Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1998, Síða 22

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1998, Síða 22
HANNES PÉTURSSON manna fplvísastur í akademískum greinum, og Skalholt veit líka sitt af hverju. Hertz virðist hafa kynnzt svo mörgum íslendingum að hann hafði úr nógu að moða, enda bendir ekkert í umsögn Gröndals til þess að Hafn- armenn fyndu beina líkingu með Skalholt og tilteknum manni í þeirra röðum. Henrik Hertz á þakkir skildar fremur en last fyrir þá nýbreytni að láta birtast á sviði Konunglega leikhússins íslenzkan Hafnarstúdent, séðan dönskum augum. Og því þótti ómaksins vert að taka saman þessar línur. Aftanmálsgreinar 1 Ritað svo í bréfinu, en rétt er: Hertz. Og skírnarnafnið var Henrik, ekki Hinrik. 2 Til skýringar orðinu „dónalegur" skal nefnt, að í munni hinna skólagengnu á þessum tíma (og raunar alllöngu fyrr) merkti ‘dóni’ m.a. múgamaður, sauðsvartur klunni. - „Heyrn- arlaus“ (þ.e. heyrnardaufur) var Hertz orðinn fyrir aldurs sakir, og Gröndal vísar til þess, ekki hins að hann væri heyrnleysingi sá frægi maður. 3 Benedikt Gröndal: Ritsafh V, Rv. 1954, bls. 101-2. 4 Þ.e. Stefán og Theodor bróðir hans, sem einnig var við nám í Höfh. 5 Benedikt Gröndal: Dægradvöl, Rv. 1965, bls. 226-27. - Stefán Thorstensen var fæddur 1830. Hann lagði stund á læknisffæði ytra, en lauk ekki prófi. Drukknaði, ókvæntur og barnlaus, haustið 1869, þegar skip sem hann tók sér fari með ff á Höfn fórst í ofviðri undan Vatnsnesi. Stefán hugðist verða skrifari hjá mági sínum, Kristjáni Kristjánssyni sýslu- manni Húnvetninga. 6 Hans Kyrre: Henrik Hertz. Liv og Digtning, Kh. 1916 (bls. 38 í bókarauka, „Efferladte Papirer"). 7 Ritverk Jónasar Hallgrímssonar II, Rv. 1989, bls. 227. 8 Úr fimmta atriði, en alls eru atriði leikritsins sjö. 9 Heimir Þorleifsson: Saga Reykjavíkurskóla II, Rv. 1978, bls. 168,173, og sama rit III, Rv. 1981, bls. 258-59. 10 Landsbókasafn íslands. Árbók 1945, Rv. 1946, bls. 97. - Flyttedagen er þar sagt heita í íslenzkri þýðingu „Fardagar“, en það er misritun. 11 Vitnað verður hér á eftir til leikritsins skv. prentun þess í 7. bindi af Udvalgte dramatiske Vœrker eftir Hertz, Kh. 1897. 12 Þegar þetta kemur fýrst fyrir í tali Skalholts („Hr. Prófessoren“) ritar höf. neðanmáls: „Forf. har ved dette og nogle andre Ord sögt at antyde Islændernes afvigende Pronunciation, men maa dog i det Væsentlige overlade dette som hele Udtalen til Fremstilleren." - Fleiri dæmi: „Stúdent“, „Régensen“, „Kátegorie“, „Chronólogie“. Og í þau skipti sem Skalholt nefnir Hegel, linast g-ið, ffamburðurinn verður: Hejel. 13 Hans Kyrre, fyrrnefnt rit (bls. 10 í bókarauka). - Fleirum en Hertz fannst að sumir íslenzkir stúdentar á fyrri hluta 19. aldar skæru sig úr öðrum mönnum. Geir Vídalín biskup í Reykjavík nefhir í bréfi til vinar síns, Bjarna Þorsteinssonar fulltrúa í rentukammeri, síðar amtmanns, tvo gáfum prýdda stúdenta er sigli haustið 1817 til háskólanáms í Kaup- mannahöfh, kallar þá „originaler“ og bætir við: „Báðir eru þeir nokkuð íslenzkir í allri útvortis háttsemi og þyrffu að heflast, ef annars nokkur hefill vinnur á þá.“ (Islenzk sendibréf VII, Geir biskup góði í vinarbréfum 1790-1823, Rv. 1966, bls. 155). 12 TMM 1998:1
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.