfsmanna og gæði þjónustunnar. Með rannsókninni
var leitast við að koma auga á leiðir til að hafa jákvæð áhrif á
vinnuumhverfi og líðan starfsmanna og þar með jákvæð áhrif á
velferð sjúklinga.
Fræðilegur bakgrunnur eru kenningar um forystu í heilbrigð-
isþjónstunni, gagnreynd þekking um skipulag sjúkrahúsa og
kenningar um kulnun. Fyrri rannsóknir sýna tengsl á milli
starfsánægju og styðjandi þátta í starfsumhverfi, einkum stuðn-
ings stjórnenda og jákvæðra samskipta lækna og hjúkrunar-
fræðinga. Jafnframt sýna fyrri rannsóknir jákvæð tengsl á milli
styðjandi starfsumhverfis og gæða þjónustunnar.
Aðferðir: Gerð var spurningalistakönnun með spurningum
um þætti í vinnuumhverfi, starfsánægju, einkenni kuln-
unar og viðhorf starfsmanna til gæða þjónustunnar, alls um 100.
Spurningalistinn er þýdd og staðfærð útgáfa erlendra mælitækja
sem hafa verið prófuð í erlendum rannsóknum.
Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að mikilvægustu þættir í
starfsumhverfi á Landspítala eru styðjandi stjómunarhættir
deildarstjóra hjúkrunar, mönnun og gott samstarf lækna og
hjúkmnarfræðinga. Stuðningur stjórnenda í sviðsstjórn og
framkvæmdastjórn hafa minna vægi. Rannsóknir staðfestir mik-
ilvægi góðra stjórnunarhátta fyrir árangur sjúkrahúsa, einkum
lykilhlutverk næsta yfirmanns í þessu sambandi.
Ályktanir: Niðurstöðumar staðfesta enn fremur mikilvægi
fullnægjandi mönnunar fyrir öryggi starfsmanna og sjúklinga.
Niðurstöður rannsóknarinnar sýna ekki marktæk tengsl á milli
starfsánægju og stjómunarhátta í efra stjórnlagi. Mikilvægt er
að rannsaka frekar stjórnunarhætti sviðsstjóra og framkvæmda-
stjóra og hugsanleg áhrif þeirra á árangur þjónustunnar og
ánægju starfsmanna.
V-80 Stuðningur við millistjórnendur - starfsþróun
deildarstjóra. Þátttökurannsókn með deildarstjórum
hjúkrunar á Landspítala
Sigrún Gunnarsdóttir
Þróunarskrifstofu hjúkrunarforstjóra Landspítala
sigrungu@landspitali. is
Starfsþróun er hluti af starfi allra hjúkrunarfræðinga og felur
í sér styrkingu á hæfni og getu. Starfsþróun er markvisst ferli
og er sameiginlegt verkefni vinnuveitanda og starfsmanna.
Vinnuveitandi er ábyrgur fyrir því að skapa umgjörð og
tækifæri til starfsþróunar og starfsmaður ber ábyrgð á að vera
meðvitaður um starfsumhverfi sitt, setja sér raunhæf markmið
til framtíðar og nýta tækifæri til starfsþróunar.
Starfsþróun heilbrigðisstétta hefur áhrif á gæði þjónustunnar
og starfsánægju. Undanfarin ár hefur verið lögð aukin áhersla
á starfsþróun hjúkrunarfræðinga og ljósmæðra. Starfsþróun í
hjúkrun nær til allra hópa hjúkrunarfræðinga miðað við aldur,
reynslu og starfssvið. Starfsþróun stjómenda er mjög mikilvæg á
tímum hraðra breytinga og aukins álags í heilbrigðisþjónustunni.
Á Landspítala er unnið að starfsþróun stjórnenda. Hluti af því
starfi er þátttökurannsókn sem felur í sér fræðslu og markvissan
stuðning við deildarstjóra í hjúkmn. Grundvallarhugtak rann-
sóknarinnar er styrkjandi stjórnun (e. organizational empower-
ment) og er markmið rannsóknarinnar að auka starfsánægju
deildarstjóra og styrkja þá í starfi. Þátttakendur nota ígrundun í
starfi til að auka innsæi og skilning á árangursríkum aðferðum
í stjórnun.
Árangur rannsóknarinnar er metinn með megindlegum og eig-
indlegum aðferðum.
Niðurstöður sýna góðan árangur. Deildarstjórarnir (n=19) telja
ígrundun í starfi tengjast aukinni starfsánægju og vera mik-
ilvægt tækifæri til að vaxa í starfi.
Ályktanir: Rannsóknin bendir til þess að ígrundun í starfi sé
árangursrík leið fyrir deildarstjóra hjúkrunar til að læra og
vaxa í starfi. Fræðsla um stjórnun og markviss stuðningur er
mikilvægur liður í starfsþróun stjórnenda. ígmndun í starfi er
ákjósanleg leið til að styðja við starfsþróun stjómenda í hjúkrun.
Igrundun er leið til að auka hæfni í starfi, árangur þjónustunnar
og starfsánægju stjórnenda.
40 LÆKNAblaðið 2008/94