Tímarit Máls og menningar - 01.06.1978, Síða 4

Adrepur
Stalín er víst hér
Mikið varð ég undrandi og kátur þegar þau tíðindi gerðust fyrri hluta apríl-
mánaðar að fólk tók að hringja í mig í tilefni af nýkomnu hefti af Tímariti
Máls og menningar, ýmist ævareitt eða undrandi á grein sem birtist í heftinu
eftir Véstein Lúðvíksson rithöfund. Ég hafði ekki séð þessa grein þegar hring-
ingarnar hófust; ég á að vísu sæti í svokallaðri ritnefnd tímaritsins, en sú
nefnd reynir að starfa sem hugmyndabanki en öldungis ekki sem ritskoðunar-
stofnun. Undrun mín og gleði stafaði af því að ég minnist þess ekki að nokkur
maður hafi fært Tímarit Máls og menningar í tal við mig síðan endur fyrir
löngu. Af þessu hafði ég haft æði miklar áhyggjur sjálfur, þótt ég hafi naum-
ast aðhafst annað en þusa á félagsráðsfundum og í stjórn Máls og menningar
meðan ég átti þar sæti; ég þóttist þurfa að sinna öðrum verkefnum og ná-
komnari mér. Á þessu tímabili fannst mér tímaritið verða einhver fagurkeraleg
smíð og lúta lögmálum sem vafalaust hafa verið háleit en snertu hvorki til-
finningar mínar né vitsmuni. Æði mörg tímaritshefti minntu mig á skáldsögu
sem ég las forðum eftir breska háðfuglinn Evelyn Waugh, en svið hennar var
bandarísk útfararstofnun og hafði það að sérgrein sinni að snytra lík manna,
hunda, katta, skjaldbaka, músa, kanaríufugla og annarra gæludýra. Sumstaðar
mun það vera siður í Bandaríkjunum að menn vilja sjá ástvini sína á hinstu
kveðjustund, hvort sem þeir eru úr mannheimum eða dýraríkinu, og verkefni
útfararstofnunarinnar var að gera þann framliðna sem fegurstan og hugljúfastan
með aðstoð nútímasnilli í fegrunartækni. Menn áttu að brosa í líkkistunni með
sælusvip á andlitinu, og dauðir hundar að vera svo sperrtir og sprækir að syrgj-
endurnir sæju þá næstum því dilla rófunni samkvæmt hinni alkunnu banda-
rísku kennisetningu „How to..How to become a beautiful corpse. Mér
fannst tímaritið æði oft fullt af líkum, sem vafalaust hafa verið snyrt af full-
komnun að mati hinna innvígðu, en í þann hóp hef ég aldrei komist og hef
ekki hug á að komast þangað. Ég hélt því þegar upphringingarnar hófust, að
loksins kæmi grein þar sem þess væri krafist að Tímarit Máls og menningar
tæki upp stefnu, setti sér markmið, hrærðist með í straumi tímans, eins og
raunin var meðan Kristinn E. Andrésson mótaði tímaritið og öll störf Máls og
menningar.
114
J