Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 28

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 56
á meðgönguna. Aftur á móti dró úr algengi þunglyndiseinkenna
eftir því sem leið á meðgönguna. A hinn bóginn var algengi kvíða
og þunglyndis aftur orðið áþekkt níu vikum eftir barnsburð.
Streita var mest á 16. viku meðgöngu, hopaði eftir því sem nær
dró fæðingu en hækkaði svo aftur níu vikum eftir barnsburð. Þá
kom í ljós að aldur þátttakenda hefur áhrif á algengi.
Ályktun: í rannsóknum á geðheilsu kvenna í tengslum við
meðgöngu og fæðingu er mikilvægt að einblína ekki eingöngu
á þunglyndi eftir barnsburð, heldur athuga einnig geðheilsu
þeirra á meðgöngunni og kanna einnig áhrifaþætti kvíða og
streitu samhliða þunglyndi.
V-48 Vefjaræktun berkjufruma í þrívíðu umhverfi er háð
samskiptum við æðaþel
Ivar Þór Axelsson1, Ólafur Baldursson1'2, Magnús Karl Magnússon1,
Þórarinn Guðjónsson1
'Rannsóknastofu í stofnfrumufræðum, blóðmeinafræðideild Landspítala
og lfffærafræði læknadeildar H, 2lungnalækningadeild Landspítala
ivarax<Sgmail. com
Inngangur: Rannsóknir benda til að vefjastofnfrumur í berkjum
sé að finna meðal basal fruma. Við höfum nýlega búið til
berkjufrumulínuna VAIO (Halldorsson et al. ln Vitro Cell. and Dev.
Biol. 2007). VAIO sýnir basalfrumueiginleika og getur meðal
annars myndað aðrar frumugerðir lungna í rækt sem bendir
til stofnfrumueiginleika hennar. Nýlegar rannsóknir benda til
að æðaþelsfrumur spili stórt hlutverk í vefjamyndun ýmissa
líffæra. Þrátt fyrir nálægð æðaþelsfruma og þekjuvefsfruma í
lungum þá er lítið vitað um áhrif æðaþels á vöxt og sérhæfingu
lungnaþekjufruma.
Markmið: Að kanna áhrif æðaþelsfruma á vöxt og sérhæfingu
VAIO berkjufrumulínunnar í þrívíðri frumuræktun.
Efni og aðferðir: Samræktir VAIO og æðaþelsfruma úr
naflastreng voru settar upp við þrívíð ræktunarskilyrði í geli
sem inniheldur uppleysta grunnhimnu (reconstituted basement
membrane, rBM). Ræktunum var fylgt eftir í fasakontrast
smásjá í þrjár vikur og sem viðmið voru VAIO frumur og
æðaþelsfrumur ræktaðar sitt í hvoru lagi. í lok ræktunartíma
voru gel frystiskorin og mótefnalituð gegn kennipróteinum til
greiningar á frumugerðum greinóttra þyrpinga. Hliðstætt voru
litaðar vefjasneiðar úr heilbrigðum lungavef.
Niðurstöður: VAIO frumur ræktaðar einar og sér í rBM mynda
kúlulaga frumuþyrpingar. Æðaþelsfrumur ræktaðar á sama hátt
sýna engin merki um skiptingu og koma fyrir í ræktinni sem
stakar frumur. Við samrækt frumugerðanna á sér stað greinótt
formmyndun VAIO frumulínunnar sem líkist berkjugöngum
tengdum lungablöðrum. Mótefnalitun með 4-integrin og öðrum
kennipróteinum staðfestir þekjuvefsuppruna berkjuganganna.
Ályktun: Niðurstöður okkar benda til þess að VAIO frumulínan
búi yfir stofnfrumueiginleikum, sem dregnir eru fram á
yfirborðið í samskiptum við æðaþelsfrumur. Áframhaldandi
rannsóknir beinast að frekari greiningu á vefjaræktunarlíkaninu
og þeim þáttum sem æðaþelið seytir og stuðla að greinóttri
formbyggingu VAIO í þrívíðum ræktunum.
