Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Page 88

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
einn tími slcapaður sem sumar en
annar sem vetur. Sá er þó verstur
allra tíma, þegar fósturbörn einhverr-
ar menningar hella sjálf yfir hana kol-
sýrusnjó eða kuldablöndu einmitt þá
stundina, þegar allt annað stefnir að
hlýju og gróðri.
Menn eru misvitrir. Farðaðan
hlandkopp, fornan, úr tré myndu álits-
og valda-menn Reykjavíkur þakka
fyrir að fá á safnið í Árbæ, eru
kannske nú þegar búnir að útvega sér
gripinn og gjalda verð fyrir. En þeg-
ar tilrætt er um stemmur sömu kyn-
slóða og trékoppa áttu, þá er ekki
fyrirferðarmikill áhuginn á að hafa
þær tiltækilegar nútímamönnum;
benda þó eins og áður er að vikið
ýmsar líkur til að þar sé um eldforna
safngripi að ræða og líklegri miklu til
einhverra nytja en hið fallega þing
„með fjórum gerðum", er Leiru-
lækjar-Fúsi bar í messu og taldi föð-
ur sinn átt hafa. Er þar af sanna en
ótrúlega sögu að segja að þegar tald-
ar eru tvær styrkveitingar af opinberu
fé og harningur þriggja kvæðamanna-
félaga fyrir áframhaldandi kvæða-
kunnáttu og kveðskaparstundun þá er
vel fram talið allt það, sem gert hefur
verið til geymslu og viðhalds þessa
sérstæða menningarverðmætis. Hefir
auk heldur tilhorið og er að nokkru
orsök greinar þessarar, að fært hefur
verið í tal að hanna flutning kvæða-
laga í útvarp, enda væri kvæða-
mennska dauÖ listgrein. Færi vissu-
lega vel á því að höfundur þess dánar-
vottorðs kæmi sér til fróöleiks á einn
kvæðamannafélagsfund eða svo og
rannsakaöi hvað þar væri að gerast.
Það færi varla hjá því að honum
fyndist krimta í líkinu. Er þó líklega
þarflaust undan honum að kvarta, þvi
minni er andblástur hans en allar þær
formælingar, sem fjöldi manna stefn-
ir að sinfóníum útvarpsins og að
áhrifalausu. Hitt er verra, sem einnig
vegur þó óbeinlínis í sama knérunn,
að svæsinn áróður er fluttur af stór-
um flokki manna fyrir annarri gerð
skáldskapar en þeirri, sem fellur að
slíkum lögum og er löngum veifað
sem vopni á allt bundið mál Fjölnis-
dómi jónasar Hallgrímssonar, og er
þá aðfinnslum hans gagnvart mistök-
um haldið á lofti sem dauðadómi á
notkun bragarhátta þeirra, sem kall-
að er að kveðnir verði og eiga ekki
annað heimili en Island. Er þess að
vísu ekki að dyljast að margt bundið
mál hefur verið illa ort, en langt má
leita í ljóðmælum manna áður en
fyrirfinnist önnur eins vitleysa og er
sumt af svokölluðum óbundnum Ijóð-
um, svo að ekki er þangaö betra að
sækja heldur aðeins annað og engu
síður leirburð. Enn má og reyna við-
víkjandi leirburðarámælinu að velti
því fyrir sér hvort vísnagerö, lestur
og flutningur söguljóða muni eftir
þeim málsflutningi eiga nokkurn rétt
á sér eða frásögn í bundnu máli eigi
78