Læknablaðið - 01.07.2014, Blaðsíða 38

406 LÆKNAblaðið 2014/100
þá var hún í rauninni orðin verklaus. Við
sáum að þarna var hörkustarfskraftur og
réðum hana að blaðinu og sáum ekki eftir
því. Í fyrstu sá hún um auglýsingarnar og
vann efni í fréttabréfið en varð síðar rit­
stjórnarfulltrúi.“
Skrifstofur Læknafélagsins voru á
þessum árum í Domus Medica og var þar
nokkuð þröngt um starfsfólkið. „Starfsað­
staða Læknablaðsins var í öðrum endanum
á fundarherbergi Læknafélagsins og
það fór ekki hjá því að hluti af vinnunni
færi fram heima hjá manni. Ég var með
samning við konuna um borðstofuborðið.
Ég hafði það til afnota alla virka daga
gegn því að hreinsa það á föstudögum svo
hægt væri að borða við það um helgar.
Þetta gekk ágætlega. Starfsandinn á skrif­
stofu læknafélaganna og Læknablaðsins var
einstaklega góður og við nutum algjörs
trausts stjórnar beggja félaganna sem
skiptu sér aldrei af ritstjórn blaðsins.“
Hér staldrar Örn við og verður íbygg­
inn á svipinn. „Það var að vísu gerð
tilraun til þess að selja Læknablaðið og
útgáfufyrirtæki í Reykjavík gerði tilboð
í það. Einhverjum þótti þetta álitlegur
kostur en stjórnir félaganna höfnuðu
þessu enda hefði það verið mesta óráð.“
Samstarf við höfunda og
auknar kröfur um gæði greina
Ásamt meðritstjórum sínum lagði Örn
áherslu á gæði þeirra greina sem birtar
voru í Læknablaðinu og mikið starf var
unnið við að hefja ritrýni og meðhöndlun
greina á sem hæstan stall. „Þegar ég kom
að blaðinu var þetta nokkuð snúið þar sem
reglur um útgáfu sérfræðileyfa til handa
læknum sem hlotið höfðu II. einkunn
voru þannig að þeir þurftu að skrifa sér­
fræðiritgerð til að færa sönnur á þekkingu
sína og Læknablaðinu bar skylda til að birta.
Þegar ég tók við lágu fyrir nokkrar greinar
af þessum toga sem voru vægast sagt
ekki birtingarhæfar og við hreyfðum því
fljótt að þessa skyldu blaðsins yrði að fella
niður. Það fór gríðarleg vinna í að gera
þessar greinar birtingarhæfar en samhliða
unnum við að því að fá reglugerð heil­
brigðisráðuneytisins breytt og birtingar­
skyldu blaðsins fellda niður, sem tókst á
endanum. Við höfðum líka fylgst vel með
því sem var að gerast erlendis og gerðum
okkar ítrasta til að tileinka okkur bestu að­
ferðir við ritrýni og allir sem við leituðum
til með ritrýni greina brugðust fljótt og vel
við. Ég hafði heyrt af því að í hinum harða
heimi samkeppninnar erlendis kæmi fyrir
að ritrýnar tefðu birtingu greina vegna
eigin skrifa en það urðum við aldrei varir
við hér heima. Nálægðin á sér nefnilega
ekki síður jákvæðar hliðar en neikvæðar.
Sumir voru þó ekki alls kostar sáttir við
kröfur blaðsins um að allur texti greina
skyldi vera á góðri íslensku. Þýðingar
einstakra orða stóðu stundum í sumum
höfundum en það leystist alltaf farsællega
á endanum. Við lögðum áherslu á að sam­
hliða auknum kröfum um gæði greinanna
þá unnum við með og leiðbeindum höf­
undunum um hvernig best væri að ganga
frá greinunum. Ritrýnarnir sinntu því
hlutverki mjög vel og þetta leiddi til þess
að yfirleitt birtust allar greinar á endanum
í blaðinu. Stundum kom þó fyrir að grein­
ar voru þess eðlis að við ráðlögðum höf­
undi að leita frekar eftir birtingu annars
staðar, en það var eðlilegt og kom ekki til
árekstra þess vegna.“
Áherslan á íslenskar þýðingar allra
fræðiorða er birtast í Læknablaðinu átti
sér sínar spaugilegu hliðar. „Ég fékk eitt
sinn bréf frá íslenskum lækni búsettum
erlendis; hann var öskureiður yfir því
að hann væri hreinlega hættur að skilja
Læknablaðið, því hann þekkti ekki öll þessi
íslensku nýyrði. En þetta var ekki nein
stefnubreyting sem við innleiddum. Guð­
mundur Hannesson, stofnandi og fyrsti
ritstjóri Læknablaðsins lagði þessa línu
strax í upphafi. Hann þýddi sjálfur og
gaf út fyrsta orðasafn læknisfræðiheita á
íslensku og Læknablaðið hefur alltaf fylgt
þessari stefnu. Okkar innlegg fólst í því
að hefja á þessum árum skipulega íðorða­
smíð ásamt útgáfu íðorðasafns og að sjálf­
sögðu nýttum við okkur það við ritstjórn
Læknablaðsins. Mörg nýyrðanna sem urðu
til á þessum tíma birtust síðan í fyrsta
sinn á prenti í Læknablaðinu. Þetta hélst
allt í hendur og hefur alltaf gert. Fleiri
faggreinar hafa unnið mikið og gott starf
á þessum vettvangi; ég nefni bara verk­
fræðinga og bílgreinasambandið sem hafa
gefið út ítarleg íðorðasöfn. Íðorðafræðin er
merkileg grein útaf fyrir sig og þar gilda
mjög ákveðnar reglur. Við nutum þess
að hafa Magnús Snædal málfræðing sem
okkar sérfræðing í þessu efni um árabil.
Hann ritstýrði íðorðasafninu og sam­
starfið við hann var algerlega snurðulaust.
Hann var hæglátur en ákveðinn og þegar
hann var búinn að lýsa skoðun sinni á
orðanefndarfundum var málið yfirleitt
útrætt.“
Hvað útlit blaðsins varðar segir Örn
að engar róttækar breytingar hafi verið
gerðar í hans ritstjórnartíð. „Við héldum
okkur við sömu blaðstærð allan tímann
og gerðum litlar breytingar á uppsetningu
efnis þó vissulega hafi eitt og annað smá­
legt breyst í gegnum árin. Ég held að okk­
ur hafi tekist með þessu brölti öllu saman
að skila blaðinu í sómasamlegu ástandi
af okkur og blaðið hefur alltaf verið í
stöðugri framþróun. Læknablaðið í dag er
betra blað en það var fyrir 25 árum og það
er eðlilegt. Þannig á að það að vera.“
Í T i l E F n i 1 0 0 Á R a Ó S l i T i n n a R Ú T G Á F U l æ k n a b l a ð S i n S
Örn í Iðnó á 100 ára afmæli blaðsins. Vinstra megin við hann er Sigurbjörn Sveinsson fyrrum formaður LÍ.
Mynd: Arnaldur Halldórsson.