Frjáls verslun - 01.09.2009, Blaðsíða 128

128 F R J Á L S V E R S L U N • 8 . - 9 . T B L . 2 0 0 9
og byggja upp. Í fyrrahaust fannst mér ég
vera að stjórna ágætu fyrirtæki sem var að
berjast í mörgum nýjungum.“ Nýlega hafði
verið kynnt nýtt sorphirðukerfi til heimila
og búið að breyta nokkrum bensínbílum í
metanbíla. Menn hugsuðu sem svo að ekki
gæti ruslið farið og ekki minnkað. Það væri
eilíft. „En hlutirnir gerast hratt og allt í einu
hrundu bankarnir.“
Samdráttur mikill
Íslenska gámafélagið var með erlenda
starfsemi, dýpkunarskip í Danmörku, og
lagðist hún niður á tveimur mánuðum. Þá
varð 70% minnkun í þjónustu við bygging-
ariðnaðinn, 40% minnkun í smávöruverslun
og 60% minnkun í hafnargerð sem stefnir
í að hverfi. Það kom sér vel að fyrirtækið
var með þjónustu við mörg sveitarfélög en
mörg hótuðu riftun á samningum ef samn-
ingsupphæðir yrðu ekki lækkaðar. Þetta
var veruleikinn sem blasti við. Það varð fyr-
irtækinu kannski til happs að stjórnendur
höfðu tekið þá meðvituðu ákvörðun að snúa
viðskiptunum meira að sveitarfélögum og
opinberum fyrirtækjum sem gerði það að
verkum að ÍG var nokkuð öruggt.
Hugsað um fólkið
Eftir bankahrunið gerðu menn sér grein fyrir
því að þeir máttu ekki festast í peninga-
hugsuninni einni heldur yrðu þeir að snúa
sér að því að peppa fólkið upp, enda leið
því almennt illa. Fara þurfti í sparnaðar-
aðgerðir og ákveðið var að segja strax upp
þeim sem þurftu að fara til að klára ferlið
svo hægt væri að byggja upp það fólk sem
eftir væri. Jón Þórir sagði að öllu máli skipti
að fólkið gæti unnið vinnuna sína. Farið var
í að finna hlutverk fyrir fólk og það upplýst
um stöðu mála svo það gerði sér grein fyrir
því að vandamál eigenda eru ekki endilega
vandamál fyrirtækisins. Það stóð mjög
styrkum fótum og ekki fara alltaf saman
hagsmunir eigenda og fyrirtækis, að sögn
Jóns Þóris. „Það er erfitt að vera eigandi
og við ákváðum að taka allar ákvarðanir út
frá hagsmunum fyrirtækisins en láta okkar
hagsmuni bíða og vona að það gerði að
verkum að við værum að byggja upp betra
fyrirtæki.“
Yfirvinna var skorin niður en jafnfram
ákveðið að lækka ekki laun.Viðbrögð fólks-
ins voru ótrúlega góð þegar það fékk að vita
þetta, en á móti kom að það var spurt hvort
ekki gæti komið á móti aukin framlegð inn
í fyrirtækið. Niðurstaðan er sú að starfs-
menn sýndu og sönnuðu að þeir kunnu að
meta þessa ákvörðun að mati Jóns Þóris og
hlutfall launa hefur aldrei verið lægra í veltu
fyrirtækisins. Starfsmenn komu sjálfir með
hugmyndir að breytingum, sumt gekk upp
en annað ekki. Vaktakerfið var skorið upp.
Salan var endurskipulögð og í stað þess
að leita nýrra viðskiptavina fóru sölumenn
í að hlúa að þeim sem fyrir voru, til dæmis
að sýna hvernig hagræða mætti í rekstri.
Jafnfram kynntu sölumenn viðskiptavinum
þjónustuna sem Gámafélagið gæti veitt
þeim og með því náðist lengri þjónustu-
samningur og reikningarnir hækkuðu.
Margvísleg hagræðing
Jákvæð breyting varð þegar hætt var að
nota innheimtufyrirtæki úti í bæ og lögfræð-
ingur ráðinn inn í fyrirtækið sem skyldi vinna
með viðskiptavinunum beint og taka strax á
þeim vanda sem kynni að skapast. „Þetta
hefur gefið alveg ótrúlega góða raun. Í dag
er miklu minna útistandandi hjá félaginu
en fyrir ári,“ sagði Jón Þórir. Til viðbótar við
þetta var farið í hefðbundnar sparnaðar-
aðgerðir: endurskipulagningu innkaupa,
betri nýtingu hluta og reynt var að flytja
aðkeypta þjónustu inn í fyrirtækið sjálft.
Upplýsingaflæðið til starfsmanna var stór-
aukið og þeim leyft að fylgjast með og þeir
látnir vita að fyrirtækið væri á réttri leið.
Íslenska gámafélagið hafði verið end-
urvinnslufyrirtæki en endurvinnsluhugs-
unin var ekki beinlínis 2007-hugsun en
nú náði hún til miklu fleiri aðila en áður.
Endurvinnsla, endurnýting, sjálfbærni og
græn orka átti allt í einu upp á pallborðið og
komst í tísku. „Fyrirtækið breyttist úr rusla-
fyrirtæki í flott fyrirtæki!
Við höfðum gífurlegt forskot á önnur fyr-
irtæki af því að við höfum alltaf vitað hvert
við ætluðum og byrjuðum löngu áður en
kreppan kom og í ljós kom að kreppan var
okkar tími.“
Jón Þórir sagði að tækifærin væru
gífurleg og verðmætin sem liggja í end-
urvinnslu væru mikil. Markmiðið væri að
innan tveggja ára verði flest ökutæki ÍG
drifin með metangasi og allir Íslendingar
farnir að flokka ruslið í þrjár heimilistunnur.
Endurvinnslan getur þýtt evrur í kassann
ef endurvinnanlegt sorp er flutt úr landi.
Þriggja tunnu kerfið er nú þegar komið í
10 til 12 sveitarfélög og menn eru að venj-
ast hugsuninni að flokka. Þá er að hefjast
framleiðsla hér úr endurvinnanlegum efnum
og hugmyndir eru uppi um að framleiða
líkkistur úr endurunnum pappa.
Íslenska gámafélagið fékk í ár kuð-
unginn, umhverfisverðlaun umhverfisráðu-
neytisins. Það hefur auk þess tekið upp
umhverfisstefnu sem fylgt veður fast eftir
og er í samvinnu við Háskóla Íslands,
Háskólann í Reykjavík og Keilir og verður sú
samvinna efld. Jón Þórir sagði að lokum:
„Við hlökkum til ársins 2010.“
Endurvinnsluþorp
Árið 2007 var ákveðið að koma upp endurvinnsluþorpi á svæði Íslenska
gámafélagsins í Gufunesi þar sem áður var Áburðarverksmiðja ríkisins. Enn
er þetta afskaplega óaðlaðandi staður, líkastur austur-þýsku eða rússneskt
iðnaðarhverfi að því er Jón Þórir forstjóri segir. Þarna eru ristastór, ljót hús
en þessu á að breyta í aðlaðandi endurvinnsluþorp og þangað getur fólk
komið og fengið hugmyndir og ráðgjöf. Í þessari miðstöð endurvinnslu á
Íslandi mun rísa fræðslusetur auk annars. Áætlað var að ljúka verkefninu
árið 2018 en ætlunin er setja markið fyrr til að rífa upp byggingariðnaðinn.
HVATNINGARRÁÐSTEFNA stjórnvísi: