Frjáls verslun - 01.04.2005, Side 56

56 F R J Á L S V E R S L U N • 4 . T B L . 2 0 0 5
- Þessi sameining hefur verið lengi í
umræðunni í þjóðfélaginu. Hvað veldur
að nú fyrst verður af henni?
„Fyrir því liggja ýmsar ástæður. Ein er
sú að í þeim viðræðum sem hafa farið
fram hefur komið í ljós að WTO, eða World
Trade Organisation, Alþjóða viðskipta-
stofnunin, vill aflétta innflutningshöftum á
landbúnaði. Ef það gerist lenda íslenskar
mjólkurafurðir í mun meiri samkeppni við
innflutning en verið hefur til þessa og því
kann að vera skynsamlegt að búa þannig
um hnútana að við séum betur í stakk búin
að mæta þeirri samkeppni. Auk þess liggja
ýmis hagræðingartækifæri í sameiginlegum
rekstri.“
-Er þetta fyrirtæki ekki allt of stórt á
mjólkurmarkaðnum?
„Ég er alveg öndverðrar skoðunar á því.
Í samhengi við íslenskan raunveruleika er
MS/MBF meðalstórt fyrirtæki. Mér finnst
eiginlega besta lýsingin á okkur að við séum
lítið fyrirtæki sem er að selja mikla mjólk
fyrir margra bændur. Þessi fyrirtæki hafa
unnið saman í áratugi og það hefur orðið
sú verkaskipting að Mjólkurbú Flóamanna
hefur verið að vinna meira í hefðbundnum
úrvinnslugreinum í mjólkinni og hefur m.a.
verið mjög sterkt í skyrframleiðslu, ostum
og smjöri á meðan MS hefur verið notað
til sölu og markaðssetningar. MS hefur því
fyrst og fremst verið í pökkun og dreifingu
en aðeins 10% þess heildarmagns sem hér
er selt nú er utan þess söluramma sem MS
starfaði áður eftir.
En með þessu náum við mun betur að
stýra virðiskeðjunni frá haga til maga. Þar
liggja möguleikarnir ekki síst. Við erum
alls ekki að greiða með neinni framleiðslu-
vöru og verðstríð með mjólk á smásölu-
markaðnum undanfarið er greitt niður
að fullu af smásöluaðilunum sjálfum.
MS/MBF hefur ekkert að gera með þetta
verðstríð annað en að vörur félagsins
hafa einhverra hluta vegna lent í þessu.
En á móti kemur að mjólkuriðnaðurinn er
með mikið úrval mjólkurafurða og reynt
er að þjóna sem flestum og sinna sem
flestum þörfum og óskum. Það er leitun
að jafn litlum markaði sem er með jafn
fjölbreytt úrval innlendra mjólkurafurða.
En það er ljóst að við þurfum að hagræða
enn betur til þess að geta fært neytandanum
lægra verðlag í framtíðinni.“
-Er engin hætta á því að þessi fjölbreytni
komi niður á verðlaginu vegna þess að
einingarnar eru ekki nógu stórar?
„Ljóst er að í þeim afurðum þar sem
ekki næst stærðarhagkvæmni en teljast þó
nauðsynlegar á íslenskum markaði, er hagn-
aðurinn lítill sem enginn. En það verður
líka að líta á það að þetta fyrirtæki er ekki
hlutafélag heldur samvinnufélag um 550
bænda sem auðvitað eru að nota þetta félag
til þess að koma sínum afurðum á markað.
Fyrir bændurna skiptir mestu máli að fá
sem hæst verð fyrir sína mjólk og framleiða
sem mest. Því gilda nokkuð önnur lögmál
um þetta félag heldur en félag sem er sett á
laggirnar fyrst og fremst til þess að skila sem
allra mestum hagnaði.
