Læknablaðið - 01.07.2014, Blaðsíða 47

LÆKNAblaðið 2014/100 415
U M F J Ö l l U n O G G R E i n a R
Það er gaman að rölta inn í musteri ís­
lenskrar menningar, Landsbókasafn
Íslands – Háskólabókasafn eins og það
heitir fullu nafni en Þjóbó í munni yngri
kynslóða. Þar eru til húsa gagnagrunn­
arnir þrír sem eru risavaxin framlenging á
þjónustu bókasafnsins og skref langt inn í
nútímann: handrit.is, baekur.is og timarit.
is. Það merkilega í þessu samhengi er að
afnot og skoðun alls efnis þarna inni er
ókeypis og mun vera einsdæmi í okkar
litla heimi að þjóðarsafn hafi með þessum
hætti opnað sitt safn uppá gátt fyrir lærða
og leika jafnt.
Læknafélag Íslands færði Læknablaðinu
þá gjöf á afmælisári að fá blaðið skannað
inn á timarit.is – og nú er það í höfn: 85
árgangar (1915­1999), 662 tölublöð, 35.000
blaðsíður, – 2354 greinar hafa verið
skráðar úr timarit.is og er nú að finna í
Gegni og á leitir.is þannig að bókasafns­
skráningarkerfið og timarit.is tengjast. Frá
árinu 2008 hefur verið opið fyrir Google
að tengjast textum á timarit.is og þar með
liggur allt efni þar opið fyrir áhugasama
lesendur.
Það er Örn Hrafnkelsson sem leiðir
mig í allan sannleik um þetta. Hann hefur
starfað á bókasafninu síðan 1993, þá var
hann gómaður glóðvolgur á tröppum
gamla Landsbókasafnsins á Hverfisgöt­
unni og hefur ekki sloppið út síðan. Rósa
Bjarnadóttir verkefnisstjóri hefur séð um
innfærslu blaðsins á netið hjá safninu.
Að sögn Arnar eru nærri öll tímarit
fram til 1940 komin inn, þó ekki eitt hið
veigamesta, Tímarit Máls og menningar.
Alls eru 900 titlar (af um 1600) á vefnum
(4,5 milljónir blaðsíðna), stór og smá
tímarit, dagblöð, vikurit, héraðsblöð og
margt fleira. Áhugi fyrir efni vefsins eykst
stöðugt og nú nota um 2500 manns vefinn
daglega. Í kjallara safnsins er skanni
sem tekur myndir af öllu þessu efni og á
myndastofunni starfa þrír og bókaverð­
irnir sem koma að skráningu efnisins eru
þrír. Efnið springur út í allar áttir, það
jafnast á við gróðursetningu í mörgu til­
liti, æ fleiri skoða efnið og tengja það út á
aðrar síður einsog feisbúkk, – þegar nýtt
efni einsog Læknablaðið kemur inn kallar
umhverfið og notendur á að fyllt verði í
önnur skörð svo sem að læknablað Guð­
mundar Hannessonar verði innskannað
og þá fleiri rit af sama toga. Smám saman
þéttist þessi skógur og þá þarf ný augu og
nýtt vit til að útbúa leiðarvísa og ganga frá
efni þannig að hægt sé að tengjast því frá
öllum hliðum og aðkomuleiðum. Hin staf­
ræna endurgerð opnar allar hliðar nýs og
gamals efnis, allt í einu er í einu vetfangi
hægt að sjá inn á spjöld gamalla blaða
og tímarita sem fyrir löngu eru gleymd
og týnd. Þetta bókasafn er komið langt
í burtu frá því sem kallað var kartótek í
gamla daga, kerfi skráningarseðla fyrir
hverja bók og blað. Þar svalaði einn seðill
forvitninni, og talsverða elju og tíma þurfti
til að láta seðlana tala einsog timarit.is
getur gert núna. Það var Jón Ólafsson rit­
stjóri sem fyrstur fékk það starf árið 1901
að skrá seðla fyrir Landsbókasafnið og
hefur ekki órað fyrir því að einn góðan
veðurdag væru langflest tímarit og blöð
þessa lands komin saman á einum stað
og héti veraldarvefurinn! timarit.is býður
æ fleiri lausnir og samsplæsingu við aðra
gagnagrunna og verður liprari í notkun
með degi hverjum.
Læknablaðið er ritrýnt tímarit einsog
áskrifendum þess er fullkunnugt um, á
landinu eru um 40 slík rit, og í deiglu er
hjá timarit.is að þeim verði lyft sérstaklega
og hægt að flokka þau saman til frekari
leitar.
Allt okkar vit og strit er vistað í Lands­
bókasafninu og tímans þungi niður
heyrist þar á hverri hæð hússins. Það er
magnað að vera leiddur um gangana í
kjallara safnsins og vera einsog í heimsókn
í öryggisfangelsi bóka og blaða. Í ærandi
júníbirtunni, 18 stiga hita og sunnanþey
er samt langskemmtilegast að koma út á
hlaðið á Þjóðarbókhlöðunni aftur.
Læknablaðið komið inn á timarit.is
■ ■ ■ Védís Skarphéðinsdóttir
Rósa Bjarnadóttir og Örn fletta í skránni.
Örn Hrafnkelsson
í bókasafni Jóns
Steffensens sem varð-
veitt er í Þjóðarbók-
hlöðunni, þar er
skrifborð Jóns, stóll
og ýmsir smá munir
auk vel innbundinna
bóka og blaða, - þar
er náttúrlega Lækna-
blaðið í öndvegi.
Hér sér ofan í gamla spjaldskrá.