Tímarit Máls og menningar - 01.06.1978, Side 38

Tímarit Máls og menningar
„íslands nýja þjóð“ og lætur ekki lengur bjóða sér þau örlög sem urðu
hlutskipti vestmanna Hjörleifs Hróðmarssonar. Þeir hafa stritað á kola-
bryggjunni myrkra á milli, og snúa heim að kvöldi til náfölra og hungr-
aðra barna. Og þegar nóg er unnið, þá eru þeir sendir heim í atvinnu-
leysið. Þegar kreppir að, þá er fyrsta boðorðið að ráðast á öreigann og
lækka kaup hans. En allt í einu er reiði þessa langþreytta fólks orðin svo
mikil að hún flæðir stjórnlaus yfir alla bakka:
Eins og fljót, sem farveg sinn ei skilur,
fellur þessi mæddra brjósta hylur.
Lengst, lengst niðri er æskuhjartans hylur,
— yfir svellur þjáninganna flóð.
Aldan þeytist áfram, snögg sem bylur.
ísland kvelst. — Á götunum er blóð.
Þessi stund er þúsund hjartna bragur.
Þetta er fólksins mikli reikningsdagur.
Þessi rauði áll er yfrið fagur,
af því hann er sigur kúgaðs manns.
Minnist þess og það er yðar hagur:
það kemst enginn fram hjá lífi hans.
Hefjum vora stétt til stærri dáða!
Stofnum heilir bræðralagið þráða!
Vörpum meira ljósi á bóga báða!
Brjótum dauðans gráu vígi senn!
Starfsins þjóð skal vaka, vinna, ráða!
Vort er ríkið, nýja tímans menn!
(Níundi nóvember).
Segja má að heildarboðskapur þessarar sögulegu Ijóðabókar sé tvíþætt-
ur. Annars vegar vill skáldið koma lesandanum í skilning um að það sé
hið vinnandi fólk sem er hreyfiafl sögunnar og undirstaða allrar fram-
vindu, og því beri okkur skylda til að láta það njóta fyllsta sannmælis og
samúðar. Hins vegar vill skáldið sýna hinu vinnandi fólki sjálfu fram á
mátt þess og gem. Grundvallaratriðið er þá að sameinuð og sterk verka-
lýðshreyfing gemr verið alls ráðandi í sérhverju þjóðfélagi. Ef hún beitir
sér einörð og öll í senn, þá er enginn mátmr til sem getur brotið hana á
bak aftur. Hún gemr velt sérhverri ríkisstjórn, komið í veg fyrir hvers
148