Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Blaðsíða 36

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
þau. Á síðastliðnu vori höfðu menn að orðtaki: „Vér skulum ná Bretlandi og
komast fram úr því sem iðnaðarland á 15 áruin.“ Nú var ekki lengur sett neitt
tímatakmark. Það þótti sýnt strax í haust, að þessu marki yrði náð á skemmri
tíma. fJpphaflega var gert ráð fyrir að það mundi þurfa þrjár eða fjórar 5-ára
áætlanir til þess að ljúka hinni sósíalisku uppbyggingu, til þess að leggja
traustan grundvöll fyrir iðnaðarframleiðsluna með því að koma upp nýtízku
þungaiðnaði í nægilega stórum stíl og tryggja nægilega hráefnaframleiðslu.
Nú er sýnilegt að þetta mun takast á mun skemmri tíma. Og lífskjör þjóðar-
innar munu batna með miklu meiri hraða, en nokkurn hafði órað fyrir.
Það er tilgangslaust að nefna tölur um tekjur og launakjör. Þar verður allur
samanburður við Evrópu út i bláinn. Launamismunur er minni í Kína en til
dæmis í Sovétríkjunum. Það er miklu minna um ákvæðisvinnu; föst laun eru
algengasta fyrirkomulagið. Þó er allmikill launamismunur eftir þvi hvers eðlis
vinnan er, og allmikið að því gert að veita verðlaun fyrir góð afköst. Lægstu
verkamannalaun eru um 40 júan á mánuði og þau hæstu um 170 júan eða
nokkru meira, geta komizt upp í 200 júan með premíum. 60 júan á mánuði er
algengt. En launin eða kaupmáltur þeirra mun nú hækka mjög ört, enda þótt
Kínverjar leggi miklu meiri áherzlu á að treysta grundvöllinn og auka fremur
ur.dirstöðuframleiðsluna en neyzluna.
Ef maður ber saman kjör Kínverja og Vesturevrópumanna, slitin úr tengsl-
um við söguna, þjóðfélagslega og menningarlega arfleifð og venjur, þá finnst
manni líf Kínverja fátæklegt. Húsakynnin eru yfirleitt ákaflega frumstæð, enn
sem komið er, og margir verða að búa í vistarverum, sem við mundum fremur
kalla hreysi en hús. Klæðaburðurinn er fábreyttur, og fólk hefur yfirleitt ekki
mikinn afgang fram yfir daglegar lífsnauðsynjar. En jafnframt verður ekki
hjá því komizt að taka eftir því, að fólk er ákaflega ánægt með kjör sín og
hlutskipti. Eg efast um að nokkurs staðar í heiminum sé jafn ánægt fólk. Það
leynir sér ekki, að hér er þjóð, sem mikil hamingja hefur fallið í skaut. Hér
hefur eitthvað stórt gerzt. Þessu fólki hefur verið fluttur mikill fögnuður. Og
það þarf ekki langt að leita að skýringunni. Hér hafa vissulega stórir atburðir
gerzt. Það sem margar kvnslóðir Kínverja hefur dreymt um í þúsundir ára er
nú orðið að veruleika. Frá ómunatíð hafa hungursneyðir, drepsóttir og flóð
skipzt á í Kína. Nú hefur verið sigrazt á öllu þessu. Drepsóttunum hefur verið
útrýmt, fljótin beizluð og það er enginn skortur á matvælum. Allir geta satt
hungur sitt, og flestir hafa nógan mat. Og allt þetta hefur gerzt á örfáum ár-
um. I þúsundir ára hefur þjóðin staðið ráðþrota gagnvart hinum miklu plág-
um : hungrinu, pestunum og flóðunum, og nú hefur tekizt að vinna bug á þessu
26