Tímarit Máls og menningar - 01.06.1978, Side 45

Vort er ríkifi
dauða hluti sem fólk raðar í kringum sig eins og skurðgoðum hefur gengið
af hugsjóninni dauðri, gleymt réttlætinu og stungið sannleikanum í frysti-
kistuna. Þessi ásökunartónn verður æ áleitnari þegar fram líður. I Sjö-
dœgru segir:
Þetta mórauða skólp sem hnígur þyngslalega um æðar vorar
það er ekki mannsblóð
ekki hinn skapandi lífsflaumur kynslóðanna
heldur tóbak og kaffi og brennivín.
(Kalt stríð).
Og í Óljóðum (1962) kemur sama hugsun fram enn skýrar:
félagar
eitt sinn hrópuðum vér
öreigar allra landa sameinizt
nú sogumst vér inn í allsnægtaþriðjunginn
sem liggur á melmnni eins og kyrkislanga
meðan hinir tveir þriðjungarnir svelta
og hvílíkar allsnægtir
happdrættisíbúð og happdrættisbíll
kæliskápur aligæs rínarvín
(hrakningsrímur V).
í Tregaslag er í ljóðinu Eftirvcenting talað um biðina eftir hinum nýju
mönnum sem eiga að koma „syngjandi út úr morgunroðanum". Þeir eiga
að leysa allan vanda. En ekki dugir eins og í ljóðinu er sagt að búast við
þeim á morgun eða hinn daginn úr því þeir komu ekki í gær eða fyrra-
dag. Við verðum auðvitað sjálf að vera þessir nýju menn. Og í ljóðinu
Þér snauðu menn í sömu bók er lýst hvernig matur og vín hafa slæft
hugsjónirnar svo að þeir sem áður loguðu af vilja og sannleiksþorsta sætta
sig nú við „svik og betliauð / unz slævast hjartans högg“:
já hvílík blessuð örbirgð er vér þorðum
að hætta á allt sem hjartans eldur bauð
vor uppgjöf er nú glögg
Þetta gildir ekki aðeins um íslenska kynslóð Jóhannesar úr Kötlum. Það
ríki sem hann lofsöng sem ríki sósíalismans olli honum einnig vonbrigð-
um uns hann lagði það nokkurn veginn að jöfnu við höfuðfjandmann sinn
Nato. Skáldaofsóknir voru miskunnarlaust fordæmdar. Og von hans færð-
ist austur á bóginn til Ríkisins í miðið sem hann lýsti í einlægum fögnuði
í Hlið hins himneska friðar og í ljóðinu Kveðja til Kína í Sjödcegru.
155