Læknablaðið - 01.07.2014, Side 17

LÆKNAblaðið 2014/100 385
Inngangur
Lög og reglur gera skýra grein fyrir réttindum sjúk­
linga og skyldum heilbrigðisstarfsfólks. Þannig á hver
sjúklingur rétt á fullnægjandi upplýsingum um sitt
heilsufar, kvilla og batahorfur, auk skilmerkilegra
leiðbeininga um meðferð. Fólk á samkvæmt lögum að
fá bestu mögulegu heilbrigðisþjónustu sem unnt er að
veita á hverjum tíma.1 Þrátt fyrir niðurskurð fjárveit­
inga til heilbrigðiskerfisins undanfarin ár teljast gæði
íslenskrar heilbrigðisþjónustu mikil í samanburði við
flest önnur vestræn ríki2 en lítið er vitað um upplifun
sjúklinga af þjónustunni.
Hérlendis hafa þó verið framkvæmdar nokkrar
rannsóknir til að kanna ánægju og/eða upplifun sjúk­
linga eða aðstandenda þeirra varðandi þjónustu í heil­
brigðiskerfinu. Þær rannsóknir eru að mestu byggðar
á sérsniðnum spurningalistum fyrir afmarkaða hópa
sjúklinga3­6 en einnig má finna svokallaðar eigindlegar
rannsóknir á þessu efni.7­10 Rannsóknir á ánægju og
upplifun sjúklinga geta verið mjög mikilvægar til að
meta gæði þjónustunnar og mögulegar brotalamir.
Erlendis hafa verið gerðar allmargar rannsóknir á
hversu ánægðir sjúklingar hafa verið með samskipti sín
við mismunandi þjónustueiningar innan heilbrigðis­
kerfisins. Þær hafa meðal annars kannað ánægju sjúk­
linga með heilsugæslu,11 þjónustu á bráðamóttöku12,13
eða sérhæfðari þjónustu, eins og krabbameinsmeð­
ferð14 eða brjóstverkjamóttöku.15 Líkt og hér á landi hafa
niðurstöður slíkra rannsókna oft takmarkast af notkun
sérsniðinna spurningalista sem hafa þann kost að gefa
svör við ákveðnum spurningum en nýtast ekki við
inngangur: Heilbrigðisþjónusta á Íslandi hefur þótt standa ágætlega í
alþjóðlegum samanburði en reynsla sjúklinga af samskiptum við heilbrigð-
iskerfið hefur ekki mikið verið rannsökuð. Markmið þessarar rannsóknar
var að kanna upplifun sjúklinga af þjónustu og samskiptum við heilbrigðis-
starfsfólk á Hjartagátt Landspítala.
aðferðir: Spurningalisti byggður á Patient Satisfaction Questionnaire III
var sendur til einstaklinga sem komu á Hjartagátt Landspítala frá 1. janúar
til 29. febrúar 2012. Spurningalistinn var í formi fullyrðinga og gáfu þátttak-
endur til kynna hversu sammála eða ósammála þeir voru þeim á skala frá
1-5. Við greiningu gagna var notast við lýsandi tölfræði, Cronbach's alpha
við greiningu á innra samræmi kvarðanna og þáttagreiningu. Hópar voru
bornir saman með Wilcoxon-Mann-Whitney og Kruskal-Wallis prófum og
fylgni metin með fylgnistuðlum Pearson og Spearman.
niðurstöður: Spurningalistinn var sendur til 485 einstaklinga og 275
(57%) svöruðu. Miðgildi (spönn) aldurs þeirra sem svöruðu var 62 (19-
95) ár og 132 (48%) voru konur. Innra samræmi var hátt í öllum kvörðum
spurningalistans nema einum. Meðaleinkunn úr öllum spurningalistanum
var 6,8±1,0 (af 10). Alls voru 91% þeirra sem svöruðu ánægðir með fram-
komu lækna, 86% með framkomu hjúkrunarfræðinga og annars starfs-
fólks og 88% ánægðir með þá þjónustu sem þeir fengu. Hins vegar fannst
25% einstaklinga útskýringar á einkennum sínum ekki fullnægjandi og
eftirfylgni ábótavant.