V-49 Hlutverk protein tyrósín fosfatasa 1B (PTP1B) í
brjóstastofnfrumulínunni D492
Bylgja Hilmarsdóttir, Katrin Ósk Guðmundsdóttir, Ragnar Pálsson,
Þórarinn Guðjónsson, Magnús Karl Magnússon
Rannsóknastofu í stofnfrumufræðum, blóðmeinafræðideild Landspítala,
líffærafræði læknadeildar HÍ
bylgjah@gmail. com
Inngangur: PTPlb tyrosín fosfatasi er skráður af geni (PTPNl)
sem staðsett er á 20ql3, en á þessu svæði er algengt að finna
mögnum í brjóstaæxlum. D492 er brjóstastofnfrumulína
(Gudjonsson et al G&D 2002) sem var gerð ódauðleg
með víxlveirugenaferju sem flutti æxlisgenin E6/E7 inn í
genamengi hennar. Innskotsstaður víxlveirugenaferjunnar var
einangraður með Inverse PCR (iPCR) þar sem finna mátti
DNA röð víxlveirunnar í erfðamengi D492. BLAST leit leiddi
í ljós að innskotsstaðurinn var á litningi 20ql3.1 eða um 95
kílóbasa neðan við PTPIN genið. í ljósi þessarar staðsetningar
innskostsins höfum við mikinn áhuga að rannsaka hvaða áhrif
innskotið hefur á virkni PTPlb í D492 samanborið við aðrar
brjóstaþekjufrumur.
Markmið: Að kanna hvaða áhrif PTPlb hefur á eiginleika
D492 frumulínunnar og hvort að þau megi að hluta til rekja til
innskots á E6/E7 í genamengi frumulínunnar.
Aðferðir: Ræktun frumna í tvívíðri rækt, Western blettun,
notkun lyfjahindra í frumurækt og flæðifrumusjárgreining.
Niðurstöður: Westem blettun leiddi í ljós að tjáning PTPlb
próteinsins er mun meiri í D492 frumulínunni en í ferskum
(primary) bróstþekjufrumum. Þetta bendir til að víxlveiran
hafi áhrif á genatjáningu frumulínunnar. Til að kanna starfrænt
hlutverk PTPlb í D492 voru áhrif sértæks PTPlb hindra könnuð
á D492 og fleiri frumulínur. Fyrstu niðurstöður gefa til kynna
að PTPlb próteinið sé mikilvægt í D492 frumulínunni þar
sem 16uM styrkur af hindra nægir til að framkalla víðtækan
frumudauða (IC50 fyrir hindrann er 8uM). Hindrinn hefur
ekki slík áhrif MCF-7, sem er krabbameinsfrumulína úr brjósti.
Vinna við frumuflæðisjárgreining er gangi sem staðfestir mikinn
frumudauða. Ekki er ljóst á núverandi tímapunkti hvort að
frumudauðinn orsakist af stýrðum frumudauða eða almennum
frumudauða (nekrósu)
Ályktanir: Innskotstaður víxlgenaferjunnar í D492 er mjög
áhugaverður og virðist hafa áhrif á tjáningu gensins PTPIB
í frumulínunni. D492 er mjög viðkvæm fyrir lyfjahindrun
á PTPIB sem gefur til kynna mikilvægi gensins fyrir hana.
Áframhaldandi rannsóknir miða að því að þagga niður tjáningu
PTPNl með RNAi tækni og kanna hvaða áhrif það hefur
stofnfrumueiginleika D492.
V-50 Ómega-3 fjölómettaðar fitusýrur draga úr tjáningu
á yfirborðssameindum sem taka þátt í vakasýningu og
ræsingu T-frumna
Arna Stefánsdóttir1-2, Ingibjörg Harðardóttir2, Jóna Freysdóttir1-3
'Rannsóknastofu í gigtsjúkdómum, Landspítala, 2læknadeild HÍ,
’ónæmisfræðideild Landspítala
jonaf@landspitali.is

28 LÆKNAblaðið 2008/94