Tímarit Máls og menningar - 01.06.1978, Qupperneq 9

Adrepur
menningar hefur alltaf verið og verður alltaf að vera lifandi íslenskur sósíal-
ismi.
Þess ber að geta að Vésteinn ber fram í lok greinar sinnar tillögu um svo-
kallað lýðræðislegt form Máls og menningar, en kreddumenn eru mikið gefnir
fyrir formsatriði. Hann leggur til
„að grunneiningar félagsins verði starfshópar sem vinni að ýmsum verkefn-
um félagsins; hóparnir verði öllum opnir og sami félagi geti verið virkur í
fleiri en einum hóp; einfaldur meirihluti hvers hóps ráði því hver hafi verið
nægilega virkur til að teljast atkvasðisbær; einfaldur meirihluti aðalfundar (eða
stórfundar) geti komið í veg fyrir að þetta fyrirkomulag sé misnotað... En
yrði þessi hópur nokkuð stærri en núverandi félagsráð? Kannski ekki. En
þrjátíu og fimm lifandi sálir eru margfalt kröftugri en jafnmargar sálir hálf-
dauðar.“
Mig skortir greind til að skilja þessa happa- og glappa-aðferð. En skyldi fyrir-
komulagið ekki leiða til þess, að fyrir Máli og menningu færi líkt og Kommún-
istaflokki Bandaríkjanna, þegar ég hafði seinast spurnir af honum fyrir nokkr-
um áratugum, en þá var meirihluti flokksmanna erindrekar bandarísku leyni-
þjónustunnar. Ætli „sálirnar“ þrjátíu og fimm gætu ekki orðið erindrekar Al-
menna bókafélagsins — eða Iðunnar?
Mér hafa þótt umræðurnar um form Máls og menningar næsta marklitlar.
Það er eins með útgáfufyrirtæki, tímarit og dagblað, að þeim fyrirbærum er
aðeins unnt að stjórna með menntuðu einveldi, þar sem áhersla sé lögð á lýs-
ingarorðið. Lýðræði er tryggt á afar einfaldan hátt. Bókaútgáfa sem sendir frá
sér rit sem hvorki snerta menn né hrista upp í þeim, deyr drottni sínum vegna
þess að hana skortir lýðræðislegan grundvöll. Sama máli gegnir um tímarit eða
dagblað. Það er ekki form sem skiptir máli, heldur að hafa eld í hjartanu.
Þessar athugasemdir eru orðnar lengri en ég ætlaði mér, og vakti þó grein
Vésteins hjá mér margfalt fleiri hugsanir en ég hef drepið á. Vésteinn virðist
bera sérstakan óvildarhug til samtaka íslenskra sósíalista, en ég hef tekið þátt
í störfum þeirra í aldarþriðjung. Mismunurinn á afstöðu okkar vekur upp hjá
mér bernskuminningu. Ég var í sveit og gegndi meðal annars því trúnaðarstarfi
að moka flórinn í fjósinu. Ég tók þá reku, hirti upp kúadellurnar og arkaði
með þær út á fjóshaug. Þar stóð venjulega reigingslegur hani, sperrti upp marg-
litar stélfjaðrirnar og gól. Kannski hefur hann verið að gala um það að ég
væri orðinn skítugur af því að moka flórinn; ég veit það ekki, af því ég skil
ekki hanagal. Ég skil ekki heldur Véstein Lúðvíksson.
Magnús Kjartansson.
119