Hlutverk þessa félags er að taka við mjólk
frá félagsmönnum og breyta henni í afurðir
sem henta markaðnum á hverjum tíma.“
-Í stjórn þessa nýja fyrirtækis sitja
eingöngu fulltrúar framleiðenda, þ.e.
bændur. Hefði ekki verið sterkara að hafa
fulltrúa neytenda í stjórn til þess að þeir
kæmu sínum sjónarmiðum á framfæri?
„Ég held reyndar að þeir komi sínum
sjónarmiðum mjög vel á framfæri. Hlutverk
Verðlagsnefndar mjólkuriðnaðarins er að
ákveða verð til bænda og verð á mjólkur-
afurðum í heildsölu. Þar eiga neytendur
tvo fulltrúa og hafa því mikið um það að
segja hvernig verðlagningu mjólkurafurða er
háttað. Þetta er þriðja verðlagsárið þar sem
er verið að fara af stað með óbreytt verðlag.
Ef verðlag mjólkurafurða hefði breyst með
sama hætti og annað verðlag og verið í takt
við neysluvísitöluna þá væru íslenskir neyt-
endur að borga 4-500 milljónum króna meira
fyrir mjólkurafurðir. Hluti skýringar á minni
hækkun mjólkurafurða er sú hagræðing sem
náðst hefur fram. Stjórn þessa fyrirtækis
er skipuð fulltrúum innleggjenda, en hún
ásamt starfsmönnum leggur áherslu á að
hlusta á þarfir markaðarins og framleiða
það sem markaðurinn vill á hverjum tíma.
Gott dæmi um það er skyr.is. Það er hins
vegar staðreynd að neysla á svokallaðri
hvítri mjólk hefur dregist saman en neysla
á mjólkurréttum og ostum hefur meira en
vegið upp neysluminnkun. Mér finnst það
mikil áskorun að reyna að auka sölu á
„hvítri“ mjólk. Hún þarf að vera í hand-
hægum umbúðum sem hægt verði að nálg-
ast á sem flestum stöðum. Hvað varðar
þroska barna og unglinga er mikilvægt að
þau fái nægjanlegt kalk upp á síðari tíma.
Það á sér nú stað mjög hröð lífstílsbreyting
í þjóðfélaginu okkar og allir í matvælafram-
leiðslu þurfa að svara breyttu þörfum sem
henni fylgja. Nýjar mjólkurvörur á markaði
eru að svara hluta af því, krafan um þæginda-
vörur eykst stöðugt.“
-Neysla gosdrykkja og ávaxtasafa hefur
aukist umtalsvert á kostnað mjólkur. Það
er enn í gildi hið þekkta slagorð „Mjólk er
M J Ó L K U R I Ð N A Ð U R
HVERS VEGNA SAMEINING?
World Trade Organisation, Alþjóða við-
skiptastofnunin, vill aflétta innflutnings-
höftum á landbúnaði. Þá lenda íslenskar
mjólkurafurðir í mun meiri samkeppni en
verið hefur til þessa. Við verðum að vera
í stakk búin að mæta þeirri samkeppni.
FERILL GUÐBRANDS
Guðbrandur starfaði m.a. áður sem for-
stjóri ÚA á Akureyri og Brims og hann
segir að sú reynsla sem hann hafi fengið
þar nýttist vel enda einnig um matvæla-
framleiðslu að ræða, en hann er mat-
vælafræðingur frá Háskóla Íslands.
SAMVINNUFÉLAG 550 BÆNDA
Það verður líka að líta á það að þetta
fyrirtæki er ekki hlutafélag heldur sam-
vinnufélag um 550 bænda sem auðvitað
eru að nota þetta félag til þess að koma
sínum afurðum á markað.
AUKIN SALA Á MJÓLK
Við erum að sjá góða söluaukningu í
heildina síðustu 12 mánuði ef salan er
umreiknuð yfir í mjólkurlítra, og í raun mun
meiri aukningu en sést hefur undanfarin ár.