Tímarit Máls og menningar - 01.06.1960, Blaðsíða 30

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
aðalumræðuefnið, og sýndu þau
hjónin okkur nýjar myndabækur frá
Islandi, sem þeim höfSu veriS sendar.
011 spurSu þau okkur spjörunum úr
um vini og kunningja hér heima -—
um land og lýS. Og þau báSu fyrir
kveSjur til allra, sem taka vildu
kveSju þeirra.
Brátt var þessari Varsjár-dvöl okk-
ar lokið, en margt áttum við enn ógert
og óséð. Hver kemst yfir allt sem
hugur þreyir? Aldrei komumst við til
Zelazowa-Wola, fæðingarstaðar
Chopins 50 km utan við borgina, —
ekki heilsuðum við heldur upp á
gamla Grána, íslenzka hestinn, sem
þar er nú heimilisfastur og Finnbogi
Kjartansson segir að skilji enn ís-
lenzku og kyssi sig að gömlum sveita-
sið þegar hann kemur að vitja hans.
ViS ætluðum líka til Krakár, hinnar
gömlu höfuðborgar. Þar eru fræg
listasöfn og fornminjar. En við fór-
um í ÞjóSminjasafnið í Varsjá — í
skyndiheimsókn. ÞaS tæki marga
mánuði að kynnast því, sem þaS
mikla hús geymir af listaverkum.
ÞjóSminjasafnið, sem stendur
skammt frá Poniatowski-brúnni yfir
Vislu, er eitt þeirra fáu stórhýsa sem
hlíft var í stríðinu, og ber það því
menjar þess: skellur eftir vélbyssu-
kúlur, eins og freknur um allt húsið.
Ég skoðaði sýningu á handritum
Chopins, sem þarna er komið fyrir,
og málaralist Pólverja frá síðari öld-
um. Á Chopin-sýningunni voru einnig
sýndar myndir af honum, lánaðar frá
Louvre, eftir Delacroix og aðra
franska málara. Handritunum hefur
verið safnað úr ýmsum áttum, en eru
nú eign pólska ríkisins — sum ný-
keypt, önnur nýlega endurheimt úr
erlendum söfnum eða kornin til skila
aftur úr hrakningum svo sem prelúdí-
urnar 24, sem ég stend og horfi á.
Þær voru — eins og fleiri handrit —
taldar glataðar, en fundust loks að
stríðinu loknu í felustað í Slésíu. ÞaS
er einkennilegt að virða fyrir sér þessi
gulnuðu blöð, þessa fíngerðu, næst-
um nostursamlegu rithönd, og minn-
ast um leið þess geníala anda og mátt-
ar, sem tjáir sig í þessum grönnu lín-
um, strikum og punktum.
Hófsemi Chopins og hnitmiðaða
framsetningu telur Alfred Cortot til
franskra eðlisþátta í fari hans. Frönsk
menning hefur alltaf átt ítök í þessari
slavnesku þjóð. Enn er einna mest
töluð franska af erlendum tungum í
landinu. Og málaralist Pólverja —
einkum síðari tíma, ber, að því er mér
virðist, frönsk einkenni. „Pólland
liggur að Rússlandi að austan en
Frakklandi að vestan,“ sagði Heine.
Ungur enskumælandi maður flutti
okkur út á flugvöllinn. ViS fórum nú
aðra leið en við komum, -—- ókum
fram hjá stórum nýjum íbúðarhúsum
í smíSum. ViS höfðum orð á því, að
mikið væri um nýbyggingar í útjöðr-
um borgarinnar: „Já,“ sagði hann,
það er mikið byggt — við sjáum allt-
172