Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Síða 55

Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Síða 55
ÞÆTTIR UM MANNANOFN OG NAFNGIFTIR 3 Mörkin milli íslenzkra og útlendra mannanafna eru þó hvergi nærri svo skýr, sem virðast mætti í fljótu bragði. Auk norrænna nafna tíðkuð- ust hér í heiðni allmörg útlend töku- nöfn, og síðan hafa íslendingar verið að auka stöðugt við nafnaforðann með útlendum nöfnum. Um sögu ís- lenzkra mannanafna fyrir 1500 er hægt að fá allgóða hugmynd af bók um þau eftir sænska fræðimanninn Lind, en í riti sínu hefur hann einnig skráð norsk nöfn, sem notuð voru á þessu tímabili. En eins og kunnugt er, tíðkuðust að nokkru leyti önnur nöfn hér en í Noregi. Eðlilegt er, að greinargerð um sögu íslenzkra mannanafna hefjist með nöfnum landnámsmanna, enda eru heiðnu nöfnin enn kjarninn í nafnaforða vorum. Eins og allir vita, voru langflest nöfn Islendinga þá af norrænum uppruna. Mest ber á nöfn- um, sem tíðkuðust einnig í Noregi, en auk þeirra voru allmörg af sænskum og jafnvel dönskum toga. Það er til að mynda eftirtektarvert, að í ættum þeirra landnámsmanna, sem virðast vera af sænskum uppruna, koma fyrir nöfn, sem hefjast á Hróð- og Hólm-, en slík nöfn benda til fornsænskra nafnasiða. Þó er að sjálfsögðu rétt að geta þess, að sænskra og danskra nafna gætti í Noregi fyrir landnáms- öld og síðar, enda er örðugt að draga skýra markalínu milli þeirra og norsku nafnanna. Þgar í heiðni tekur að gæta hér enskra og þýzkra nafna. Sum þeirra hafa eflaust borizt hingað frá Noregi, en um önnur vitum vér, að þau koma hingað með landnámsmönnum af enskum ættum. Dæmi um ensk nöfn, sem notuð hafa verið hér, eru Vil- borg og Úlfrún, en svo hétu formæð- ur þeirra Mosfellinga; einkum virðist Vilborgarnafnið hafa verið notað í þeirri ætt. Svo hét dóttir Gizurar hvíta. Á landnámsöld bárust hingað all- mörg keltnesk nöfn, en sum þeirra virðast brátt hafa horfið úr tízku. Ein ástæðan til þess, hve skammlíf þau urðu, mun hafa verið sú, að þau voru Islendingum torskilin að merkingu, en meginhluti íslenzkra mannanafna í heiðni var hins vegar augljósra merkinga. Og það mun einnig hafa valdið nokkru um, að írskir þrælar hafa borið slík nöfn, og hefur það ekki aukið á vinsældir nafnanna. En öll þau keltnesku nöfn, sem hér voru notuð, voru löguð eftir málvenjum tungunnar, svo að þau fóru vel í munni. Af keltneskum nöfnum, sem notuð voru hér á landi fyrir kristni- töku, má nefna karlanöfnin Kaðall, Kalman, Kjallakur, Kjaran, Kjarval- ur, Melpatrekur, Dufþakur og Dung- aður og kvennanöfnin Melkorka og Bjollok. Ekkert þessara nafna virðist hafa verið langlíft hér, en um nokkr- 45
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.