Tímarit Máls og menningar - 01.12.1959, Page 87

LORCA, SKALDIÐ OG ÞJOÐ HANS
nú?“ Brúðurin reynir þó að afsaka
glæp sinn, ekki með ást sinni, heldur
með ómótstæðilegu seiðmagni brúð-
arræningjans. Hún ver meydóms-
heiður sinn af miklum ofsa og er
reiðubúin að gangast undir eldraun
máli sínu til stuðnings:
„Ég vil að hún viti að ég er hrein
mey. Ef til vill vitfirrt, en þó yrði ég
borin til grafar án þess að nokkur
karlmaður hefði speglað sig í hrein-
leik brjósta minna . . . Ég flýði með
hinum, ég flýði. Þú hefðir gert það
líka. Ég var kona sem brann í eldi,
með brunafleiður á sál og líkama, og
sonur þinn var mér lúka vatns, og ég
vonaði að hann gæti gefið mér hörn,
jörð og heilsu. En hinn var myrkt
fljót, fullt af trjásprotum, og það
seiddi mig til sín með niðandi sefi og
söng milli tannanna. Og ég hljóp burt
með syni þínum, sem var eins og lítið
barn af svölu vatni, og hinn sendi mér
hundruð fugla sem urðu mér fjötur
um fót og græddu sár mín með hrírni,
sár vesællar konu, og ungrar stúlku
sem eldurinn hafði kysst . . . En ég er
ekki eins og þú lýsir mér. Ég er hrein,
hrein eins og nýfætt barn. Og nægi-
lega viljasterk til að færa sönnur á
það. Kveiktu eld. Við skulum stinga
höndum okkar í eldinn, þú fyrir son
þinn, ég fyrir líkama minn. Þú munt
verða fyrri til að kippa að þér hend-
inni.“
Bodas de Sangre lýkur með sorgar-
óði, þar sem móðirin, stúlkan og
konurnar í þorpinu tala um dauðann
með angurværum og harmþrungnum
orðum. (Fríður var hann á fákn-
um .. .)
fíodas de Sangre hefur verið þýtt á
frönsku, ensku og fleiri mál. Ég var
viðstaddur sýninguna í París 1938.
Ilún hlaut litlar vinsældir þrátt fyrir
afburða snjalla þýðingu (eftir Jean
Cassou, ef ég man rétt), og þrátt fyrir
hástemmt lof vinstrisinnaðra gagn-
rýnenda, sem blönduðu sarnan hrifn-
ingu sinni á hetjuvörn lýðveldishers-
ins og dularfullri — og spjátrungs-
legri — aðdáun á Blut und fíoden —
eiginleikum verksins og hinum ljóð-
ræna symbolisma þess. Sýningin
hlaut að mistakast, af því útlendingar
geta aðeins skilið leikritið með því
að kryfja það til mergjar eftir leiðum
skynseminnar, en ekki með leiftur-
snöggum og hárfínum tengslunr hugs-
ana og tilfinninga, eins og spænskum
leikhúsgestum virðist lagið — og
spænskumælandi þjóðum yfirleitt —
því í Suður-Ameríku náði það jafn
miklum og varanlegum vinsældum og
á Spáni. I formála fyrir prósaþýð-
ingu Stephens Spenders og J. L. Gilis
á ljóðaúrvali Lorca skrifar Rafael
Nadal um ,,fall“ leikritsins í New
York, og segir:
„Hvort sem okkur líkar betur eða
verr, þá er Spánn að mörgu leyti sér-
stakur heimur, og það er næstum
277