Ályktanir: Almennt virðast skjólstæðingar Hjartagáttar ánægðir með
þjónustuna sem þeir fá. Niðurstöður benda þó til að bæta megi þjónustu
á sumum sviðum, einkum hvað varðar upplýsingagjöf við útskrift og eftir-
fylgni.
ÁGRIp
aðrar aðstæður og gera samanburð rannsókna erfiðan.16
Spurningalistinn Patient Satisfaction Questionnaire III
(PSQ­III) var þróaður til að meta ánægju einstaklinga úr
almennu þýði með veitta heilbrigðisþjónustu17,18 og hefur
verið nokkuð vel rannsakaður með tilliti til áreiðanleika
og réttmætis.11,14,16,19
Hjartagátt Landspítala er starfseining sem sinnir
bráðveikum sjúklingum með einkenni sem líklegt þykir
að stafað geti frá hjarta. Þar hafa meðal annars verið þró­
aðir verkferlar til að stuðla að kerfisbundinni nálgun við
greiningu og meðferð sjúklinga með skilgreind vanda­
mál eins og brjóstverk og gáttatif. Slíkir verkferlar hafa
áhrif á samskipti læknis og sjúklings þar sem áhersla
er lögð á skjóta og skilvirka þjónustu sem skapað getur
hættu á að samskipti verði ópersónuleg. Þetta getur svo
leitt til þess að sjúklingar myndi ekki jafngóð tengsl við
lækna og annað heilbrigðisstarfsfólk eins og æskilegt
væri.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna viðhorf
sjúklinga sem leituðu á Hjartagátt Landspítala í janúar
og febrúar 2012, einkum ánægju með veitta þjónustu,
miðlun upplýsinga og viðmót og framkomu heilbrigðis­
starfsfólks. Enn fremur var markmiðið að athuga nota­
gildi íslenskrar þýðingar spurningalistans PSQ­III.
Efniviður og aðferðir
Leyfi fyrir rannsókninni voru veitt af Siðanefnd Land­
spítala (15/2012) og Persónuvernd (2012020280VEL).
Aflað var upplýsts samþykkis þátttakenda.
Greinin barst
11. desember 2013,
samþykkt til birtingar
3. júní 2014.
Engin hagsmunatengsl
gefin upp.
Viðhorf sjúklinga til veittrar þjónustu
og viðmóts heilbrigðisstarfsfólks
á Hjartagátt Landspítala
Margrét Hlín Snorradóttir1 læknanemi, Davíð O. Arnar1,2 læknir, Ragnar F. Ólafsson3 sálfræðingur, Runólfur Pálsson1,2 læknir,
Ólafur Skúli Indriðason2 læknir
1Læknadeild Háskóla
Íslands, 2lyflækningasviði
Landspítala,
3Námsmatsstofnun.
Fyrirspurnir:
Ólafur Skúli Indriðason
olasi@landspitali.is
R a n n S Ó k n
flútikasón +
nýr valkostur í meðferð astma
Fyrsta astmalyfið sem sameinar sterkan barkstera,
flútikasón1 og hraðvirkan β2 örva, formóteról2
formóteról
flutiform®
– Sterkur barksteri1 og hraðvirkur LABA2*
– Sýnilegur skammtateljari
– 3 styrkleikar
Ábending: Flutiform® er ætlað til reglulegrar meðferðar við astma þegar
notkun samsetts lyfs (innúðalyfs með barkstera og langvirkum β2 örva)
er viðeigandi3
Flutiform®50/5 og 125/5 fyrir fullorðna og unglinga (>12 ára), flutiform®
250/10 fyrir fullorðna (>18ára)
Heimildir: 1. Adams, N. P. et al. Copyright© 2010, The Cochrane Collaboration. Published by JohnWiley & Sons, Ltd. 2. Bodzenta-Lukaszyk, A. et al. Respiratory Medicine (2011) 105, 674-682 3. Samantekt á eiginleikum lyfs (spc) www.serlyfjaskra.is *LABA = formóteról
LD
11
40
20
1